Tesnota στα ρωσικά σημαίνει «περιορισμός», «στενότητα» ή «αποκλεισμός» –λέξεις όλες που ταιριάζουν με το περιεχόμενο της ομότιτλης και πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας που ο σκηνοθέτης Καντεμίρ Μπαλάκοφ γύρισε πέρυσι. Το «Tesnota», που από τη Μ. Πέμπτη 5 Μαρτίου θα παίζεται στις ελληνικές αίθουσες με τίτλο «Οι δικοί μου άνθρωποι», είναι το χρονικό μιας εξαφάνισης που όλα δείχνουν ότι είναι απαγωγή και θα φέρει την εβραϊκή οικογένεια των ανθρώπων που έχουν πληγεί στο χείλος του αδιεξόδου –κυρίως οικονομικού. Ολα αυτά στο 1998, στο χωριό Νάλτσικ, στους πρόποδες του Καυκάσου της Ρωσίας.
Οι απαγωγές ήταν σχετικά συχνό φαινόμενο τη δεκαετία του 1990 στη Ρωσία. Ωστόσο τη συγκεκριμένη πραγματική ιστορία που υπήρξε η βάση της ταινίας ο Κ. Μπαλάκοφ την έμαθε από τον πατέρα του όταν ήταν σε ηλικία 17 – 18. Αργότερα, ενώ ο Μπαλάκοφ σπούδαζε, θεώρησε ότι είχε καλό υλικό για ταινία και άρχισε να ερευνά την εβραϊκή διασπορά με επίκεντρο του ενδιαφέροντός του «τα συναισθήματα μιας οικογένειας στο άκουσμα της απαγωγής του παιδιού τους και μέχρι πού είναι διατεθειμένοι να φτάσουν για να το σώσουν. Για μένα είχε νόημα η αμφισβήτηση της συγκεκριμένης αρχής: είναι ανθρώπινο να αναγκάσεις κάποιον να θυσιαστεί για να σώσει έναν αγαπημένο του άνθρωπο;». Από το σημείο αυτό άρχισε να μελετά τους χαρακτήρες και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Ο Καντεμίρ Μπαλάκοφ είναι γεννημένος στις 28 Ιουλίου του 1991 στο Νάλτσικ και έχει σπουδάσει σκηνοθεσία στο τμήμα του Αλεξάντερ Σοκούροφ στο Πανεπιστήμιο του Καμπαρντίνο-Μπαλκάρ. Προτού μπει στα βαθιά νερά της μεγάλου μήκους ταινίας και ενώ τελείωνε τις σπουδές του, ο Μπαλάκοφ, το 2013, γύρισε μια 40λεπτη ταινία με τίτλο «Molodoy eschyo» (Ακόμη νέοι). Ακολούθησε το 38λεπτο ντοκιμαντέρ «Andryoukha» με θέμα έναν νεαρό σε πρώιμο στάδιο σχιζοφρένειας, αν και με τη 15λεπτη μικρού μήκους ταινία του «Pervyy ya», η οποία το 2015 επελέγη για να παρουσιαστεί στο τμήμα Short Film Corner του Φεστιβάλ Καννών, η πόρτα της επιτυχίας άνοιξε για τα καλά μπροστά του.
Οι Καμπαρντιανοί, άνθρωποι του Βόρειου Καυκάσου που μιλούν καμπαρντιανά (μη σλαβική γλώσσα), υπόκεινται στη Ρωσία από το 1825. Μαζί με τους Μπάλκαρ (Τουρκικής καταγωγής) ίδρυσαν τη Δημοκρατία του Καμπαρντίνο-Μπάλκαρ το 1936. Γερμανικά στρατεύματα έφτασαν εκεί τον χειμώνα του 1942-1943. Η αυτόνομη Δημοκρατία έχει έκταση 13.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει περίπου 800.000 κατοίκους. Το Νάλτσικ είναι η πρωτεύουσα (240.000 κάτοικοι). Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται το ψηλότερο σημείο της Ευρώπης, το βουνό Ελμπρούς (5.642 μέτρα).
Κατά τον σκηνοθέτη «η καυκάσια κοινότητα είναι πιο πατριαρχική, η εβραϊκή μητριαρχική. Την ώρα που οι Εβραίοι ξεχωρίζουν για τον δυναμισμό τους, οι Καυκάσιοι έχουν πιο αργούς ρυθμούς, είναι πιο μελαγχολικοί κατά κάποιον τρόπο. Η ανάγκη να προστατεύσουν όμως τις οικογένειες τους, τις ρίζες τους είναι κοινή».

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι υπάρχουν αρκετοί Εβραίοι στη Δημοκρατία του Καμπαρντίνο-Μπαλκάρ και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων στον Καύκασο πολλοί ντόπιοι τούς προστάτευσαν. Εμαθαν τη γλώσσα και πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν εκεί, δημιούργησαν συνοικία και συναγωγή που υπάρχει μέχρι σήμερα. Από την Περεστρόικα ωστόσο πολλοί έχουν εγκαταλείψει τον τόπο και αναζήτησαν την τύχη τους στη Νέα Υόρκη και το Ισραήλ και κάποιοι πήγαν στη Μόσχα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε ο δεύτερος πόλεμος της Τσετσενίας, η περιοχή έγινε εξαιρετική επικίνδυνη για να ζήσει κάποιος.
«Οι κάτοικοι του Καμπαρντίνο δεν διαφέρουν πολύ από τους υπόλοιπους ανθρώπους του Καυκάσου» είπε ο σκηνοθέτης. «Τους ενώνει η ανάγκη για τιμή και σεβασμό –δεν νομίζω ότι διαφέρουν πολύ από τους Τσετσένους ή τους Ινγκουσετιανούς (ελπίζω να μην αναστατώνω κάποιον με αυτό). Υπάρχουν κώδικες συμπεριφοράς που είτε υπαγορεύονται από τη μουσουλμανική θρησκεία είτε όχι που δεν μπορείς να αγνοήσεις».

Πάντως το μεγαλύτερο σε διάρκεια βίντεο εκτέλεσης που o Μπαλάκοφ είδε όταν ήταν 12 ετών προερχόταν από ένα χωριό του Νταγκεστάν το 1998. Ο σκηνοθέτης το θυμάται πολύ καθαρά γιατί ήταν η πρώτη φορά που ήρθε αντιμέτωπος με τον θάνατο. «Οι αντιδράσεις των χαρακτήρων όταν βλέπουν αυτές τις σκηνές έχουν βασιστεί στις αντιδράσεις των φίλων μου και της δικής μου όταν τις πρωτοείδαμε, όλες διαφορετικές μεταξύ τους» είπε.


Η ταινία «Οι δικοί μου άνθρωποι» θα προβάλλεται από τη Μ. Πέμπτη σε διαμονή Seven.

HeliosPlus