Ο ξεχασμένος «αμερικανός φύρερ» που εμπνέει την Ακροδεξιά των ΗΠΑ

Μετά το μακελειό στο Σάρλοτσβιλ και την επίδειξη δύναμης και φασιστικής βίας από τη νεοναζιστική ακροδεξιά στις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, πολλοί θυμήθηκαν τον λεγόμενο «αμερικανό φύρερ», που φαίνεται πως αποτελεί πηγή έμπνευσης για κάποιους ρατσιστές της σημερινής εναλλακτικής Δεξιάς (alt-right). O Τζορτζ Λίνκολν Ρόκγουελ, ιδρυτής του Αμερικανικού Ναζιστικού Κόμματος, δεν θεωρήθηκε σοβαρή απειλή την εποχή της δράσης του, στη δεκαετία του 1960. Και είναι μία από τις ειρωνείες της Ιστορίας ότι η πολιτική κληρονομιά της «Εξέγερσης των Λευκών» που κήρυξε βρίσκει απήχηση εν έτει 2017, μισόν αιώνα μετά τη δολοφονία του.

Ο Ρόκγουελ ήταν κατάφωρα, ωμά ρατσιστής και μισούσε βαθιά τους ομοφυλόφιλους και τους Εβραίους. Μόλις 17 χρόνια αφότου οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν νικήσει τη ναζιστική Γερμανία, εκείνος προσπάθησε να κάνει μια διαδήλωση για να γιορτάσει τα γενέθλια του Χίτλερ στη Νέα Υόρκη.

Στην Ουάσιγκτον, ο Ρόκγουελ είχε προβλέψει ότι 10.000 θυμωμένοι λευκοί αντιδιαδηλωτές θα τον ακολουθούσαν για να διαμαρτυρηθούν για την ιστορική πορεία και την ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, στις 28 Αυγούστου του 1963. Είχε επίσης διασπείρει φήμες ότι όχλος μαύρων θα έκανε επίθεση στο Κογκρέσο. Αντ’ αυτού, η αστυνομία της Ουάσιγκτον, που ο Ρόκγουελ υπέθετε ότι θα ήταν με το μέρος του, αρνήθηκε να του δώσει άδεια για τη διαδήλωση.

Περισσότεροι από 200.000 Αμερικανοί άκουσαν τον Κινγκ να μιλάει για το «όνειρό του», σε μια ειρηνική συγκέντρωση που άλλαξε την αμερικανική ιστορία. Ο Ρόκγουελ και οι λιγότεροι από 90 οπαδοί του ήταν περικυκλωμένοι από 100 αστυνομικούς. Οταν ένας υποστηρικτής του προσπάθησε να εκφωνήσει ομιλία, συνελήφθη.

Αλλά όταν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έκανε την πορεία στο Σικάγο, το 1966, τον υποδέχθηκαν χιλιάδες θυμωμένοι λευκοί διαδηλωτές, μερικοί κρατώντας πανό που αναφέρονταν στον Ρόκγουελ ή φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της «Εξέγερσης των Λευκών». Ο Ρόκγουελ πέθανε το 1967, δολοφονημένος από έναν πρώην οπαδό του, και οι αμερικανικές νεοναζιστικές ομάδες βυθίστηκαν στην αφάνεια.

Ως τον Αύγουστο του 2017, όταν ο κόσμος όλος είδε σοκαρισμένος τα πλάνα από το Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια με τους εκατοντάδες νεαρούς λευκούς εθνικιστές, νεοναζί και ακροδεξιούς ακτιβιστές να επιδίδονται σε όργιο μίσους και βίας.

Πολλές από τις ακροδεξιές ομάδες που προσελκύουν τη μεγαλύτερη προσοχή σήμερα –συμπεριλαμβανομένης της Vanguard America –είναι νεοσύστατες. Δεν αποτελούν μέρος της χούφτας των νεοναζιστικών οργανώσεων, όπως του Εθνικού Σοσιαλιστικού Κινήματος και της Εθνικής Συμμαχίας, που εξελίχθηκαν από τη διάσπαση του Αμερικανικού Ναζιστικού Κόμματος του Ρόκγουελ. Και σε αντίθεση με εκείνον, που χρησιμοποιούσε την παραδοσιακή ναζιστική εικονογραφία, με πλήθος σβάστικες σε κάθε του εμφάνιση, πολλές νέες εθνικιστικές ομάδες λευκών ρατσιστών έχουν υιοθετήσει εναλλακτικά φασιστικά σύμβολα.

Αλλά η στρατηγική που χρησιμοποιούσε ο Ρόκγουελ για να κερδίζει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης –ομιλίες σε πανεπιστημιακές σχολές, βίαιες συγκρούσεις χωρίς εξοργισμένους αντιπάλους, συζητήσεις για την ελευθερία του λόγου –αντιγράφεται σήμερα από τις νεοναζιστικές οργανώσεις.

Το 1960, για παράδειγμα, ο Ρόκγουελ έγινε πρωτοσέλιδο επειδή υποστήριξε την προεδρική υποψηφιότητα του Ρίτσαρντ Νίξον. Το 2016 οι λευκοί ρατσιστές Ντέιβιντ Ντιουκ και Ρίτσαρντ Σπένσερ έγιναν είδηση στα ΜΜΕ επειδή στήριξαν την υποψηφιότητα του Τραμπ.

Το 2016 ο Τραμπ δεν απέρριψε αμέσως την υποστήριξη του Ντιουκ, που ήταν ηγέτης της Κου Κλουξ Κλαν τη δεκαετία του 1970. Και μετά το Σάρλοτσβιλ, ως πρόεδρος των ΗΠΑ πλέον, προκάλεσε διεθνή κατακραυγή για την καθυστερημένη, και διστακτική καταδίκη των ακροδεξιών.

Για ορισμένους ηγέτες εξτρεμιστικών ομάδων, ο Ρόκγουελ παραμένει έμπνευση. Ο Μάθιου Χάιμπαχ, 26χρονος αρχηγός του Παραδοσιακού Εργατικού Κόμματος, μιας νεοναζιστικής οργάνωσης που διαδήλωσε στο Σάρλοτσβιλ, δήλωσε ότι τα συγγράμματα και οι ομιλίες του Ρόκγουελ ήταν «τα πράγματα που με έφεραν στον Εθνικοσοσιαλισμό».

Ο Χάιμπαχ χαρακτήρισε τον Ρόκγουελ «έναν από τους πιο χαρισματικούς ρήτορες του 20ού αιώνα». Και η πιο σημαντική κληρονομιά του μπορεί πράγματι να είναι το ταλέντο που είχε για το πολιτικό θέαμα. Ηταν ψηλός, εμφανίσιμος, φωτογενής, με σήμα κατατεθέν μια πίπα που κρεμόταν από τα χείλια του και ένστικτο για δραματικές πόζες, εκμεταλλευόταν την οργή και τις προκλήσεις για να κερδίζει συνεχώς την προσοχή του Τύπου.

Πολλοί από τους ισχυρισμούς του –μεταξύ των οποίων η δήλωση ότι θα εκλεγεί πρόεδρος το 1972 με το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα –ήταν σαφώς παραληρηματικοί. Αλλά είχε κατακτήσει την τέχνη της μετατροπής του ρατσισμού και του αντισημιτισμού σε θέαμα, στο οποίο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν μπορούσαν να αντισταθούν.

Οπως πολλοί από τους σημαντικότερους ηγέτες και υποστηρικτές της σημερινής alt-right, ο Ρόκγουελ δεν ήταν μέλος της λευκής εργατικής τάξης. Γιος εύπορης οικογένειας, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, όπου σχεδίαζε κόμικς για την εφημερίδα της πανεπιστημιούπολης. Στη συνέχεια υπηρέτησε στο Ναυτικό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Κορέα. Το 1952 ένας από τους εξαδέλφους του έγραψε ότι ήταν συγκλονισμένος από την επιθετικότητα με την οποία ο Ρόκγουελ μιλούσε για τους «εβραίους προδότες».

Το 1963 πάντως ο ηγέτης του αμερικανικού ναζιστικού κόμματος είχε μόνο 16 «στρατιώτες» που ζούσαν μαζί του σε έναν ρημαγμένο διώροφο στρατώνα στο Αρλινγκτον της Βιρτζίνια. Οι υδραυλικές εγκαταστάσεις ήταν διαλυμένες και οι αμερικανοί Ναζί επιβίωναν με λίγες κονσέρβες.

Ενα από τα κλειδιά για την τελική αποτυχία του Ρόκγουελ ήταν η απόφαση των εβραϊκών οργανώσεων να τον αγνοήσουν. Υστερα από πολλά χρόνια στα οποία αντιδρούσαν στις προκλήσεις του, που γίνονταν θέμα εξαιτίας των συγκρούσεων στη Νέα Υόρκη, στην Ουάσιγκτον και στη Βοστώνη, ορισμένες εβραϊκές οργανώσεις συνεργάστηκαν ακολουθώντας μια τακτική που αποκαλούσαν «καραντίνα της σιωπής»: δεν του έδιναν πια καμία σημασία.

Το τέλος του ήταν βίαιο και άδοξο. Πυροβολήθηκε θανάσιμα στις 25 Αυγούστου 1967, έξω από ένα πλυντήριο στο Αρλινγκτον. Για τη δολοφονία του καταδικάστηκε ένας πρώην οπαδός του ονόματι Τζον Πάτλερ.