Το… σουέλ από τη θύελλα της ενεργειακής κρίσης διαπερνά και το νομοσχέδιο για τις αστικές αναπλάσεις που ετοιμάζει το επιτελείο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Οπως αναφέρουν στο «Βήμα» ανώτερα στελέχη του, η νέα νομοθετική πρωτοβουλία θα φέρει ειδικές ρυθμίσεις για τη βιοκλιματική αναβάθμιση δημόσιων κτιριακών υποδομών στις περιοχές ανάπλασης, αλλά και ιδιωτικών, για τις οποίες θα προβλεφθούν φοροαπαλλαγές, ενώ θα δοθούν και άλλα οικονομικά κίνητρα προκειμένου να περιορίσουν ή και να μηδενίσουν την κατανάλωση ενέργειας. Μάλιστα, στις προτεινόμενες ρυθμίσεις περιλαμβάνονται και μίνι προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ».

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΥΠΕΝ, ο εκάστοτε Φορέας Ανάπλασης μιας περιοχής θα μπορεί να καταρτίζει ένα Πρόγραμμα Βιοκλιματικής Αναβάθμισης Κτιρίων και να συντάσσει τις απαραίτητες κτιριολογικές και άλλες μελέτες που θα αφορούν μεμονωμένα δημόσια κτίρια ειδικού ενδιαφέροντος ή οικιστικά σύνολα. Ως Φορείς Ανάπλασης θα μπορούν να ορίζονται το ίδιο το ΥΠΕΝ (για μεγάλα έργα μητροπολιτικού χαρακτήρα), δήμοι, περιφέρειες, εταιρείες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι συγκεκριμένοι φορείς θα μπορούν να συμπράττουν με εξειδικευμένες εταιρείες, τράπεζες, ιδιώτες – ιδιοκτήτες ακινήτων κ.ά. και να συγκροτούν Εταιρείες Μεικτής Οικονομίας, οι οποίες θα έχουν ως αποκλειστικό σκοπό τη μελέτη και εκτέλεση έργων ανάπτυξης ή αναμόρφωσης των ζωνών ανάπλασης.

Δεσμεύσεις

Ωστόσο, οι Φορείς θα έχουν κάποιες νομικές δεσμεύσεις ως προς την εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών περί εξοικονόμησης ενέργειας σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συναίνεση των ιδιοκτητών πολυκατοικίας για εργασίες θερμομόνωσης, τοποθέτηση φυσικού αερίου, χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και για χρήση ΑΠΕ για το σύνολο μιας οικιστικής περιοχής. Η σύμφωνη γνώμη θα πρέπει να εξασφαλίζεται και για την εφαρμογή προγραμμάτων τηλεθέρμανσης, καύσης βιομάζας, συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού, ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ σαν ανεξάρτητη παραγωγή ή αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό (net metering), συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης κτιρίων, για αντικατάσταση ενεργοβόρων λαμπτήρων με LED, για αποθήκευση βρόχινου νερού για πότισμα και πυρόσβεση κ.λπ.

Κίνητρα

Στο Πρόγραμμα Βιοκλιματικής Αναβάθμισης Κτιρίων που θα συντάσσει ο κάθε Φορέας Ανάπλασης θα περιγράφονται κίνητρα σε επίπεδο δήμου. Πιο συγκεκριμένα, θα δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας εξειδικευμένου προγράμματος «Εξοικονομώ για ΟΤΑ» ή «Εξοικονομώ για Περιοχή Ανάπλασης» μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), με στόχο τη χρηματοδότηση επεμβάσεων μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης στους υπαίθριους χώρους. Επίσης, θα δίνονται κίνητρα για επίσπευση στην εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης στα δημόσια κτίρια μέσω της νομοθεσίας για τις Πράσινες Δημόσιες Προμήθειες και των σχετικών χρηματοδοτικών πακέτων.

Οι δήμοι θα μπορούν επιπλέον να δημιουργούν συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» (σε επέκταση του «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον»), εστιασμένο σε παρεμβάσεις για εξοικονόμηση, αποδοτική χρήση ενέργειας και μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, το οποίο θα αφορά εγκαταστάσεις τριτογενούς, βιομηχανικού τομέα τόσο για ιδιωτικούς φορείς (για ενώσεις επαγγελματιών, π.χ. φούρνοι, κρεοπωλεία, ξενοδοχεία, σουπερμάρκετ κ.ά., για εμπορικά κέντρα, ιατρικά κέντρα κ.λπ.) όσο και για δημόσιους φορείς (όπως νοσοκομειακές εγκαταστάσεις, δημοτικά κτίρια, σχολεία κ.ο.κ.).

Ακόμη, στο Πρόγραμμα Βιοκλιματικής Αναβάθμισης Κτιρίων θα περιγράφονται κίνητρα για τη συμμετοχή ιδιωτών και επαγγελματιών, όπως είναι η πλήρης φοροαπαλλαγή και η μείωση του ΦΠΑ κάθε εργασίας για βιοκλιματική επισκευή ή επέμβαση σε μεμονωμένο κτίριο ή ακίνητο, αλλά και προσφορά ολοκληρωμένων ενεργειακών υπηρεσιών (μελέτη, εγκατάσταση, συντήρηση).

Απελευθέρωση από ΙΧ

Στο ίδιο νομοσχέδιο για τις αστικές αναπλάσεις θα περιληφθούν και πολεοδομικά κίνητρα και ρυθμίσεις για τη διεύρυνση και απελευθέρωση του δημόσιου χώρου από σταθμευμένα αυτοκίνητα και την τόνωση των δημόσιων συγκοινωνιών. Ειδικότερα, στο πλαίσιο προγραμμάτων ανάπλασης ή Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας θα δίνεται η δυνατότητα να προωθείται από τους δήμους ή την περιφέρεια ή άλλον αρμόδιο δημόσιο φορέα ή και ιδιώτη η κατασκευή κτιρίων στάθμευσης:

α. Δημόσιας χρήσης, σε κατάλληλες περιοχές περιμετρικά της πόλης, όπου υπάρχουν κόμβοι ή αφετηρίες μέσων μαζικών μεταφορών.

β. Ιδιωτικής ή μεικτής χρήσης σε περιοχές κατοικίας.

Μάλιστα, όσον αφορά τη χωροθέτησή τους θα είναι δυνατή – έπειτα από γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων – η έγκριση τροποποίησης του σχεδίου πόλεως και του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου για τη ρύθμιση των χρήσεων γης. Για την κατασκευή τους, στο Πρόγραμμα Ανάπλασης θα προβλέπονται τα εξής κίνητρα:

α. Θα διατίθεται στον φορέα του έργου, υπό μορφή δανείου ή επιδότησης, μέρος των κονδυλίων που θα δαπανήσει από πόρους του Πράσινου Ταμείου ή από κάθε άλλη πηγή, όπως ΕΣΠΑ, ΠΔΕ, ιδιωτικοί φορείς και ευρωπαϊκά ταμεία.

β. Στα κτίρια (αποκλειστικής στάθμευσης ή μεικτής χρήσης), των οποίων το 50% θα χρησιμοποιείται για στάθμευση, θα δίνεται η δυνατότητα τα μισά τετραγωνικά από όσα καταλαμβάνουν οι θέσεις πάρκινγκ να τα «κερδίζει» η κτιριακή υποδομή σε επιπλέον βοηθητικούς χώρους, μη προσμετρήσιμους στον συντελεστή δόμησης, όπως είναι π.χ. υπόγεια, κλιμακοστάσιο, ράμπες κ.λπ. Προϋπόθεση να μην αυξηθεί ο όγκος του κτιρίου.

γ. Για επιχειρήσεις στάθμευσης δημόσιας χρήσης, οι οποίες θα λειτουργούν σε κτίρια όπου συνυπάρχουν π.χ. κατοικίες, γραφεία κ.λπ., θα μπορούν να απολαμβάνουν τα κίνητρα που αφορούν γενικότερα επιχειρήσεις στάθμευσης για το τμήμα του κτιρίου που λειτουργεί ως δημόσιο πάρκινγκ. Για τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες θα μπορούν να διαθέτουν άλλες θέσεις στάθμευσης.

Οικοδομικές άδειες με χώρο φορτοεκφόρτωσης

Για πολυσύχναστα κτίρια, δηλαδή ξενοδοχεία, βιομηχανίες, εμπορικές εκθέσεις, πολιτιστικά κτίρια και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, για την έκδοση της οικοδομικής άδειας θα επιβάλλεται η δημιουργία χώρου φορτοεκφόρτωσης στον ιδιωτικό χώρο του οικοπέδου. Η εφαρμογή της διάταξης θα ελέγχεται και κατά την έκδοση της άδειας περιβαλλοντικών όρων και την έγκριση της κυκλοφοριακής μελέτης (εάν είναι υποχρεωτικές) ή θα ενσωματώνεται στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ).

Για παλαιά κτίρια, στα οποία δεν υπάρχει επαρκής χώρος εντός της ιδιοκτησίας για δημιουργία χώρου φορτοεκφόρτωσης, θα επιτρέπεται η ενοικίαση χώρων στάθμευσης σε γειτονικά κτίρια ή κενά οικόπεδα ύστερα από σχετική σύμβαση, η οποία θα προσκομίζεται και θα αποτελεί στοιχείο του φακέλου αδειοδότησης. Οσο για την επιβράβευση των επιχειρήσεων ή φορέων που εντάσσονται σε πρόγραμμα προώθησης της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς, της βιώσιμης κινητικότητας και της αποτροπής χρήσης ΙΧ, το ΥΠΕΝ θα προωθήσει τη θέσπιση ενός «Πράσινου Σήματος», το οποίο θα παρέχεται από τον Φορέα Ανάπλασης και θα συνοδεύεται με παροχή έκπτωσης στα δημοτικά τέλη ή στο τέλος παραχώρησης κοινόχρηστων χώρων.