Σκηνή πας ο κόσμος εστί και παίγνιον· ή μάθε παίζειν ή φέρε τας οδύνας.
Θέατρο είναι όλη η ζωή μα και παιχνίδι. Ή μάθε να παίζεις ή υπόμεινε τα βάσανα.
Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς (4ος αιώνας μ.Χ.)
«Στο νησί του. Εννιά χρονών. Καλοκαίρι. 21 Ιουλίου. Φοράει ένα πορτοκαλί πουκάμισο καρό, με ασορτί παντελόνι. Τριγυρνάει όλη μέρα στο λιμάνι, όσο μπορεί περισσότερο μόνος, μακριά από τους μεγάλους. Ψαρεύει στην αποβάθρα με σαλαγγιά, βγάζει κάτι μικρά ψαράκια. Μια μέρα βρίσκεται στη δεξιά άκρη του λιμανιού. Από μπροστά του περνάει ένα βαρύ ζώο, αγελάδα θα είναι ή ταύρος. Δυο άντρες το τραβάνε από μπροστά, ένας το σπρώχνει από πίσω. Το τρίο με το ζώο απομακρύνεται. Τον πιάνει η περιέργεια. Μαζεύει άρον άρον τα σύνεργα του ψαρέματος και ακολουθεί. Η πορεία με το ζώο κρατάει πολύ, μισή ώρα και βάλε. Φτάνουν σ’ ένα κτίριο σαν αποθήκη, γκρίζο. Οι άντρες σταματούν. Ανοίγουν τη συρόμενη πόρτα, βάζουν το ζώο μέσα. Εκείνος πλησιάζει, κάθεται στη γωνία του ανοίγματος, στη σκιά. Κανείς δε φαίνεται να τον προσέχει. Το ζώο οδηγείται στο κέντρο του χώρου. Υπάρχει κάτι το τελετουργικό. Ο ένας άντρας, μουσάτος, γεροδεμένος, του δένει το λαιμό με τη μια άκρη ενός σκοινιού και την άλλη την κάνει ναυτικό κόμπο σ’ ένα γάντζο στον τοίχο. Ο άλλος, ένας παχύς με αραιά μαλλιά, πάει σε μια παλιά συρταριέρα, ανοίγει το μεσαίο συρτάρι και φέρνει ένα μεγάλο τσεκούρι. Ο μουσάτος κάνει ένα νεύμα, ο παχύς σηκώνει το τσεκούρι και το κατεβάζει με δύναμη στο κεφάλι του ζώου. Το αίμα πετάγεται σχεδόν ως το ταβάνι. Το ζώο γονατίζει σε σλόου μόσιον και ακινητοποιείται. Ο τρίτος άντρας πάει σε μια βρύση, προσαρμόζει ένα μακρύ πράσινο λάστιχο και την ανοίγει. Για δυο-τρία λεπτά έχει μείνει μαρμαρωμένος. Ξαφνικά, λες και τον χτύπησε αστροπελέκι, γυρίζει και φεύγει τρέχοντας πριν τον πάρουν χαμπάρι. Ασθμαίνοντας, φτάνει στο λιμάνι. Εχει αρχίσει και νυχτώνει, περνάει μπροστά από το μεγάλο καφενείο. Είναι γεμάτο κόσμο. Ψηλά, σ’ ένα μεγάλο έπιπλο με συρτάρια, είναι τοποθετημένη η τηλεόραση. Εχει δει ξανά. Στο σπίτι της γιαγιάς του. Εδώ όμως η τηλεόραση είναι πιο μεγάλη και είναι μαζεμένος πολύς, πάρα πολύς κόσμος.
Πλησιάζει προς την τηλεόραση, δολιχοδρομώντας ανάμεσα στα σώματα. Φτάνει σχεδόν μπροστά και κοιτάζει. Στην οθόνη η εικόνα της γης. Η εικόνα μιας καμπύλης. Ενα διαστημόπλοιο σαν αυτά που ζωγράφιζε πιο μικρός. Ρωτάει τι γίνεται. «Πατάμε στη Σελήνη!» λέει ένα νεαρός με τσουλούφι. Το είχε διαβάσει. Το ‘ξερε ότι θα γίνει, δεν ήξερε όμως ότι ήταν στην τηλεόραση. Σπίτι δεν έχουν ακόμη τηλεόραση, ούτε και στο εξοχικό βέβαια, μόνο η γιαγιά έχει. Εχει φτάσει την κατάλληλη στιγμή. Αγγλικά μισοξέρει. That’s one small step for a man, one giant leap for mankind. Υπάρχει και η μετάφραση. Τη σκηνή αυτή την έχει ζωγραφίσει τέσσερα χρόνια πριν. Με μολύβια ακουαρέλας. Αλλά αυτό εδώ είναι πραγματικότητα. Ζητωκραυγάζει. Οπως όλοι οι υπόλοιποι θαμώνες. Ξαφνικά, του έρχεται στον νου το κομμένο κεφάλι του ζώου και ο αιμάτινος πίδακας. Σαν η μυρωδιά του σφαγείου να ενώνεται με τα στριμωγμένα σώματα».
Ηταν ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημά μου: «Ο άντρας της Πέμπτης Πράξης».
Τα επόμενα χρόνια η προσσελήνωση θα δώσει τροφή σε μια σειρά από ευφάνταστες θεωρίες συνωμοσίας. Η πιο διάσημη θεωρία μάλιστα ενέπλεκε τον μεγάλο σκηνοθέτη Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ο οποίος υποτίθεται σκηνοθέτησε και μόνταρέ το… event. Στην πραγματικότητα, ακολούθησαν και άλλες προσπάθειες μέχρι που ξαφνικά οι απόπειρες για την κατάκτηση του Διαστήματος πάγωσαν.
Πενήντα δύο χρόνια μετά. Δύο πολυδισεκατομμυριούχοι, ο Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin Galactic και ο ιδρυτής της Amazon και της Blue Origin Στιβ Μπέζος, πέταξαν στο Διάστημα με διαφορά ολίγων ημερών. Ο στόχος εδώ ήταν η διαφήμιση των μελλοντικών εμπορικών πτήσεων στο Διάστημα, μια και δεν συνέβη κάτι κατακλυσμιαίο, απλώς οι ταξιδιώτες επιβεβαίωσαν την καμπυλότητα της Γης… Μισόν αιώνα μετά την προσσελήνωση το επίτευγμα ακούγεται φτωχό και ο στόχος αμιγώς εμπορικός. Οι δισεκατομμυριούχοι, εκτός από διαφήμιση για τα brands τους, πουλάνε τρία λεπτά σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Οι Space Cowboys θα συνεχίσουν τον ανταγωνισμό τους, με την προσθήκη του πολύ Ελον Μασκ. Οι πτήσεις κοστίζουν μερικά εκατομμύρια δολάρια. O Μπέζος ισχυρίζεται πως οι τουριστικές αποστολές του Blue Origin είναι απλώς μια πρώτη κίνηση σε μια σειρά από πολύ φιλόδοξες διαστημικές περιπέτειες. Κατά την άποψή του, οι γήινοι πολιτισμοί οδεύουν προς μια ενεργειακή κρίση η οποία μπορεί να λυθεί μόνο με την αξιοποίηση εξωγήινων πόρων. Και, σύμφωνα με τον Μπέζο, «πρέπει πραγματικά να μετακινήσουμε τη βαριά και τη ρυπογόνο βιομηχανία» – όπως η ενέργεια και η παραγωγή μικροτσίπ – «εκτός Γης». Προς το παρόν όμως οι φιλοδοξίες παραμένουν τουριστικές και ασύλληπτα κοστοβόρες.
Κάποια στιγμή είναι βέβαιο πως κάποιος απλός θνητός θα πατήσει το πόδι του στη Σελήνη έναντι ενός τεράστιου ποσού. Η αίγλη της πρώτης πατημασιάς του Νιλ Αρμστρονγκ ωστόσο, είναι ανεξίτηλη. Δεν νομίζω ότι κάποιος συγγραφέας του μέλλοντος θα εμπνευστεί από τη «μαγκιά» όποιου τεξανού εκατομμυριούχου θελήσει να γίνει ο πρώτος πολίτης στη Σελήνη.
Ευτυχώς η κατάκτηση του Διαστήματος δεν βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια των επιχειρηματιών. Υπάρχουν και οι ερευνητές που τους απασχολεί όχι η ευμάρεια αλλά η ευημερία του πλανήτη. Ειδικά σε μια περίοδο όπως η σημερινή όπου είδαμε πολύ πρόσφατα το τι μπορεί να κάνει η φύση. Στις αρχές του χρόνου είχαμε τρεις αποστολές από τρεις διαφορετικές χώρες: ΗΠΑ, Κίνα και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που έφτασαν στον Αρη με τρία ρομποτικά σκάφη.
Σε πενήντα δύο χρόνια από σήμερα θα έχουμε 2073. Πιθανόν η πρόβλεψη του Μπέζος να έχει γίνει πραγματικότητα. Πιθανόν όχι. Ενα είναι βέβαιο, ότι η διαστημική περιπέτεια, όπως ένα σωρό άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, θα έχει χάσει τον ρομαντισμό και την πολυδιάστατη σημασία της. Θυμάμαι σε ένα άλλο μου βιβλίο αρκετά παλαιότερα είχα γράψει: ό,τι αποκωδικοποιείται πεθαίνει. Πεθαίνει προσθέτω πλέον ως ουσία, αλλά και ως πηγή συναισθήματος.
Ο κ. Αλέξης Σταμάτης είναι συγγραφέας.
