Σε διαδικασία υλοποίησης βρίσκεται εδώ και ένα χρόνο μια από τις πλέον φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις που έχει γνωρίσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και αφορά στην καθιέρωση του συστήματος DRG (Diagnosis Related Groups – Ομοιογενείς Διαγνωστικές Ομάδες), δηλαδή ενός νέου τρόπου κοστολόγησης και αποζημίωσης των νοσοκομειακών υπηρεσιών. Ο κ. Άγγελος Πανούσης, Οικονομολόγος MSc, με εξειδίκευση στα οικονομικά και τη διοίκηση υγείας, με άρθρο του στο ΒΗΜΑ, εξηγεί τι αφορά η διαδικασία αυτή και γιατί η εφαρμογή του νέου συστήματος θα ωφελήσει τόσο το ΕΣΥ όσο και τους ίδιους τους πολίτες.
To σύστημα DRG, αν δεν είσαι σχετικός με τα οικονομικά της υγείας, είναι πράγματι δύσκολο να το κατανοήσεις εις βάθος. Με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, την αποτελεσματικότερη κατανομή των πόρων και την ενίσχυση της διαφάνειας, το σύστημα των DRGs σηματοδοτεί μια βαθιά τομή στον τρόπο λειτουργίας των νοσοκομείων, ξεκινώντας από τα δημόσια και σταδιακά επεκτεινόμενο και στα ιδιωτικά.
Τι είναι το σύστημα DRG και τι αλλάζει
Το DRG (Diagnosis Related Groups) αποτελεί ένα μοντέλο κοστολόγησης και αποζημίωσης των νοσοκομειακών υπηρεσιών, το οποίο συνδέει τη χρηματοδότηση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ιατρικού περιστατικού και την αποδοτικότητα της θεραπείας. Στο σύστημα αυτό, η αποζημίωση των νοσοκομείων δεν βασίζεται πλέον σε ημερήσιες νοσηλείες ή γενικά κόστη, αλλά προκύπτει με βάση παράγοντες όπως η θεραπευτική διαδικασία, η διάρκεια νοσηλείας και η συνολική βαρύτητα της κατάστασης του ασθενούς, συμβάλλοντας σε έναν πιο δίκαιο και αποτελεσματικό μηχανισμό χρηματοδότησης. Με αυτόν τον τρόπο, καταγράφεται το πραγματικό κόστος κάθε περίπτωσης και δημιουργούνται πρότυπα αποδοτικότητας, βάσει των οποίων αξιολογούνται οι παρεχόμενες υπηρεσίες.
Στην πλήρη του ανάπτυξη, το σύστημα θα λειτουργεί ως εργαλείο χρηματοδότησης βάσει παραγόμενου έργου, προσφέροντας παράλληλα αξιόπιστα δεδομένα για τη χάραξη εθνικής πολιτικής υγείας, τη διαμόρφωση του πολυσυζητημένου υγειονομικού χάρτη και τον εξορθολογισμό των δαπανών. Το νέο σύστημα χρηματοδότησης των νοσηλευτικών ιδρυμάτων βασίζεται στη δραστηριότητά τους (activity-based funding), δηλαδή όσο καλύτερα λειτουργεί ένα νοσοκομείο τόσο υψηλότερη θα είναι και η αποζημίωσή του. Με αυτόν τον τρόπο, τα νοσοκομεία έχουν κίνητρο να βελτιώνουν τις υπηρεσίες τους και να εξυπηρετούν πιο αποτελεσματικά τους ασθενείς.
Από την 1η Ιανουαρίου 2025, όλες οι υποβολές των νοσοκομείων στον ΕΟΠΥΥ γίνονται αποκλειστικά μέσω του νέου συστήματος DRG. Οι ιατροί καλούνται να τηρούν λεπτομερή ψηφιακή καταγραφή όλων των ιατρικών πράξεων σε ηλεκτρονικούς φακέλους ασθενών, προκειμένου να διαμορφωθεί το τελικό κόστος νοσηλείας. Για πρώτη φορά στην χώρα, τα δημόσια νοσοκομεία θα αποζημιώνονται με βάση το πραγματικό έργο που παράγουν, γεγονός που αναμένεται να εξαλείψει στρεβλώσεις του παρελθόντος και να ενισχύσει το πραγματικό αποτύπωμα τους στην κοινωνία. Συγκεκριμένα, τα νοσοκομεία στέλνουν κάθε μήνα μέσω της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) τα απολογιστικά στοιχεία των νοσηλειών τους στον ΕΟΠΥΥ ο οποίος πραγματοποιεί την τελική εκκαθάριση και πληρωμή.
Το νέο σύστημα DRG σηματοδοτεί την πλήρη αποσύνδεση των προϋπολογισμών των νοσοκομείων από το Υπουργείο Υγείας και τη διαχείρισή τους πλέον από τον ΕΟΠΥΥ. Η πληρωμή των νοσηλειών πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, χωρίς την ανάγκη για έντυπα δικαιολογητικά, γεγονός που απλοποιεί τους ελέγχους και εξαλείφει τις καθυστερήσεις και τα ληξιπρόθεσμα τιμολόγια. Παράλληλα, στόχος του Υπουργείου μέσω του ΕΟΠΥΥ είναι η αποζημίωση βάσει αποτελεσματικότητας, ιδίως στις νέες φαρμακευτικές θεραπείες, περιορίζοντας την σπατάλη πολύτιμων πόρων από το Συστήμα Υγείας. Με απλά λόγια, το σύστημα αυτό «μετρά» το καθημερινό έργο των νοσοκομείων με τρόπο που αυξάνει τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ τους.
Η εξέλιξη του συστήματος DRG στην Ελλάδα με αιχμή το ΚΕΤΕΚΝΥ
Αν και η Ελλάδα άργησε σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες να εφαρμόσει το σύστημα DRG, τα τελευταία χρόνια η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι εντυπωσιακή. Κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια έχει το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (ΚΕΤΕΚΝΥ), που δημιουργήθηκε το μακρινό 2014 μέσω του νόμου 4286. Η εφαρμογή του συστήματος προχωρά γρήγορα και οργανωμένα, χάρη στην αρμονική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης του συστήματος καλύφθηκε από ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω της στήριξης του Υπουργείου Υγείας από την DG REFORM, τη Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βοηθά τα κράτη μέλη να υλοποιούν τεχνικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το 2022, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, εντάχθηκε πρόγραμμα εκπαίδευσης στο σύστημα για τους επαγγελματίες υγείας, το οποίο συνοδεύεται από οικονομικό επίδομα και πιστοποίηση και θα ολοκληρωθεί εντός του 2025. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει η δημιουργία εφαρμογής για τη διαλειτουργικότητα των DRGs με τα υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα των νοσοκομείων.
Σήμερα, το σύστημα έχει εφαρμοστεί σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία, ενώ μέχρι τα τέλη του 2025 αναμένεται η επέκτασή του στα στρατιωτικά νοσοκομεία τα οποία τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας αλλά και στον ιδιωτικό τομέα με τα DRGs να ενσωματώνεται στις νέες συμβάσεις του ΕΟΠΥΥ με τις ιδιωτικές κλινικές, ξεκινώντας από τις καινοτόμες χειρουργικές επεμβάσεις. Έτσι, η Ελλάδα θα μπορεί να κρατήσει περιστατικά που μέχρι πρότινος εξυπηρετούνταν αποκλειστικά στο εξωτερικό. Συνολικά, ο στόχος-ορόσημο είναι να επιτευχθεί η καθολική εφαρμογή του συστήματος στην χώρα έως το 2026. Παράλληλα, στον σχεδιασμό των επομένων ετών εντάσσεται η επέκταση του συστήματος στον τομέα της ψυχικής υγείας, τα κέντρα αποκατάστασης και τα τμήματα επειγόντων περιστατικών.
Προβλήματα, υποχρεώσεις και προκλήσεις σε ένα δυναμικό και διαρκώς εξελισσόμενο σύστημα
Όπως ειπώθηκε και στο ετήσιο συνέδριο του ΚΕΤΕΚΝΥ για το 2025, καμία αλλαγή δεν εφαρμόζεται χωρίς προκλήσεις. Η εφαρμογή του νέου συστήματος επιφέρει επιπλέον νέες και αχαρτογράφητες διοικητικές διαδικασίες οι οποίες το πρώτο διάστημα εφαρμογής έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στο ιατρικό προσωπικό, καθώς σε πολλά νοσοκομεία ενισχύουν την ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα.
Όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι διοικητές των νοσοκομείων, η κατάσταση σταδιακά ομαλοποιείται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό που πρέπει να μείνει, είναι ότι τα DRGs δεν αποτελούν μια εφάπαξ παρέμβαση, αλλά ένα δυναμικό μοντέλο, το οποίο οφείλει να προσαρμόζεται στις νέες ιατρικές πρακτικές, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και την τεχνολογική πρόοδο.
Η αποζημίωση βάσει έργου δεν σημαίνει κλείσιμο νοσοκομείων
Παρά τις κατά καιρούς ανησυχίες, έχει ξεκαθαριστεί σε όλους τους τόνους ότι η χρηματοδότηση με βάση το παραγόμενο έργο δεν έχει στόχο το κλείσιμο νοσοκομείων. Αντίθετα, επιδιώκει να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Σε κάθε περίπτωση, στα νοσοκομεία αυτά, έχει εξασφαλιστεί ο μηχανισμός τήρησης της ορθής χρηματοδότησής τους.
Ποια είναι τα οφέλη για τον πολίτη
Ο πολίτης είναι ο βασικός ωφελούμενος του νέου συστήματος κοστολόγησης και αποζημίωσης των υπηρεσιών υγείας. Η εφαρμογή των DRGs επιχειρεί να φέρει σημαντικές βελτιώσεις όπως:
- Ταχύτερη και ασφαλέστερη θεραπεία, καθώς το νοσοκομείο έχει το κίνητρο της ταχείας και ορθότερης αποκατάστασης του ασθενούς
- Περιορισμός της δαπάνης νοσηλείας, με αποφυγή άσκοπων ιατρικών πράξεων
- Μεγαλύτερη διαφάνεια και εξάλειψη φαινομένων υπερχρέωσης ή ακόμα και του φαινομένου του χρηματισμού των ιατρών
- Ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ανεξάρτητα από την περιοχή ή την κοινωνική κατάσταση του ασθενούς.
- Ασφαλέστερες υπηρεσίες υγείας, με βάση την τήρηση ιατρικών πρωτοκόλλων και την αξιολόγηση κάθε μονάδας.
Συμπέρασμα
Το σύστημα DRG αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, ένα σύγχρονο εργαλείο διακυβέρνησης του τομέα της υγείας, που συνδέει τη χρηματοδότηση με την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα. Η ορθή και συνεπής εφαρμογή του στην πράξη, θα αποτελέσει καταλύτη για ένα πιο βιώσιμο, δίκαιο και ανθρωποκεντρικό Εθνικό Σύστημα Υγείας.
