Μεγάλο στοίχημα για τις τράπεζες τα «κόκκινα» δάνεια

Με την οικονομία να μην έχει βρει ακόμη τον δρόμο της και την ανάπτυξη εφέτος, εξαιτίας των καθυστερήσεων στην αξιολόγηση, να εκτιμάται στο 1%-1,5%, δηλαδή 2 δισ. ευρώ χαμηλότερα των αρχικών εκτιμήσεων, οι αναλυτές εμφανίζονται επιφυλακτικοί ως συγκρατημένα αισιόδοξοι για τις προοπτικές των τραπεζών θεωρώντας πως οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί, αντανακλώντας τη μη ισορροπημένη χρηματοδοτική θέση και τις πολύ χαμηλές προοπτικές στην κερδοφορία τους. Ο κλάδος εξάλλου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση της ΕΚΤ καθώς υποφέρει από τις εκροές καταθέσεων και την περιορισμένη πρόσβαση σε άλλες εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης. H αύξηση του ELA αποτέλεσε εξάλλου ισχυρή ένδειξη ότι η αβεβαιότητα στην οικονομία αντανακλάται στις εκροές καταθέσεων καθώς ρευστότητα ύψους 4 δισ. ευρώ «χάθηκε» από το τραπεζικό σύστημα στο ξεκίνημα του 2017, την ώρα που όλο το 2016 οι καταθέσεις νοικοκυριών – επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 4,2 δισ. ευρώ ενώ κατά 1,4 δισ. ευρώ αυξήθηκαν οι καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης.

Η τροπολογία που ψήφισε η κυβέρνηση για την επιμήκυνση του χρόνου απόσβεσης της ζημίας από διαγραφές δανείων αποτρέπει τα χειρότερα βελτιώνοντας τεχνητά την εικόνα των αποτελεσμάτων τους.

Μπορεί το κλείσιμο της αξιολόγησης να ενισχύσει μερικώς τις μετοχές τους αποκλιμακώνοντας και τις αποδόσεις των εταιρικών και κρατικών ομολόγων, εν τούτοις οι αναλυτές θεωρούν πως μεγάλα «στοιχήματα» για τον κλάδο παραμένουν η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, η βελτίωση του ισολογισμού τους και η σταδιακή επιστροφή στις βασικές τραπεζικές εργασίες, κάτι όμως που προϋποθέτει ουσιαστικό «γύρισμα» της οικονομίας και όχι μια αύξηση του ΑΕΠ, απόρροια της χαμηλής βάσης σύγκρισης.

Η S&P Global Ratings διατηρεί π.χ. στην υψηλότερη κατηγορία ρίσκου τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο, ήτοι στην ομάδα «10», στο πλαίσιο της αξιολόγησης για τον κίνδυνο του τραπεζικού συστήματος (BICRA).

«Θεωρούμε ότι οι ελληνικές τράπεζες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν υψηλότερους οικονομικούς κινδύνους απ’ ό,τι οι περισσότεροι τραπεζικοί κλάδοι παγκοσμίως ενώ οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμένουν μέτριες, με μόνο μια μετριοπαθή ανάπτυξη να αναμένεται από το 2017» αναφέρει θεωρώντας πως η ταχύτητα και το εύρος της ανάκαμψης θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την «ομαλή ολοκλήρωση της αξιολόγησης, την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και την πολιτική σταθερότητα».

Τα κέρδη του τέταρτου τριμήνου του 2016 για τον κλάδο ήταν απόρροια των ισχυρών εσόδων από την πώληση ομολόγων, των εκτάκτων κερδών και της θετικής συμβολής από τον αναβαλλόμενο φόρο σημειώνει η Euroxx, ενώ σύμφωνα με την Alpha Finance οι διοικήσεις των τεσσάρων τραπεζών προέβλεψαν στάσιμα καθαρά έσοδα από τόκους το 2017 λόγω και των αναδιαρθρώσεων στα δάνεια, ενώ στοχεύουν σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων εφέτος κατά 7,6 δισ. ευρω (Εθνική 1,2 δισ., Alpha 2 δισ., Πειραιώς 2,5 δισ. και Eurobank 1,9 δισ. ευρώ).

Μέτρια η ανάκαμψη των κερδών

Για την Bank of America Merrill Lynch η ανάκαμψη των κερδών θα συνεχιστεί αλλά με ρυθμό περισσότερο μέτριο απ’ ό,τι αναμενόταν. Η ποιότητα ενεργητικού επιδεινώθηκε από τις αρχές του έτους, αν και όπως σημειώνεται δεν τίθεται για την ώρα σε κίνδυνο η επίτευξη των στόχων.

Αν και θετική για το τραπεζικό σύστημα η νομοθετική παρέμβαση για τον αναβαλλόμενο φόρο που επεκτείνει την περίοδο από την πενταετία στην 20ετία, εν τούτοις μείωσε τις προβλέψεις της για τα καθαρά κέρδη του 2017 αναμένοντας λιγότερα καθαρά έσοδα από τόκους και υψηλότερα κόστη, την ώρα που η εκροή καταθέσεων και οι υψηλότερες προβλέψεις αποτελούν τους μεγαλύτερους κινδύνους.

Σύμφωνα πάντως με την ΤτΤ, το 2016 οι τράπεζες κινήθηκαν εντός στόχων.

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι το τελευταίο τρίμηνο του 2016 (προτού δηλαδή ενσκήψει η αβεβαιότητα επάνω από την ελληνική οικονομία), οι τράπεζες κατάφεραν να επιτύχουν τους στόχους που είχαν θέσει τόσο για τη μείωση των NPEs (μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα) όσο και των NPLs (μη εξυπηρετούμενα δάνεια). Συγκεκριμένα, τα NPEs αγγίζουν τα 104,8 δισ. ευρώ ή 1 δισ. ευρώ χαμηλότερα από το ποσό-στόχο. Σε παρόμοια πορεία, τα NPLs έφθασαν τα 75,9 δισ. ευρώ ή περίπου 0,5 δισ. ευρώ χαμηλότερα από το στόχο.

Η πορεία των κερδών το 2017 και οι εκτιμήσεις

Καθαρά κέρδη έως και 30%-40% χαμηλότερα σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις αναμένεται να εμφανίσουν οι τράπεζες την εφετινή χρήση, η οποία πέτυχε να επιστρέψει για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης σε θετικό αποτέλεσμα το 2016 στις εγχώριες δραστηριότητες. Οι πρώτες εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί πριν από λίγους μήνες έκαναν λόγο για καθαρή κερδοφορία της τάξης του 1 δισ. ευρώ το 2017, ωστόσο ο στόχος αυτός πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί.

Σύμφωνα με αναλυτή που παρακολουθεί τον κλάδο, η επιστροφή της οικονομίας σε ύφεση, ο χαμηλός βαθμός «θεραπείας» δανείων που ρυθμίστηκαν τους προηγούμενους μήνες, οι καθυστερήσεις που καταγράφονται στο σχέδιο διευθέτησης κυρίως επιχειρηματικών χορηγήσεων λόγω των νομοθετικών ελλείψεων αλλά και οι εκροές καταθέσεων αναμένεται να πιέσουν την οργανική κερδοφορία των τραπεζών.

Εξοδα για τόκους

Οπως επισημαίνει σχετικά ο ίδιος, η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης έχει ως αποτέλεσμα να χαθεί το μομέντουμ που είχε διαμορφωθεί στα τέλη του 2016, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί στα μικρότερα του αναμενόμενου καθαρά έσοδα από τόκους. Η εκ νέου προσφυγή στον ακριβό έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Τράπεζας της Ελλάδος (ELA), ο δανεισμός από τον οποίο αυξήθηκε στις αρχές του 2017, στον βαθμό που θα διατηρηθεί τους επόμενους μήνες, θα επιδράσει αρνητικά στα έξοδα για τόκους.

Σημειώνεται ότι η περυσινή χρήση ήταν θετική και για τους τέσσερις συστημικούς ομίλους μετά το εφιαλτικό 2015, κατά τη διάρκεια του οποίου έκλεισαν οι τράπεζες, επιβλήθηκαν τα capital controls και ο κλάδος οδηγήθηκε σε νέα ανακεφαλαιοποίηση μετά από έκτακτα stress tests που διενήργησε η ΕΚΤ.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσαν πριν από λίγες ημέρες, η Eurobank εμφάνισε καθαρά κέρδη 230 εκατ. ευρώ, η Εθνική Τράπεζα 53 εκατ. ευρώ, η Alpha Bank 42 εκατ. ευρώ, ενώ το αποτέλεσμα της Τράπεζας Πειραιώς ήταν οριακά κάτω από το μηδέν (-4 εκατ. ευρώ) σε επίπεδο ομίλου, αλλά στην Ελλάδα η κερδοφορία διαμορφώθηκε σε 74 εκατ. ευρώ.