Με την ορμή που τον χαρακτηρίζει ξεκίνησε την ομιλία του τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, που διεξάγεται στην Αλεξανδρούπολη, ο α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Μίλησε με έντονο ύφος για την απαξίωση με την οποία αντιμετωπίζεται η Αυτοδιοίκηση από το κεντρικό κράτος, σημειώνοντας ιδιαιτέρως την πίεση που άσκησαν ως Ένωση Δήμων της χώρας και το… μέσον που έβαλαν, για να συναντηθούν με τον υπουργό Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη.
«Με στενοχωρεί το γεγονός ότι ο πρόεδρος μας (σ.σ. της ΚΕΔΕ) έκανε τρεις επιστολές και ό,τι περνούσε από το χέρι του για να συναντήσουμε τον υπουργό Οικονομικών. Ο κ. Πιερρακάκης έχει δει όλους τους φορείς, τους συλλόγους, και καλώς, αλλά τον πυλώνα της κοινωνίας που λέγεται Αυτοδιοίκηση δεν τον είχε δει. Και ασκήσαμε πίεση. Και βάλαμε μέσον για να δούμε τον υπουργό. Και τον είδαμε. Και ήταν ευγενέστατος. Μας καλοδέχθηκε και μας είπε τα κακά μαντάτα: ότι οι αριθμοί ευημερούν, αλλά τα οικονομικά των ΟΤΑ (σ.σ. Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης) δεν ευημερούν και δεν πρόκειται να ευημερήσουν. Μας είπε ότι έχουμε πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά αυτά πρέπει να πάνε με προτεραιότητα στο χρέος. Άρα για το 2025, τίποτα. Για το ’26, επίσης τίποτα», ανέφερε ο κ. Κωνσταντέλλος.
Οι αποφάσεις μας έγιναν προσάναμμα
Σημείωσε ότι από το περσινό συνέδριο της ΚΕΔΕ στη Ρόδο μέχρι και σήμερα, τίποτα απ’ αυτά που συμφώνησαν οι δήμαρχοι και έθεσαν στο κεντρικό κράτος, δεν έχει εφαρμοστεί. «Οι αποφάσεις μας έγιναν προσάναμμα», είπε, εκφράζοντας τον κίνδυνο «… να γίνει και αυτό το συνέδριο διαχειριστικό».
«Δεν θέλω να γίνω ούτε περιφερειάρχης, ούτε βουλευτής»
Αιχμές άφησε και για συναδέλφους του, λέγοντας ότι «η Αυτοδιοίκηση δεν πρέπει να κάνει κυβερνητισμό και αντικυβερνητισμό. Πρέπει να κάνει μόνο αυτοδιοίκηση και τίποτα άλλο», ενώ πρόσθεσε ότι οι δήμαρχοι πρέπει να ξεφύγουν από το παλιό μοντέλο και να έχουν ενότητα ουσίας και όχι επικοινωνιακή. «Δεν πρέπει να στρογγυλεύουμε τα πράγματα. Ή όλα ή τίποτα. Θα είμαι ο καλύτερος σου φίλος αν μου τα φτιάξεις όλα και ο χειρότερος εχθρός σου αν με κοροϊδεύεις και αγνοείς τους πολίτες σου, τους δημότες μου. Πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορούμε να είμαστε οι καλύτεροι, αλλά μπορούμε να είμαστε και οι χειρότεροι», τόνισε, προσθέτοντας ότι ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται να προβληθεί. «Δεν θέλω να γίνω ούτε περιφερειάρχης, ούτε βουλευτής. Θέλω να παραμείνω δήμαρχος και να υπηρετώ τους εντολείς μου που είναι οι δημότες της πόλης μου, και οι καλοί συνάδελφοι που με έχουν αναδείξει για το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο (σ.σ. αυτό του α’ αντιπροέδρου της ΚΕΔΕ). Αυτή είναι η δική μου προσωπική στρατηγική και καμία άλλη», είπε.
Η απάντηση Κωνσταντέλλου στον Λιβάνιο
Ο κ. Κωνσταντέλλος μίλησε για τα οικονομικά αδιέξοδα των Δήμων, τι ελλείψεις προσωπικού, και απαντώντας στο χθεσινό σχόλιο του υπουργού Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιου, για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που δεν είχαν απορροφητικότητα, είπε: «Μας έδωσαν χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά δεν υπήρχε απορροφητικότητα γιατί δεν μας έδωσαν τεχνικό προσωπικό. Και κατηγορηθήκαμε και γι’ αυτό!».
Δεν επιτρέπεται εφησυχασμός
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντέλλο, οι Δήμοι λειτουργούν στα όρια της βιωσιμότητας. Οι λειτουργικές δαπάνες έχουν αυξηθεί πάνω από 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019, εξαιτίας της έκρηξης του ενεργειακού κόστους, της ακρίβειας και της αύξησης του μισθολογικού κόστους. Αντίθετα, η πρόσθετη χρηματοδότηση προς τους Δήμους την ίδια περίοδο δεν ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο. Το ισοζύγιο είναι αρνητικό και διαρκώς επιδεινούμενο.
«Όλα αυτά συνθέτουν μια εικόνα που δεν επιτρέπει κανέναν εφησυχασμό. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται όχι ως ισότιμος θεσμός, αλλά ως διοικητικός μηχανισμός εκτέλεσης κυβερνητικών αποφάσεων.
Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, η εξαγγελθείσα μεταφορά των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο, οι συνεχείς παρεμβάσεις στο εκλογικό σύστημα αλλά και οψίμως σε θεσμοθετημένους από ετών πόρους της Αυτοδιοίκησης, το κλείσιμο πολλών δεκάδων υποκαταστημάτων των ΕΛΤΑ, αποκαλύπτουν ένα συγκεντρωτικό μοντέλο εξουσίας που δεν εμπιστεύεται τη δημοκρατία των τοπικών κοινωνιών», τόνισε.
Χωρίς μεταρρυθμιστικό στίγμα ο νέος Κώδικας
Αναφερόμενος στον υπό σύνταξη νέο Κώδικα είπε ότι αποπνέει μια φιλοσοφία διοικητικής κυρίως τακτοποίησης εκατοντάδων άρθρων και νόμων χωρίς να αφήνει στίγμα μεταρρυθμιστικό όπως η Αυτοδιοίκηση διεκδικεί. «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να διεκδικεί προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και να μη λειτουργεί ως κομπάρσος και παρακολούθημα της Κεντρικής εξουσίας. Από τα χρόνια της οικονομικής κρίσης αλλά και αργότερα, εκδηλώθηκε κύμα δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας κατά των εκάστοτε κυβερνητικών επιλογών που έπλητταν το θεσμό. Οι οποίες οργανωμένες δυναμικές αντιδράσεις έπεφταν στο κενό και οι μόνοι χαμένοι ήταν οι πολίτες των τοπικών κοινωνιών», πρόσθεσε.
Η φωνή μας ακούγεται, αλλά δεν εισακούεται
Σ’ αυτό το τοπίο – τόνισε – η ΚΕΔΕ δεν μπορεί να είναι απλός διαμεσολαβητής. Όπως είπε, είναι το ανώτατο θεσμικό όργανο των Δήμων και οφείλει να υπερασπίζεται με πυγμή την αυτοτέλεια, τους πόρους και το κύρος της Αυτοδιοίκησης.
«Η μέχρι σήμερα πορεία δεν μας ικανοποιεί. Η φωνή μας ακούγεται, αλλά δεν εισακούεται. Οι αποφάσεις μας δεν μετατρέπονται σε πολιτική πράξη. Η δυναμική διεκδίκηση έχει αντικατασταθεί από θεσμική αδράνεια και η ενότητα των Δημάρχων υπονομεύεται από κομματικές εξαρτήσεις. Η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι των τελευταίων δεκαετιών. Είτε θα παραμείνει θεατής των εξελίξεων, αποδεχόμενη την υποβάθμισή της, είτε θα ξαναγίνει θεσμός-πρωταγωνιστής, με ενιαία φωνή και διεκδικητική παρουσία απέναντι σε κάθε εξουσία».
Οι 5 προτάσεις
Ο α’ αντιδήμαρχος της ΚΕΔΕ κατέθεσε τις εξής πέντε προτάσεις:
1. Άμεση και ουσιαστική Οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων με ρεαλισμό και διαφάνεια.
o Με την πλήρη εφαρμογή του Ν. 3852/2010 για την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων.
o Την καθιέρωση μηχανισμού αυτόματης αναπροσαρμογής των ΚΑΠ με βάση πληθυσμιακά, γεωγραφικά, κοινωνικά και άλλα κριτήρια.
o Την άμεση επιστροφή των παρακρατηθέντων πόρων.
o Τη δημιουργία ειδικού αναπτυξιακού ταμείου για μικρούς, νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους.
2. Θεσμική θωράκιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ισότιμη θεσμική συμμετοχή της στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία.
o Την άμεση εμπλοκή της ΚΕΔΕ στη διαμόρφωση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, με πλήρη συμμόρφωση στα άρθρα 101 και 102 του Συντάγματος που κατοχυρώνουν το τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ των Δήμων.
o Τη θεσμοθέτηση της μεταφοράς αρμοδιοτήτων μαζί με τους απαιτούμενους πόρους.
o Ο έλεγχος των πράξεων των ΟΤΑ να αφορά αποκλειστικά τη νομιμότητα και όχι τη σκοπιμότητα και να ασκείται από την Δικαιοσύνη και όχι από κυβερνητικούς παράγοντες.
3. Ενίσχυση της διαφάνειας, της στελέχωσης των Δήμων και της επιχειρησιακής τους επάρκειας.
o Με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού όλων των ειδικοτήτων, με έμφαση σε καθαριότητα, πράσινο, τεχνική υπηρεσία και δημοτική αστυνομία.
o Με την περαιτέρω ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών, καθολική χρήση ψηφιακής υπογραφής και ενίσχυση των Δήμων με τεχνολογικά εργαλεία.
4. Πολεοδομικός σχεδιασμός και τοπική χωροταξία είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των Δήμων.
o Οι Πολεοδομίες αποτελούν δημοτική υπηρεσία και η αφαίρεσή τους είναι απολύτως αντισυνταγματική και λειτουργούν ως εργαλείο για την προστασία της φυσιογνωμίας των πόλεων.
5. Ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική.
o «Θεωρούμε αυτονόητο πως η όποια ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων δεν θα υπονομεύσει την ενίσχυση της ανακύκλωσης και ότι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της θα γίνει με την ισότιμη συμμετοχή των ΟΤΑ», είπε. Επίσης, ζητεί:
o την άμεση κατάργηση του τέλους ταφής, την επαρκή χρηματοδότηση της ανακύκλωσης και της πρόληψης αποβλήτων, και
o να δοθούν κίνητρα για ενεργειακή αυτονομία μέσω φωτοβολταϊκών πάρκων, ενεργειακών κοινοτήτων και έξυπνων δικτύων.
Όχι κινητοποιήσεις παλαιού τύπου
Απαντώντας σε συναδέλφους του και συγκεκριμένα στον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, ο οποίος πρότεινε οι δήμαρχοι να κλείσουν τους Δήμους και να βγουν στους δρόμους, προκειμένου να εισακουσθούν, ο κ. Κωνσταντέλλος είπε: «Δεν θέλουμε κινητοποιήσεις παλαιού τύπου που θα δυσκολέψουν τη ζωή των πολιτών και δημοτών μας όπως κλεισίματα Δήμων, δρόμων κτλ. Πρέπει να κάνουμε ζωηρές παραστάσεις στα Υπουργεία και στη Βουλή και με μοντέρνο και αποφασιστικό τρόπο να πετύχουμε όλα αυτά που αξίζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και να επικοινωνήσουμε δυναμικά τα μηνύματα μας στην κοινωνία, με σύγχρονους τρόπους μαζικής και εντατικής επικοινωνίας».
