Διεθνείς τζογαδόροι στα ελληνικά ομόλογα

Ακραιφνή φιλελεύθερη πολιτική στην οικονομία με στόχο τη μετάβαση τον Αύγουστο του 2018 από το μνημόνιο στην αυστηρή επιτήρηση, με ταυτόχρονη αριστερή στροφή προς επαναπροσέγγιση των πολιτών που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ το 2015 αλλά… αγνοούνται στις δημοσκοπήσεις, περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του Μεγάρου Μαξίμου για το επόμενο διάστημα.

Στόχος του Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου είναι σε έναν χρόνο από σήμερα, οπότε και λήγει το τρέχον πρόγραμμα, το Ελληνικό Δημόσιο να εξασφαλίσει την ελάχιστη αναγκαία πρόσβαση στις αγορές και στα κρατικά ταμεία να υπάρχει επαρκές μαξιλάρι ασφαλείας για την κάλυψη του συνόλου των χρηματοδοτικών αναγκών του 2019. Με τον τρόπο αυτόν στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι η χώρα θα αποφύγει τη λήψη νέων μέτρων τουλάχιστον έως και το τέλος της επόμενης χρονιάς αλλά και ένα τέταρτο πρόγραμμα, αναχρηματοδοτώντας με ίδιες δυνάμεις το δημόσιο χρέος, χωρίς άλλο δανεισμό από τους θεσμούς.

Μαξιλάρι ασφαλείας

Το σενάριο αυτό εξυπηρετεί το αφήγημα της οριστικής εξόδου από τα μνημόνια το επόμενο καλοκαίρι, η οποία θα συνοδεύεται από παρεμβάσεις σε κοινωνικά θέματα προς ικανοποίηση του αριστερού ακροατηρίου στο εσωτερικό της χώρας. Μόνο τυχαίο δεν ήταν το άνοιγμα την περασμένη εβδομάδα, εν μέσω θέρους, του ζητήματος των μαθητικών παρελάσεων και του τρόπου ανάδειξης των σημαιοφόρων.

Στο πλαίσιο της παραπάνω στρατηγικής εντάσσεται η πρόσφατη, πρόωρη κατά τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, έξοδος στις αγορές μέσω της οποίας αντλήθηκαν 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,4 δισ. ευρώ ήταν φρέσκο χρήμα.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επιδιώκει τη δημιουργία μέσα στο επόμενο 12μηνο ενός ταμειακού αποθέματος που μπορεί να φθάσει ακόμη και στα επίπεδα των 7-9 δισ. ευρώ. Στόχος είναι να πειστεί η διεθνής επενδυτική κοινότητα ότι τα δημοσιονομικά μεγέθη είναι πλήρως ελεγχόμενα και ότι το ρίσκο τοποθέτησης σε εγχώριους τίτλους έχει μειωθεί σημαντικά.

Τραπεζικές πηγές επισημαίνουν ότι η αποφυγή ενός τέταρτου μνημονίου θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης αλλά και την προώθηση ιδιωτικοποιήσεων και μεταρρυθμίσεων ικανών να βελτιώσουν αισθητά το επενδυτικό κλίμα και να αντισταθμίσουν το κόστος της βαριάς φορολογίας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Οπως σημειώνουν οι ίδιοι κύκλοι, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν μέσα στον επόμενο χρόνο αναταράξεις στις διεθνείς αγορές που θα προκαλούσαν μια γενικευμένη αποστροφή στο ρίσκο, η Ελλάδα θα μπορούσε να αποφύγει ένα νέο πρόγραμμα. Για να συμβεί αυτό, εκτιμούν ότι θα πρέπει μέχρι το ερχόμενο καλοκαίρι να πραγματοποιηθούν με επιτυχία τουλάχιστον άλλες δύο ή τρεις εκδόσεις ομολόγων, προετοιμάζοντας το έδαφος για «καθαρή» έξοδο στις αγορές από το φθινόπωρο του 2018.

Οι τραπεζικές διοικήσεις μετά την επιτυχή έκδοση πενταετούς ομολόγου από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) τον περασμένο μήνα είναι συγκρατημένα αισιόδοξες για τη συνέχεια. Από την ανάλυση της πορείας των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων προκύπτει ότι η καμπύλη τους προσομοιάζει με την αντίστοιχη της Κύπρου και της Πορτογαλίας, όταν οι δύο χώρες βρίσκονταν έναν χρόνο προτού βγουν οριστικά από το μνημόνιο.

Ενθαρρυντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η απόδοση του νέου τίτλου σταθεροποιήθηκε τις πρώτες δύο εβδομάδες διαπραγμάτευσής του στα επίπεδα του 4,50%, χαμηλότερα από το 4,63% κατά την έκδοσή του. Τραπεζικά στελέχη επισημαίνουν μιλώντας προς «Το Βήμα» ότι εάν η κυβέρνηση προχωρήσει γρήγορα στην εφαρμογή του μνημονίου, μόνο η πορεία των διεθνών χρηματαγορών μπορεί να σταθεί εμπόδιο στον δρόμο της Ελλάδας προς την κανονικότητα.

Οπως εξηγούν, οι βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχουν καταγράψει τα τελευταία χρόνια εντυπωσιακή άνοδο, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μιας διόρθωσης, το μέγεθος της οποίας είναι δύσκολο να προβλεφθεί.

Επιπλέον, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού οι κεντρικές τράπεζες αναμένεται να προχωρήσουν σε σύσφιγξη της νομισματικής τους πολιτικής τούς επόμενους μήνες, περιορίζοντας τη ρευστότητα που κινείται στις αγορές. Εάν λοιπόν το χρηματοοικονομικό περιβάλλον επιβαρυνθεί δραματικά, η Ελλάδα, ως το πιο αδύναμο μέλος της ευρωζώνης, θα βγει αυτομάτως εκτός των επενδυτικών… ραντάρ, αυξάνοντας τις πιθανότητες για ένα τέταρτο πρόγραμμα.

Αλλωστε, από την πρόσφατη έκδοση ομολόγου διαφάνηκε ότι τα 1,4 δισ. ευρώ του νέου χρήματος που αντλήθηκαν προήλθε σε μεγάλο βαθμό από επιθετικά επενδυτικά σχήματα. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, από την κατανομή των συγκεκριμένων τίτλων προκύπτει ότι ένα μεγάλο μέρος τους κατέληξε σε γνωστό μεγαλοεπενδυτή που φημίζεται για τις ριψοκίνδυνες και εντυπωσιακές κινήσεις του στις αγορές.

Με βάση τις ίδιες πηγές, ήταν διατεθειμένος να επενδύσει 1 δισ. ευρώ σε ελληνικά ομόλογα, ωστόσο κατάφερε τελικά να αγοράσει τίτλους 200 εκατ. ευρώ. Από τους επενδυτές που πόνταραν φρέσκα κεφάλαια στο ελληνικό χρέος, το 30% προήλθε από hedge funds, το 50% από πιο συντηρητικούς διαχειριστές κεφαλαίων και το 20% από τμήματα private banking μεγάλων τραπεζών. Είναι αξιοσημείωτο ότι μεταξύ των αγοραστών είναι και η Τράπεζα της Ελλάδος που διέθεσε περίπου 150 εκατ. ευρώ.

Ανοίγει ο δρόμος για τραπεζικές εκδόσεις

Ικανοποιημένες είναι οι διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών ομίλων μετά την έξοδο στις αγορές από το Ελληνικό Δημόσιο καθώς ανοίγει τον δρόμο για δικές τους εκδόσεις τίτλων χρέους. Οι τράπεζες καλούνται τους επόμενους μήνες να διευρύνουν τις πηγές χρηματοδότησής τους με στόχο διττό: από τη μία πλευρά να μειώσουν τη χρηματοδότησή τους από τον έκτακτο μηχανισμό της Τράπεζας της Ελλάδας (ELA) και από την άλλη να δημιουργήσουν ένα «μαξιλάρι» εργαλείων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για την ανακεφαλαιοποίησή τους, εφόσον προκύψει τέτοια ανάγκη.

Εμπειρο τραπεζικό στέλεχος μιλώντας στο «Βήμα» σημειώνει ότι σε ένα θετικό σενάριο, τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα θα μπορούσαν να εκδώσουν μέχρι το τέλος της ερχόμενης χρονιάς τίτλους, εξασφαλισμένους και μη, ονομαστικής αξίας 7-8 δισ. ευρώ.

Εφόσον επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τονίζει η ίδια πηγή, θα δημιουργηθεί μία τελευταία γραμμή άμυνας σε περίπτωση που χρειαστούν νέα κεφάλαια καθώς οι τίτλοι αυτοί θα μπορούν να μετατραπούν σε κοινές μετοχές για την αναπλήρωση τυχόν νέων κεφαλαιακών ελλειμμάτων.

Ετσι, οι τράπεζες θα ευθυγραμμιστούν με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΚΤ για διεύρυνση των χρηματοδοτικών τους εργαλείων και θα κατευνάσουν τις ανησυχίες της αγοράς που προκάλεσε η εκτίμηση του ΔΝΤ ότι ο εγχώριος κλάδος μπορεί να χρειαστεί έως και 10 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.

Υπενθυμίζεται ότι με τη μετατροπή των ομολόγων που είχαν εκδώσει την άνοιξη του 2014 σε μετοχικό κεφάλαιο καλύφθηκε από τις τράπεζες το 2015 ένα σημαντικό μέρος της ανακεφαλαιοποίησής τους.