Μετά τη λήξη του 2 ου Παγκοσμίου Πολέμου, η κατεστραμμένη Ευρώπη, προσπαθούσε να επουλώσει τα τραύματα της και να ξεκινήσει την ανοικοδόμηση σε όλα τα επίπεδα. Τα πιο ευάλωτα θύματα, που χτυπήθηκαν βάναυσα από την ολέθρια αυτήν τραγωδία ήταν τα παιδιά. Άλλα έπρεπε να επιβιώσουν χωρίς γονείς, άλλα χωρίς επαρκή στέγαση, ενώ στα περισσότερα η οικογένεια τους δεν ήταν σε θέση να τους παρέχει ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, εξαιτίας των συνεπειών του πολέμου.

Έτσι, στις 11 Δεκεμβρίου του 1946, με πρωτοβουλία της Γενικής Συνέλευσης του νεοσύστατου τότε ΟΗΕ ιδρύθηκε η UNICEF (United Nations International Children& Emergency Fund), με κύριο στόχο την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε παιδιά που βρίσκονται σε ανάγκη και την υποστήριξη αναπτυξιακών προγραμμάτων, δίνοντας τότε έμφαση στην υποστήριξη των παιδιών της κατεστραμμένης Ευρώπης.

Από το 1949 και έως το τέλος της δεκαετίας του ’60, αλλά και σε έκτακτες ανάγκες, η UNICEF στήριξε τα παιδιά στην Ελλάδα, προσφέροντάς τους φάρμακα, εκπαιδευτικό υλικό, παστεριωμένο γάλα, συσσίτια κ.α. Σήμερα, στέκεται αρωγός της Πολιτείας, αφού έχει διαμορφωθεί ένα πλαίσιο συνεργιών και συνεργασιών σε αρκετούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Συνεχίζει επίσης τα προγράμματά της σε όλο τον κόσμο για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης, καθαρού νερού, εκπαιδευτικού εξοπλισμού, προστατεύοντας παράλληλα τα παιδιά από το Trafficking , την εκμετάλλευση και την κακοποίηση.

Τα δικαιώματα των παιδιών είναι διεθνώς κατοχυρωμένα, αδιαπραγμάτευτα και αναπαλλοτρίωτα. Η αποτελεσματική προστασία της παιδικής ηλικίας αποτελεί δομικό θεμέλιο κάθε σύγχρονου κράτους και όλα τα κράτη οφείλουν να την εγγυώνται απόλυτα και να τη διασφαλίζουν. Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετήθηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1989 από τη Γενική Συνέλευση των ΗΕ η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Με τη Σύμβαση καθιερώνεται η δικαιωματική οπτική στον τρόπο που αντιμετωπίζονται πλέον τα παιδιά, αφού από παθητικοί αποδέκτες τίθενται τώρα στο επίκεντρο ως υποκείμενα δικαιωμάτων με ενεργή συμμετοχή. Η σύμβαση αναγνωρίζει την ευαλωτότητα της παιδικής ηλικίας ως κατάστασης και την ανάγκη των παιδιών για παροχή φροντίδας και προστασίας. Έχει κυρωθεί απ’ όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη και θεωρείται η πιο ευρέως επικυρωμένη σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην παγκόσμια Ιστορία.

Η φιλοσοφία της σύμβασης διαπνέεται από τις εξής τέσσερεις γενικές αρχές που αντανακλούν τη δικαιωματική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας.

  • Μη διάκριση εξαιτίας φυλής, χρώματος, φύλου, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γλώσσας, θρησκείας, αναπηρίας, κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης.
  • Το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, το οποίο πρέπει να αναδεικνύουν ως προτεραιότητα όλοι οι νόμοι, οι πολιτικές και οι δράσεις που αφορούν το παιδί.
  • Η επιβίωση, η προστασία και η σωματική, ηθική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.
  • Το δικαίωμα συμμετοχής του παιδιού στις αποφάσεις που το αφορούν, εκφράζοντας ελεύθερα τη γνώμη του. Μέσα από τα 54 άρθρα της σύμβασης, αντικατοπτρίζονται τα θεμελιώδη και αναφαίρετα δικαιώματα για κάθε παιδί στον κόσμο, όπως είναι το δικαίωμα στη ζωή, την υγεία, τη φροντίδα, την προστασία, την ευημερία, την προσωπική ανάπτυξη και τον ελεύθερο χρόνο.

Το 2000, στη σύμβαση προσαρτήθηκαν δύο προαιρετικά πρωτόκολλα, για την προστασία των παιδιών από τις ένοπλες συγκρούσεις και από τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Παρά το γεγονός ότι τα δικαιώματα των παιδιών είναι θεμελιώδη και αδιαπραγμάτευτα, το περιβάλλον αβεβαιότητας και αστάθειας που επηρεάζει αρκετές περιοχές διεθνώς, έχει εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες, με αποτέλεσμα την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των παιδιών. Σήμερα, παγκοσμίως ένα στα πέντε παιδιά δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό και επαρκή και ποιοτική τροφή, ένας μεγάλος αριθμός παιδιών, ιδίως στον αναπτυσσόμενο κόσμο. στερείται βασικής εκπαίδευσης, ενώ όλο και περισσότερα παιδιά αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την κατοικία τους λόγω της κλιματικής αλλαγής ή τοπικών κοινωνικοπολιτικών συγκρούσεων. Τα παιδιά στο Ισραήλ και τη Γάζα, την Ουκρανία και το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι τα πλέον ευάλωτα θύματα του πολέμου και όταν καταφέρνουν να αποδράσουν από την πύρινη κόλαση, βρίσκονται αντιμέτωπα με τις μαζικές εκτοπίσεις, με μια διαλυμένη ψυχική υγεία, ενώ οι χώρες υποδοχής, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλουν, δε μπορούν πάντα να ανταποκριθούν απόλυτα στις ανάγκες τους.

Τέλος, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ενσκήψει και στα παιδιά με αυξημένο βαθμό ευαλωτότητας, όπως τα παιδιά με αναπηρία, τα παιδιά ΛΟΑΤΚΙ, τα παιδιά που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας, τα παιδιά με προσφυγικό ή μεταναστευτικό προφίλ και τα παιδιά από οικογένειες που βρίσκονται αντιμέτωπες με εξαρτήσεις.

Οι προκλήσεις από τις εξελισσόμενες πολεμικές συγκρούσεις, την κλιματική κρίση, τη διεύρυνση του κοινωνικοοικονομικού χάσματος είναι ισχυρές και επιτακτικές. Στην κατεύθυνση αυτήν, πρέπει όλοι στη διεθνή κοινότητα να ενώσουμε τη φωνή μας και τις δυνάμεις μας και να θωρακίσουμε τα δικαιώματα των παιδιών μας, έτσι ώστε κάθε παιδί στον κόσμο να έχει πρόσβαση στα βασικά αγαθά και να ζει με φροντίδα, ασφάλεια και αγάπη. Κοινός μας στόχος η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων για τα παιδιά μας και η διαμόρφωση κοινωνιών συνεκτικών, δίκαιων και βιώσιμων χωρίς διακρίσεις.

Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ.