Η εισαγωγή στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, προϋποθέτει ένα βασικό επίπεδο γνώσεων σε μαθήματα του τμήματος επιλογής, έτσι ώστε η φοίτηση να μπορεί να ολοκληρωθεί. Παντού στον κόσμο τα πανεπιστήμια έχουν την ευχέρεια να επιλέγουν τους υποψηφίους τους ως προς τον αριθμό και τα προσόντα τους. Στη χώρα μας δεν ισχύει τίποτε από αυτά.
Πέρυσι τέτοιον καιρό περίπου, τις αρχικές θριαμβευτικές δηλώσεις του υπουργείου για το μεγάλο ποσοστό επιτυχίας στα πανεπιστήμια, ακολούθησε το σοκ των σχεδόν μηδενικών βάσεων εισαγωγής με αποτέλεσμα την καθιέρωση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ). Αντιπαρέρχομαι τις γενικότερες εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της πανδημίας που ταλαιπώρησαν την παιδεία όλη την περασμένη χρονιά. Η τηλεκπαίδευση δημιούργησε ανισότητες και ένα εκπαιδευτικό γνωστικό χάσμα, που αποτυπώθηκε με έμφαση στις έντονα αφιστάμενες βαθμολογίες. Τα αποτελέσματα θα τα διαπιστώσουμε λίαν συντόμως…
Η λογική πίσω από τη θέσπιση της ΕΒΕ είναι η αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών στα πανεπιστήμιά μας και η εισαγωγή υποψηφίων ικανών να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις της φοίτησης. Μπορεί η ΕΒΕ να το πετύχει;
Η ΕΒΕ σε καμία περίπτωση δεν διασφαλίζει τη μετέπειτα πορεία σπουδών, η οποία εξαρτάται από παράγοντες όπως τα προγράμματα σπουδών και η αυστηρότητα των όρων παρακολούθησης. Διαφορετικά δεν θα υπήρχαν αιώνιοι φοιτητές στις «μεγάλες» σχολές. Εχουμε επισημάνει μετ’ επιτάσεως το ατέρμονο της μεταφοράς και συσσώρευσης μαθημάτων από έτος σε έτος για τους φοιτητές. Το πρόσφατο ν+2 δεν λύνει το πρόβλημα.
Η ποιότητα των υποψηφίων, μην ξεχνάμε, δεν είναι ανεξάρτητη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των καθόλου κολακευτικών επιδόσεων της PISA. Αρκετοί την αντιπαρέρχονται με πρόσθετη εξωσχολική διδασκαλία.
Οι περίπου 27.000 υποψήφιοι που δεν θα τύχουν εισόδου στα πανεπιστημιακά τμήματα θα κατευθυνθούν σε μάλλον πρόχειρα και διαχρονικά απαξιωμένα ΙΕΚ, τα οποία δυνητικά οδηγούν και σε πανεπιστημιακή φοίτηση. Πολλοί θα στραφούν στα κολέγια στα οποία δεν ισχύει η ΕΒΕ, το πτυχίο των οποίων όμως παρέχει ίδια επαγγελματικά δικαιώματα. Οι φοιτητές που θα λείψουν, θα οδηγήσουν νομοτελειακά τα χαμηλού βεληνεκούς τμήματα που επιβιώνουν με το ζόρι σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο.
Το ένα λοιπόν φέρνει το άλλο στη σφιχτή αλυσίδα της εκπαιδευτικής πολιτικής και η δική μας αλυσίδα εδώ και χρόνια έχει πολλά κενά. Και αυτό γιατί τα βήματα γίνονται αποσπασματικά, λίγο-λίγο, χωρίς τόλμη, χωρίς σιγουριά και κυρίως χωρίς συναίνεση και δεν χαρακτηρίζονται από διάρκεια. Ο,τι κάνει ο ένας το αναιρεί ο αμέσως επόμενος.
Εχω την αίσθηση ότι η ΕΒΕ θα αποβεί και αυτή ένα μέτρο μικρής διάρκειας και περιορισμένης χρήσης. Πέρα από τον ατυχή σχεδιασμό αποτελεί ένδοξο πεδίο άσκησης άκρατου λαϊκισμού. Ηδη αντήχησαν οι πλειοδοσίες του «δώσ’ τα όλα», και το μηχανάκι του ράβε ξήλωνε άρχισε να κουρδίζεται…
Εδώ και δεκαετίες η παιδεία μας παλινωδεί. Το απολυτήριο του λυκείου στερείται σημασίας και το σύστημα εισαγωγής έχει ξεπεραστεί προ πολλού. Οσο αυτοί που ορίζουν την εκπαιδευτική πολιτική στη χώρα ένθεν κακείθεν δεν συμφωνούν στα βασικά και δεν σχεδιάζουν ένα μακρόπνοο σχέδιο σύγχρονης εκπαίδευσης από το δημοτικό, στο γυμνάσιο, στο λύκειο και στο πανεπιστήμιο, θα συνεχίζουμε με εφήμερους σχεδιασμούς που θα ανατρέπονται από τον επόμενο. Οι συγκυρίες της πανδημίας, η τεχνολογική επανάσταση, απαιτούν μία προσέγγιση με διάρκεια, χωρίς αιφνιδιασμούς, λαϊκισμούς και πλειοδοσίες. Μπορεί οι κομματικές δεσμεύσεις να βάζουν εμπόδια και φρένο, αλλά αυτό δεν αποτρέπει τους ίδιους τους ανθρώπους της εκπαίδευσης να διαμορφώσουν από μόνοι τους ένα συνεκτικό πρόγραμμα-πρόταση για όλη την παιδεία. Ισως και να είναι μια κάποια αρχή…
Η κυρία Εφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια Βιοχημείας-Εμβιομηχανικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρώην πρόεδρος στο ΙΚΥ.
