Τα αστυνομικά διηγήματα του Γιου Νέσμπε (ή Τζο Νέσμπο) που περιλαμβάνονται στη συλλογή Ο άρχοντας της ζήλιας δεν έχουν ως ήρωα τον εκκεντρικό αστυνομικό Χάρι Χόλε, ο οποίος έχει αγαπηθεί από μυριάδες αναγνώστες, προσφέροντας δόξα και χρήμα στον δημιουργό του. Ο συγγραφέας, ο οποίος έδειξε το αφηγηματικό του ταλέντο στο μυθιστόρημα Το βασίλειο, όπου συνέθεσε μια τραγωδία που θύμιζε Σαίξπηρ – ήδη είχε εκδώσει το Μάκβεθ, βασισμένο στο έργο του μεγάλου άγγλου ποιητή και θεατρικού συγγραφέα -, σε αυτά εντυπωσιάζει.

Jo Nesbo

Ο άρχοντας της ζήλιας

Μετάφραση Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη.

Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2021, σελ. 346, τιμή 12,99 ευρώ

Τα επτά διηγήματα πραγματεύονται ένα από τα πιο ισχυρά ανθρώπινα συναισθήματα, εκείνο της ζήλιας, το οποίο κυριεύει το μυαλό των ηρώων και των ηρωίδων του Νέσμπε. Οι ιστορίες που διαδραματίζονται σε πολλά μέρη του κόσμου – στη Νορβηγία την πατρίδα του, αλλά και στην Ελλάδα – είναι δραματικές στα όρια της τραγωδίας, άρα αιματοβαμμένες, έχουν θύματα δολοφονιών που προκαλούνται από αρρωστημένη ζήλια. Τα επτά πρόσωπα που εμπλέκονται στις δολοφονίες είναι φυσιολογικοί άνθρωποι, χωρίς ενδείξεις ότι πάσχουν από ψυχικό νόσημα. Πρόκειται για μία γυναίκα που επαγγέλλεται τη δημοσιογράφο σε γυναικείο περιοδικό, έναν γερμανό τουρίστα στην Κάλυμνο, μια πρόσφυγα που εργάζεται ως υπάλληλος κάπου στην Ευρώπη, έναν σκουπιδιάρη, έναν επιτυχημένο συγγραφέα, έναν φωτογράφο-παρατημένο σύζυγο, έναν οδηγό ταξί.

Ολοι αυτοί, ορμώμενοι από τη ζήλια που τους κυριεύει, τη συνδεδεμένη με τον πόνο της απόρριψης, κάποια στιγμή παίρνουν την απόφαση να εκδικηθούν, ώστε να πάρουν το αίμα τους πίσω. Στο παρόν κείμενο θα αναφερθούμε στο διήγημα «Ο άρχοντας της ζήλιας» που δίνει τον τίτλο στο μυθιστόρημα και εκτείνεται σε 158 σελίδες, άρα είναι μάλλον νουβέλα. Σε αυτό ο Νέσμπε μάς μεταφέρει στην Κάλυμνο, νησί που γνωρίζει άριστα καθώς πηγαίνει εκεί συχνά και επιδίδεται σε αναρριχήσεις. Είναι Νοέμβριος και στην Κάλυμνο που έχει μεταμορφωθεί σε προορισμό αθλητών αναρρίχησης από όλη την Ευρώπη υπάρχουν πολλοί ξένοι. Κεντρικός ήρωας και αφηγητής είναι ο αστυνόμος Νίκος Μπαλλής, κάτοικος Αθηνών, ο οποίος πηγαίνει στο νησί για να διαλευκάνει τη μυστηριώδη εξαφάνιση ενός τουρίστα. Ο εξαφανισμένος είναι ο Τζούλιαν Σμιντ που τον αναζητεί ο δίδυμος αδελφός του, ο Φραντς, ο οποίος όμως είναι ο βασικός ύποπτος για την πιθανή δολοφονία του. Υπάρχει και μια γυναίκα, η Ελενα, σερβιτόρα στην ταβέρνα του πατέρα της, που έχει μπει ανάμεσα στα δύο αδέλφια, προξενώντας ζήλια και μάλιστα θανατηφόρα. Η περίπτωση του Φραντς και της Ελενας θυμίζει στον Μπαλλή τη δική του ερωτική ιστορία, η οποία μοιάζει πολύ με αυτήν. Αφού καταφέρνει να εξιχνιάσει την υπόθεση των δύο αδελφών, ο αστυνόμος, ο ειδικός στα ζητήματα ζήλιας (θεωρεί τον εαυτό του «πληγωμένο ζώο»), επαναφέρει στη μνήμη του τον δεσμό του με τη Μονίκ που γνώρισε στην Οξφόρδη, όπου σπούδαζε λογοτεχνία και ιστορία, η οποία τον απάτησε με τον Τρέβορ. Ηταν μια δύσκολη εμπειρία γι’ αυτόν, κάτι που δυσκολεύτηκε να διαχειριστεί.

Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα επτά διηγήματα ως ιστορίες καθημερινής ζήλιας, αλλά και ιστορίες διαχρονικής τρέλας, αφού το φαινόμενο το συναντάμε σε κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αλλά και στον Σαίξπηρ, όπου ο ζηλιάρης Οθέλλος σκοτώνει τη γυναίκα του, τη Δυσδαιμόνα, παρασυρμένος από τα λόγια του σατανικού Ιάγου. Στο βιβλίο διαβάζουμε πως στο 80% των υποθέσεων ανθρωποκτονιών το κίνητρο είναι η ζήλια. Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Νέσμπε εκφράζει τις θετικές απόψεις του για την Κάλυμνο (γράφει πως οι απόκρημνοι βράχοι της είναι «μαγευτικά όμορφοι και θελκτικοί στο φως του φεγγαριού»), αλλά μιλάει και για την Ελλάδα, μια χώρα «σε κρίση, με τόσο υψηλά ποσοστά ανεργίας και κοινωνικές αναταραχές».