Σε μια εποχή ανειλικρίνειας, όπου η αλήθεια βρίσκεται υπό πολιορκία, η προσοχή των μέσων ενημέρωσης θρυμματίζεται σε χίλια κομμάτια και τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, τι θα μπορούσε να είναι πιο πολύτιμο από μια φωνή λογικής με κύρος και βαρύτητα; Ο Μόργκαν Φρίμαν είναι αυτή η φωνή. Ένας ηθοποιός που έχει υποδυθεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Νέλσον Μαντέλα και τον Παντοδύναμο, και αντικατέστησε τον Γουόλτερ Κρόνκαϊτ στην παρουσίαση του CBS Evening News.
Αν η βαρύτονη φωνή του Τζον Γκίλγκουντ περιγράφεται ως «ασημένια τρομπέτα καλυμμένη με μετάξι», η φωνή του Μόργκαν Φρίμαν είναι σαν πλούσιο ξύλο γυαλισμένο με μια ήσυχη λάμψη.
Δεν ήταν τόσο δώρο Θεού όσο αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, χάρη σε έναν εμπνευσμένο δάσκαλο φωνητικής και εκφραστικής ομιλίας στο κοινοτικό κολέγιο του στο Λος Άντζελες. «Αν πρόκειται να μιλήσεις, μίλα καθαρά, δώσε έμφαση και κάνε ασκήσεις για να χαμηλώσεις τη φωνή σου», λέει ο Μόργκαν Φρίμαν στον David Smith του The Guardian, σε μία από τις σπάνιες φορές που λέει «ναι σε συνέντευξη.
«Οι φωνές των περισσότερων ανθρώπων είναι υψηλότερες από ό,τι θα ήταν κανονικά αν ήξεραν πώς να τις χαλαρώσουν. Αυτός δίδαξε τέτοια πράγματα. Ήταν ο Robert Whitman: δεν θα τον ξεχάσω ποτέ».
Ο Μόργκαν Φρίμαν και η «κλοπή» των ΑΙ φωνών
Ωστόσο, η χαρακτηριστική φωνή του 88χρονου Φρίμαν δεν είναι πλέον εξ ολοκλήρου δική του. Το Χόλιγουντ έχει συγκλονιστεί από την τεχνητή νοημοσύνη που μπορεί να αναπαράγει την εμφάνιση και τη φωνή των ηθοποιών.
«Είμαι λίγο εκνευρισμένος. Είμαι όπως κάθε άλλος ηθοποιός: μην με μιμείστε με ψεύτικα μέσα. Δεν το εκτιμώ και πληρώνομαι για να κάνω τέτοια πράγματα, οπότε αν το κάνετε χωρίς εμένα, με κλέβετε. Σας λέω, οι δικηγόροι μου είναι πολύ, πολύ απασχολημένοι. Έχουν ήδη βρει περιπτώσεις και τις διώκουν».
Ο Μόργκαν Φρίμαν μιλάει με αφορμή το “Now You See Me: Now You Don’t”, το τρίτο μέρος μιας τριλογίας ταινιών για μια ομάδα ταχυδακτυλουργών που ονομάζονται “Four Horsemen” και χρησιμοποιούν μαγικά κόλπα για να πραγματοποιήσουν τολμηρές ληστείες.
Έχει έναν μικρό ρόλο ως μάγος Thaddeus Bradley, ο οποίος ήταν εχθρός στην πρώτη ταινία, σύμμαχος στη δεύτερη και τώρα έχει εξελιχθεί σε μέντορα. Πράγματι, αντί να υιοθετήσει ειδικά εφέ τεχνητής νοημοσύνης, ο σκηνοθέτης Ruben Fleischer πήρε την αντίθετη κατεύθυνση, προσλαμβάνοντας ταχυδακτυλουργούς για να διδάξουν στους ηθοποιούς αυθεντικά κόλπα.
Ο Φρίμαν πάντα εκτιμούσε τη σκληρά κερδισμένη τέχνη. Το ξεκίνημά του ήταν ταπεινό, όπως και η στάση ζωής του: ο πατέρας του ήταν κουρέας, η μητέρα του δασκάλα.
Καουμπόικες σειρές vs πολεμική αεροπορία
Γεννήθηκε στο Μέμφις του Τενεσί και πέρασε τα περισσότερα από τα πρώτα του χρόνια κοντά στο Γκρινγουντ του Μισισιπή, στο νότιο τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Από μικρή ηλικία ήξερε τι ήθελε να κάνει. Οι καουμπόικες σειρές που προβάλλονταν κάθε Σάββατο μεσημέρι, άναψαν τη σπίθα.
Στα 12 του, είχε κερδίσει έναν κρατικό διαγωνισμό θεάτρου. Στο γυμνάσιο, έπαιξε σε ένα ραδιοφωνικό έργο στο Νάσβιλ. «Είχα τους πιο ενθαρρυντικούς δασκάλους που μπορείτε να φανταστείτε», θυμάται. «Ένας από τους δασκάλους μου μού είπε: “Μπορείς να πας οπουδήποτε και να κάνεις ό,τι θέλεις”.
Ποτέ δεν είχα αμφιβολίες για αυτό, αλλά όταν ήμουν έφηβος, με γοήτευε η πτήση, οπότε όταν αποφοίτησα από το λύκειο, μπήκα στην πολεμική αεροπορία με την ιδέα να γίνω πιλότος μαχητικού αεροσκάφους.
Αυτό κράτησε μέχρι που μπήκα στο πιλοτήριο ενός εκπαιδευτικού αεροσκάφους και συνειδητοποίησα ότι “αυτό δεν είναι αυτό που θέλεις”».
Από το Amistad και το Seven έως το Unforgiven και το The Dark Knight, έχει εμφανιστεί σε περισσότερες από 100 ταινίες, καθώς και σε δεκάδες τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ. Στη δεκαετία του 1970, αυτό περιελάμβανε 780 επεισόδια της παιδικής σειράς The Electric Company.
«Μόλις μπήκε ο Θεός»
Η μεγάλη του ευκαιρία στο Χόλιγουντ ήρθε το 1987, όταν ήταν σχεδόν 50 ετών, παίζοντας έναν σκληρό νταβατζή στο Street Smart και κερδίζοντας μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου.
Δύο χρόνια αργότερα πρωταγωνίστησε στις ταινίες «Οδηγώντας τη Μις Ντέιζι» (επαναλαμβάνοντας τον θεατρικό του ρόλο ως Χοκ Κόλμπερν, ο σοφέρ μιας εβραίας χήρας) και «Δόξα», που αφορά σε ένα αφροαμερικανικό σύνταγμα στον εμφύλιο πόλεμο.
Από τότε οι επιτυχίες συνεχίζουν να έρχονται. «Αν κάνεις κάτι που έχει καλή υποδοχή και διαρκεί χρόνια, οι άνθρωποι μιλάνε για το γεγονός ότι συμμετείχες σε αυτό, οπότε είναι ωραίο», αναλογίζεται ο Φρίμαν. Πρέπει να το ακούει συχνά αυτό για την ταινία The Shawshank Redemption. «Θεέ μου, ναι», λέει με ένα χαμόγελο. «Είναι σαν να μην έχω συμμετάσχει σε τίποτα άλλο».
«Ήταν ενδιαφέρον, όμως, το αποτέλεσμα του να παίζω τον Θεό στις ταινίες. Το κοινό το πίστεψε. Εννοώ, το πίστεψε. Μπαίνω σε ένα δωμάτιο και λένε: “Μόλις μπήκε ο Θεός”. Λέω κάτι, και λένε: “Ω, είναι η φωνή του Θεού”. Αυτό συνέχιζε για πολύ καιρό».
Η γνωριμία με τον Νέλσον Μαντέλα
Ο Φρίμαν κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού σε δευτερεύοντα ρόλο για την ερμηνεία του ως βοηθός γυμναστή και πρώην μποξέρ στην αθλητική δραματική ταινία του Κλιντ Ίστγουντ Million Dollar Baby (2004). Πέντε χρόνια αργότερα, συνεργαζόμενος ξανά με τον Ίστγουντ, ήταν υποψήφιος για Όσκαρ για την ερμηνεία του Μαντέλα στην ταινία Invictus (2009).
Ο Μόργκαν Φρίμαν μιλάει ακόμα για τη γνωριμία του με τον Νέλσον Μαντέλα: «Όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο του, Long Walk to Freedom, και έδωσε συνέντευξη Τύπου, ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε ευθέως: “Αν το βιβλίο σας γίνει ταινία, ποιος θα θέλατε να σας υποδυθεί;” Εκείνος απάντησε: “Ο Μόργκαν Φρίμαν”».
Ο Anant Singh, παραγωγός ταινιών που είχε αγοράσει τα δικαιώματα του Long Walk to Freedom, έφερε τους δύο άνδρες σε επαφή. «Του είπα [στον Μαντέλα], αν αυτό συμβεί και καταφέρω να σε υποδυθώ, θέλω να έχω πρόσβαση σε σένα γιατί πρέπει να σου “κρατήσω” το χέρι. Κι αυτός το έκανε πραγματικότητα.
Κάθε φορά που βρισκόμασταν κοντά ο ένας στον άλλο, μπορούσα να πάω και να περάσω χρόνο μαζί του και κυριολεκτικά να του κρατήσω το χέρι και να τον ακούσω. Ήταν μεγάλη χαρά να τον υποδύομαι. Νομίζω ότι σχεδόν ακούγομαι σαν αυτόν. Του δείξαμε την ταινία και είπε: “Λοιπόν, ίσως τώρα να με θυμούνται”. Ταπεινός: αυτός ήταν ο Μαντέλα. Η προσωπικότητά του έξω από τη φυλακή δεν είχε αλλάξει σε σχέση με αυτή που είχε κατά τη διάρκεια των 27 χρόνων που πέρασε εκεί».
Οι αποτυχίες και οι σκέψεις για συνταξιοδότηση
Φυσικά, ο Φρίμαν είχε και τις αποτυχίες του. Μια από αυτές ήταν η ταινία του Μπράιαν Ντε Πάλμα «Η φωτιά των ματαιοδοξιών», που κυκλοφόρησε το 1990, με συμπρωταγωνιστές τους Τομ Χανκς, Μπρους Γουίλις και Μελάνι Γκρίφιθ. Αν και ήταν πολύ αναμενόμενη τότε, δέχτηκε σκληρή κριτική και τώρα έχει αποκτήσει σχεδόν μυθική φήμη.
Όταν ρωτήθηκε αν έχει μάθει κάτι από αυτές τις αποτυχίες, απάντησε: «Δεν ξέρω αν μπορώ να πω ότι έχω μάθει κάτι. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να δουλεύω καλά. Κάνε τη δουλειά σου και τα υπόλοιπα θα έρθουν από μόνα τους. Δεν ξέρω αν έμαθα κάτι ενώ δούλευα. Νομίζω ότι ήταν κάτι που ήξερα από πάντα. Ξεκίνησα να παίζω θέατρο στο δημοτικό σχολείο, οπότε πάντα θα το έκανα, είτε το ήθελα είτε όχι».
Εδώ και πάνω από έξι δεκαετίες τώρα, ο ίδιος ασχολείται με την υποκριτική στον κινηματογράφο, αλλά δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να αποσυρθεί. «Μερικές φορές μου περνάει από το μυαλό η ιδέα της συνταξιοδότησης, αλλά μόλις ο ατζέντης μου μου πει ότι υπάρχει μια δουλειά ή ότι κάποιος σε θέλει ή ότι σου έχουν κάνει μια προσφορά, όλα επιστρέφουν στο σημείο που ήταν χθες: πόσα θα πληρώσεις, πού θα είμαστε;
Η όρεξη είναι ακόμα εκεί. Παραδέχομαι ότι έχει μειωθεί λίγο. Αλλά όχι αρκετά ώστε να κάνει σοβαρή διαφορά».
