Το πρόσωπο της χρονιάς
Και ξαφνικά, στις 9 Νοεμβρίου ο πλανήτης ξύπνησε μπροστά στη θύελλα Τραμπ. Αγρια χαρά για τη μισή Αμερική, για τους ψηφοφόρους του που σάρωσαν το κατεστημένο τινάζοντας στον αέρα κάθε πρόβλεψη. Σοκ, μούδιασμα, θλίψη και ανησυχία προκάλεσε στον υπόλοιπο κόσμο η εκλογή του 70χρονου Ρεπουμπλικανού, ενός ανθρώπου που τον χαρακτήρισαν «πολιτικό τίποτα», «κλόουν», «ανεκδιήγητο μεγιστάνα». Κάποιου που μπήκε στον Λευκό Οίκο χαϊδεύοντας τον θυμό και την οργή εκατομμυρίων, κυρίως λευκών, Αμερικανών με πρόγραμμα που ξεχείλιζε προκλητικά από εθνολαϊκισμό, αυταρχισμό, επιθετική άγνοια και θρίαμβο της απρέπειας. Αδίστακτος μπίζνεσμαν, πρώην τηλεστάρ και πάντα δημαγωγός, έφερε τα πάνω κάτω με 17 μήνες έξαλλης αντισυστημικής ρητορείας. Συνέχιζε να προσβάλλει γυναίκες, ισπανόφωνους, μαύρους, αναπήρους, γκέι, ξένες χώρες και συλλήβδην το κατεστημένο. Κέρδιζε συνέχεια. Είναι αναμφισβήτητα το πρόσωπο που σημάδεψε το 2016, αναγγέλλοντας μια πιο σκοτεινή και ταραγμένη εποχή στις διεθνείς σχέσεις.
Ανγκελα Μέρκελ, ΓερμανίαΠιο ισχυρή από ποτέΕίναι ο πιο ισχυρός ηγέτης στον κόσμο, ιδίως μετά την πρόσφατη επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στο Βερολίνο κατά την οποία θεωρήθηκε ότι της παρέδωσε τον «τίτλο» του πλανητάρχη. Υστερα από 11 χρόνια στην εξουσία, η δημοτικότητά της, που είχε μερικά σκαμπανεβάσματα, κυρίως λόγω του Προσφυγικού, παραμένει εντυπωσιακά υψηλή. Χαρακτηριστικό είναι ότι το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα δεν κατάφερε να βρει καταλληλότερο υποψήφιο για τις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο του 2017, και έτσι η κυρία Μέρκελ θα είναι για τέταρτη φορά υποψήφια για την Καγκελαρία. Και, όπως όλα δείχνουν, θα εκλεγεί καθώς ούτε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα έχει κατορθώσει να βρει υποψήφιο ικανό να την απειλήσει στις εκλογές.
Ντε φάκτο ηγέτης της ΕΕ, η Μέρκελ κράτησε δυνατή τη γερμανική οικονομία και βγήκε μπροστά στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Το ερώτημα είναι πόσο θα διαρκέσει η γερμανική ευημερία καθώς υπάρχουν μεν θέσεις εργασίας, πολλές από αυτές όμως είναι κακοπληρωμένες και επισφαλείς ενώ παράλληλα ανεβαίνει η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία.
Βλαντίμιρ Πούτιν, Ρωσία
Παραμένει «τσάρος»
Σύμφωνα με το περιοδικό«Time», πρόσωπο του 2016 είναι ονεοεκλεγείςπρόεδρος των ΗΠΑ. Σύμφωνα, ωστόσο, με το περιοδικό«Forbes»ο πιο ισχυρός άνθρωπος του πλανήτη είναι για ακόμη μια χρονιά, τέταρτη στη σειρά, ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Οντας παντοδύναμος στη Ρωσία, ορώσοςηγέτηςεστιάζει την προσοχή του στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα όπου είναι αδιαμφισβήτητο πως κινείται με θράσος. Στηρίζει τονΜπασάραλΑσαντστην κόλαση της Συρίας,παρενέβη, όπως όλα δείχνουν, στις αμερικανικές εκλογές καταφέρνοντας ένα βαρύ πλήγμα στη Χίλαρι Κλίντον, παρακολουθεί χαιρέκακα την Ευρώπη να μην μπορεί να σταθεί στο ύψος της και, το κυριότερο, γνωρίζει πως είναι ο επικεφαλής μιας άτυπης «Διεθνούς της Ανελευθερίας» σύμφωνα με τον ΓιάσαΜουνκαπό το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αποτελώνταςπρότυπογια πολιτικούς όπως οΝάιτζελΦάρατζ, ηΜαρίνΛεπέν, ο ΓιάροσλαβΚαζίνσκικαι φυσικά ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου. Αναμφίβολα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει κάθε λόγο να αναμένει τη νέα χρονιά με περίσσια σιγουριά.
Χίλαρι Κλίντον, ΗΠΑ
Η μεγάλη χαμένη
Θα μπορούσε να θεωρηθεί η μεγάλη χαμένη του 2016: βρέθηκε δυο βήματα από τον στόχο ετών που είχε να εκλεγεί στον Λευκό Οίκο και τελικά έχασε λόγω του ότι δεν συγκέντρωσε τον απαραίτητο αριθμό των εκλεκτόρων παρά το γεγονός ότι έλαβε σχεδόν τρία εκατ. περισσότερες ψήφους από τον Ντόναλντ Τραμπ. Το αποτέλεσμα είναι ότι η κυρία Κλίντον φιγουράρει πλέον στις λίστες με τους λιγότερο ισχυρούς ανθρώπους του 2016. Για παράδειγμα, το περιοδικό «GQ» τη συμπεριέλαβε σε μια τέτοια λίστα με το εξής σκεπτικό: «Δεν είχαμε επιλογή. Οταν χάνεις μια εκλογική αναμέτρηση από τον Τραμπ, ανήκεις σ’ αυτή τη λίστα». Οι ψηφοφόροι τής καταλόγισαν ότι είναι «καθεστωτική» και ελιτίστικη και, είναι αλήθεια, έχει πολλές αντιπάθειες. Οπως έγραψε και το «GQ», «θα σε σκότωνε να είχες επισκεφθεί το Ουισκόνσιν, Χίλαρι; Γνωρίζω ότι είναι γεμάτο χοντρούς ανθρώπους και πρέτσελ, αλλά καμιά φορά πρέπει να βγεις από την τρύπα σου και να αγκαλιάσεις μερικά μωρά».
Φρανσουά Φιγιόν, Γαλλία
Η ελπίδα του «δημοκρατικού μετώπου»
Μαζί του η Γαλλία στρίβει προς τα δεξιά, για να ανακόψει την ακροδεξιά λαίλαπα που λέγεται Μαρίν Λεπέν. Αν κερδίσει εκείνη τις προεδρικές τον Μάιο του 2017, ξεχάστε την πλουραλιστική Γαλλία και την ενωμένη Ευρώπη. Ετσι, ο Φρανσουά Φιγιόν είναι η ελπίδα του λεγόμενου «δημοκρατικού μετώπου». Ο 62χρονος πρώην πρωθυπουργός, που υπόσχεται ηλεκτροσόκ για να βάλει μπρος την οικονομία και να χτυπήσει την ανεργία, κέρδισε σαρωτικά το χρίσμα της Δεξιάς πετώντας έξω τα φαβορί Σαρκοζί και Ζιπέ. Βαθιά συντηρητικός ρωμαιοκαθολικός, είναι σκληρός σε θέματα νόμου, τάξης, τρομοκρατίας, ισλάμ και αναφανδόν υπέρ της εθνικής ταυτότητας. Φιλελεύθερος «θατσερικός», κατά υπερήφανη δική του δήλωση, έσπασε και άλλα ταμπού – θέλει τέλος στην εργάσιμη εβδομάδα των 35 ωρών, και μείωση του δημόσιου τομέα κατά 500.000 θέσεις εργασίας. Υπόσχεται χαμηλότερους φόρους και δημοψήφισμα για τον αριθμό προσφύγων και μεταναστών που θα δέχεται η Γαλλία.
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Τουρκία
Ο αυταρχικός σουλτάνος
Βρίσκεται στην εξουσία, πρώτα ως πρωθυπουργός της Τουρκίας και στη συνέχεια ως πρόεδρος, από το 2003. Ομως αντίθετα από άλλους μακρόβιους ηγέτες, ο Ερντογάν έχει απομακρύνει τη χώρα του από τη δημοκρατία για να διατηρηθεί στην εξουσία. Παρ’ όλα αυτά, τις εκλογές τις κερδίζει χωρίς νοθεία και, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, συνεχίζει να έχει την υποστήριξη του μισού τουρκικού πληθυσμού. Το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του έδωσε το τελευταίο πρόσχημα για να προβεί σε εκκαθαρίσεις των αντιπάλων του: «γκιουλενικοί», Κούρδοι, αριστεροί, δημοσιογράφοι, καθηγητές Πανεπιστημίου, εν τέλει όποιος δεν ψηφίζει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει βρεθεί στο στόχαστρο του Ερντογάν: αν είναι δημόσιος υπάλληλος απολύεται, αν είναι Κούρδος βομβαρδίζεται, αν επικρίνει δημοσίως τον Ερντογάν φυλακίζεται. Στη σημερινή Τουρκία πολύς κόσμος ζει με την απειλή της στέρησης της ελευθερίας του και η χώρα βρίσκεται σε ένα καθεστώς καταπίεσης χειρότερο, κατά πολλούς, και από εκείνο της χούντας της δεκαετίας του ’80.
ΜατέοΡέντσι, Ιταλία
Θύμα δημοψηφίσματος
Πρωθυπουργός της Ιταλίας και έως και τις αρχές του μήνα, οΜατέοΡέντσιθα μπορούσε να είναι ο μεγάλος χαμένος της απερχόμενηςχρονιάς, καθώς αποπειράθηκε να ισχυροποιήσει τη θέση του στην εξουσία αλλά τελικά κατέληξε να χάσει την πρωθυπουργία. Το πρόσφατο δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίουγια την αναθεώρηση του Συντάγματος, το οποίο ο πρώην δήμαρχος της Φλωρεντίας είχε μετατρέψει σε προσωπική υπόθεση, ζητώντας στην ουσία από τον ιταλικό λαό ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνησή του, αποτέλεσε την αιτία για να εγκαταλείψει οΡέντσιτις όποιες φιλοδοξίες του να μεταλλάξει όχι μόνον την Ιταλία αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη, περιορίζοντας τη γερμανική ηγεμονία.Τουλάχιστον προς το παρόν. Γιατί πριν από μερικές ημέρες, o επικεφαλής του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος επισήμανε στα στελέχη του πως«ηγέτης είναι αυτός που όταν χάνει, το παραδέχεται και δηλώνει πως θέλει να ξεκινήσει από τηναρχή». Διακρίνοντας στον ορίζοντα την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Αλεξάντερ βαν ντερΜπέλεν, Αυστρία
Ο ευρωπαϊστής οικολόγος
Οι υποστηρικτές του τον αποκαλούνχαϊδευτικά«καθηγητή» και αποτελεί γεγονός πως στο τέλος ο Αλεξάντερ Βαν ντερΜπέλενέδωσε ένα σκληρόμάθημαστην Ακροδεξιά στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Αυστρία.
Μέσα σε διάστημα μερικών μηνών ο ανεξάρτητος οικολόγοςυποψήφιος επικράτησε δύο φορές έναντι του αντιπάλου τουΝόρμπερτΧόφερτου Κόμματος της Ελευθερίας, μη επιτρέποντάς του έτσι να γίνει ο μοναδικός ακροδεξιός επικεφαλής κράτους στην Ευρώπη. Ο «πράσινοςδικτάτορας», όπως τον χαρακτηρίζουν οι αντίπαλοί του, έδωσε μάχη για ναπείσει πολλούς από τους συντηρητικούς αυστριακούς ψηφοφόρους ότι δεν κλίνει προς την Αριστερά, την ώρα που οαντίπαλόςτου τονχαρακτήριζε«κομμουνιστή». Ονειρό του είναι οι«Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης»στις οποίες δεν θα υπάρχουν ούτε τείχη ούτε φράχτες.
ΤερέζαΜέι, Βρετανία
Οχι και τόσο «σιδηρά»
Επειτα από την πολιτική αναταραχή που ξέσπασε μετά το ιστορικό δημοψήφισμα για τοBrexitκαι την (αυτο)καρατόμηση του ΝτέιβιντΚάμερον, η ΤερέζαΜέι, υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας έως και τον περασμένο Ιούλιο, ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας αποδεχόμενη την τεράστια, όπως αποδεικνύεται, πρόκληση να οδηγήσει τη ΓηραιάΑλβιώναεκτός τηςΕΕ. Τον Οκτώβριο η βρετανή πρωθυπουργός δήλωνε πως θα επιδιώξει ένα «σκληρόBrexit», με στόχο την απρόσκοπτη πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά αλλά και τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών από χώρες της ΕΕ.
Σήμερα, ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως ο δρόμος της ΤερέζαΜέιπρος την έξοδο από την Ενωσηείναι στρωμένος με αγκάθια, καθώς καλείται να αντιμετωπίσει ανώτατα δικαστήρια, το Κοινοβούλιο, σημαντικό τμήμα τηςκοινωνίας αλλά και τη σκληρή στάση των ευρωπαίων ομολόγων της για τους οποίους η ενιαία αγορά είναι συνώνυμο της ελεύθερης μετακίνησης των ανθρώπων.
Μπασάρ αλ Ασαντ, Συρία
Μετρ της επιβίωσης
Σύροι, Αμερικανοί, Ισλαμικό Κράτος και άλλοι προσπαθούν να τον ανατρέψουν από το 2011 αλλά αυτός παραμένει ακλόνητος στη Δαμασκό και παράλληλα ο στρατός του κερδίζει έδαφος έναντι του στρατού της συριακής αντιπολίτευσης και των τζιχαντιστών. Ο Ασαντ τα καταφέρνει χάρη στους ισχυρούς φίλους του, τη Ρωσία και το Ιράν, που τον στηρίζουν στρατιωτικά και διπλωματικά, αλλά και επειδή στο πεδίο της μάχης δεν έχει φραγμούς: χημικά όπλα, πολιορκία αμάχων… όλα παίζουν στο όνομα της διατήρησής του στην εξουσία όταν ξημερώσει η επόμενη ημέρα στη Συρία. Η διαδρομή που διήνυσε από τα πρώτα χρόνια του εμφυλίου στη Συρία – όταν η διεθνής κοινότητα τον θεωρούσε το απόλυτο μαύρο πρόβατο της χώρας, το οποίο έπρεπε πάση θυσία να απομακρυνθεί – μέχρι σήμερα που θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα έχει λόγο στη μετεμφυλιακή Συρία είναι τεράστια. Απόδειξη της ισχύος του το ότι οι «New York Times» δημοσίευσαν αποκλειστική συνέντευξή του τον Νοέμβριο.
ΦράουκεΠέτρι, Γερμανία
Ανερχόμενη «Αδολφίνα»
Η εκλογή του ΝτόναλντΤραμπστην προεδρία των ΗΠΑ σηματοδοτεί«μια ιστορική νέα αρχή», οι πρόσφυγες θα πρέπει«να περιοριστούν σε δύο νησιά εκτός τηςευρωπαϊκήςεπικράτειας»ενώ το ευρώ«θα πρέπει άμεσα να καταργηθεί». ΤάδεέφηΦράουκεΠέτρι, ησυν-ιδρύτριακαι επικεφαλής του ακροδεξιού και ευρωσκεπτικιστικού κόμματοςΕναλλακτική για τη Γερμανία(AfD), η οποία επιθυμεί να καταλάβει την καγκελαρία οραματιζόμενη μια Γερμανία «εθνικιστική και πατριωτική που θα κυβερνάται από τη Δεξιά». Πρώην σύζυγος λουθηρανού πάστορα και μητέρα τεσσάρων παιδιών, η αποκαλούμενη από τους αντιπάλους της «Αδολφίνα» ηγείται του πιο επιτυχημένου και ταυτόχρονα φιλόδοξου εθνικιστικού κόμματος από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» ιδρύθηκε μόλις το 2013 αλλά έως σήμερα έχειεκλέξει βουλευτές σε δέκα από τα 16 τοπικά κοινοβούλια της χώρας. Τον περασμένο Σεπτέμβριο τοAfDκατάφερε ένα ταπεινωτικό πλήγμα στηνΑνγκελαΜέρκελ, εξασφαλίζοντας τη δεύτερη θέση στις τοπικές εκλογές τουΜεκλεμβούργου-Πομερανίας, ήτοι του κρατιδίου που αποτελεί την εκλογική περιφέρεια τηςγερμανίδαςκαγκελαρίου, πίσω από τους Σοσιαλδημοκράτες.
Εντι Ράμα, Αλβανία
Η διάψευση των ελπίδων
Ανέλαβε πρωθυπουργός της Αλβανίας πριν από τρία χρόνια με πολλές ελπίδες: προέρχεται από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, είναι καλλιτέχνης που έζησε για πολλά χρόνια στη Γαλλία, υπήρξε ο πιο πετυχημένος δήμαρχος των Τιράνων (2000-2011) αναβαθμίζοντάς τα, μεταξύ άλλων, με τον χρωματισμό των κτιρίων σε τολμηρά χρώματα. Επί των ημερών του όμως πλήθυναν οι βλέψεις για τη «Μεγάλη Αλβανία» (που συμπεριλαμβάνει το Κόσοβο και τμήματα της Σερβίας και της πΓΔΜ). Παράλληλα δυσκόλεψαν οι ελληνοαλβανικές σχέσεις (όχι πάντα με αποκλειστική ευθύνη του Ράμα) τόσο με το Προσφυγικό (όταν η Αλβανία συμμετείχε σε συσκέψεις κρατών του «βαλκανικού διαδρόμου» στις οποίες δεν προσκαλούνταν η Ελλάδα) όσο και με τη μη υπογραφή της οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών, το άνοιγμα του ζητήματος των Τσάμηδων και θέματα που αφορούν τη μειονότητα. Τον Νοέμβριο ο Ράμα προκάλεσε σάλο με την ανάρτησή του στο Facebook ότι οι Αλβανοί έσωσαν την Ακρόπολη το 1686, την οποία θεώρησε προκλητική η Αθήνα.
ΤζέρεμιΚόρμπιν, Βρετανία
Αμφιλεγόμενος, με χαμηλά ποσοστά
Σχεδόν έναν χρόνο μετά την πρώτη του εκλογή στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, ο ΤζέρεμιΚόρμπινήρθε αντιμέτωπος με εσωτερικό «πραξικόπημα» από 170 από τους 230 βουλευτές του. Αφορμή στάθηκε ηιδιαίτεραυποτονική στάση του 67χρονου αριστερού πολιτικού κατά την εκστρατεία των Εργατικών υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ πριν από το δημοψήφισμα για τοBrexit. Κατά τη νέα, όμως, εκλογική αναμέτρηση που διήρκεσε έναν μήνα, ψήφισαν περισσότερα από μισό εκατομμύριο μέλη των Εργατικών, με τονΚόρμπιννα λαμβάνει το 62% των ψήφων και να επανεκλέγεται θριαμβευτικά στην ηγεσία του κόμματος.«Ας αφήσουμε πίσω το παρελθόν και ας ξεκινήσουμε από την αρχή»είχε υπογραμμίσει τότε ο επικεφαλής της σκιώδους κυβέρνησης της Βρετανίας. Τρεις μήνες μετά, οΤζέρεμιΚόρμπινεξακολουθεί να μην μπορεί να βρει τον βηματισμό του, με τους Εργατικούς να υπολείπονται τωνΤόριςκατά 14 ποσοστιαίες μονάδες.
Μπέρνι Σάντερς, ΗΠΑ
Ο σχεδόν κομμουνιστής
Για τα πρότυπα της Αμερικής, ήταν ένας ηλικιωμένος υποψήφιος πρόεδρος της ακραίας Αριστεράς – σχεδόν κομμουνιστής για τον μέσο ψηφοφόρο. Και όμως, ο Μπέρνι Σάντερς ανέβαινε συνέχεια, και τρόμαζε τη Χίλαρι Κλίντον, κινητοποιώντας τους πιο προοδευτικούς ως αουτσάιντερ που τα έβαλε με το κομματικό κατεστημένο και το μεγάλο κεφάλαιο. Ο 74χρονος Σοσιαλιστής γερουσιαστής από το Βερμόντ δεν πήρε τελικά το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος. Αλλά άφησε βαριά πολιτική παρακαταθήκη. Κατόρθωσε να ξανασυνδέσει τους Δημοκρατικούς με κινήματα της βάσης, με εκστρατεία που ενθουσίασε και ενέπνευσε νεαρούς Αμερικανούς σε ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα: αύξηση κατώτατου μισθού, μείωση ανεργίας, επέκταση κοινωνικής ασφάλισης, δωρεάν φοίτηση στα δημόσια πανεπιστήμια. Μίλησε για περισσότερη οικονομική ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη, και έγινε εκφραστής μιας αλλαγής στη φυσιογνωμία ενός εκ των δύο κομμάτων εξουσίας στις ΗΠΑ – κληρονομιά που θα βρει οπωσδήποτε συνεχιστές στην αντιπολίτευση κατά του Τραμπ.
Ροντρίγκο Ντουτέρτε, Φιλιππίνες
Ηγέτης χωρίς φραγμούς
Δεν συμβαίνει συχνά ο ηγέτης μιας μεγάλης χώρας να δηλώνει με καμάρι ότι έχει διαπράξει με τα ίδια του τα χέρια τρεις φόνους. Ούτε να αποκαλεί τον Μπαράκ Ομπάμα «πουτ… γιο». Αλλά ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε δεν ξέρει από τέτοιους φραγμούς. Γνωστός για το απύλωτο στόμα και τη σιδηρά πυγμή στον πόλεμο που έχει κηρύξει στο έγκλημα, στη διαφθορά και στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ο 71χρονος πρόεδρος των Φιλιππινών χτίζει πολιτικό προφίλ σκληρού εθνικιστή για εσωτερική κατανάλωση. Εκρηκτικός και απρόβλεπτος λαϊκιστής, ήταν επί 20 χρόνια δημοφιλής δήμαρχος του Νταβάο, στις Νότιες Φιλιππίνες, όπου συνδέθηκε με τη δράση ταγμάτων θανάτου. Από τότε που ανέλαβε, περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις με ναρκω – συμμορίες και από αστυνομικές αυθαιρεσίες βίας. Σφαγή που έχει συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του, και δεν φαίνεται να ενοχλεί τον Τραμπ, ο οποίος έσπευσε να καλέσει τον Ντουτέρτε για επίσημη επίσκεψη στον Λευκό Οίκο.
Μαριάνο Ραχόι, Ισπανία
Ο «εφτάψυχος» πρωθυπουργός
«Το ίδιο κακό με το να μην έχει μια χώρα κυβέρνηση είναι να έχει μια κυβέρνηση που δεν μπορεί να κυβερνήσει» δήλωσε ενώπιον του ισπανικού κοινοβουλίου ο Μαριάνο Ραχόι, λίγο πριν από την ψηφοφορία που του έδωσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μειοψηφίας. Επειτα από δέκα μήνες ακυβερνησίας – με δύο εκλογικές αναμετρήσεις να καταλήγουν σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο και με τα μεγάλα κόμματα να μην είναι σε θέση να σχηματίσουν κυβέρνηση – ο 61χρονος ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος υπερπήδησε το πολιτικό αδιέξοδο και απεδείχθη «εφτάψυχος», παρά τις πρώιμες προβλέψεις για το τέλος της πολιτικής του πορείας. Ωστόσο, το έργο του δεν θα είναι εύκολο. Διαθέτοντας τη μικρότερη κοινοβουλευτική υποστήριξη από οποιονδήποτε άλλον πρωθυπουργό μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο το 1975 και την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα, ο Ραχόι θα έχει μικρό περιθώριο ελιγμών, αφού θα είναι αναγκασμένος να διαπραγματεύεται με την αντιπολίτευση κάθε νομοθέτημα.
Κιμ Γιονγκ Ουν, Βόρεια Κορέα
Γραφικός και επικίνδυνος
Του αρέσει να εμφανίζεται αγέρωχα πανίσχυρος, και πάντα έτοιμος για πόλεμο, αλλά αυτή τη φορά το παράκανε. Με τη δεύτερη πυρηνική δοκιμή, την πέμπτη από το 2006, ο 33άρης ηγέτης της σταλινιστικής Βόρειας Κορέας έδειξε ξανά ότι θα ήταν πολύ γραφικός αν δεν ήταν τόσο επικίνδυνος. Είναι πλέον σαφές ότι θέλει να αναπτύξει αξιόπιστο πυρηνικό αποτρεπτικό σύστημα και να αναγνωριστεί η απομονωμένη Β. Κορέα σε de facto ατομική δύναμη, ενισχύοντας μεταξύ άλλων και την εσωτερική νομιμότητα του καθεστώτος. Η δοκιμή της βόμβας, ισχύος 10 κιλοτόνων, της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα, οδήγησε στην επιβολή νέων κυρώσεων από τον ΟΗΕ, και σε επιθετικές δηλώσεις από τον Κιμ. Η απειλητική ρητορική είναι σήμα κατατεθέν του. Μιλάει συχνά για «πύρινη κόλαση» που θα αφανίσει τον ιμπεριαλιστή εχθρό και τον «λακέ» του στη Σεούλ. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Κιμ μπλοφάρει. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που ανησυχούν επειδή ο «παρανοϊκός της Ασίας» έχει το δάχτυλο πάνω στο κουμπί με τα πυρηνικά.
Φιντέλ Κάστρο, Κούβα
Και δικτάτορας και ήρωας
Ο εμβληματικός ηγέτης της Κούβας πέρασε για πάντα στην Ιστορία σε ηλικία 90 χρόνων, έχοντας καταφέρει να αποκρούσει περισσότερες από 600 απόπειρες δολοφονίας της CIA εναντίον του. Ο θρυλικός «κομαντάντε», ο άνθρωπος που ίδρυσε το πρώτο κομμουνιστικό κράτος στο δυτικό ημισφαίριο, το «αγκάθι» στο πλευρό της αμερικανικής υπερδύναμης, παρέμεινε πιστός στις αρχές της Κουβανικής Επανάστασης ως το τέλος: ακόμη και όταν ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επισκεπτόταν το νησί στο πλαίσιο ομαλοποίησης των σχέσεων των δύο κρατών, ο Φιντέλ έλεγε ότι «δεν χρειαζόμαστε από την αυτοκρατορία να μας προσφέρει τίποτε». Για τους αντιπάλους του υπήρξε ένας στυγνός δικτάτορας και για τους υποστηρικτές του ήρωας και προστάτης των φτωχών. Και επειδή η ανάγνωση της Ιστορίας ποτέ δεν είναι μονοδιάστατη, ο Φιντέλ – ο τρίτος μακροβιότερος αρχηγός κράτους στον 20ό αιώνα – ενδεχομένως υπήρξε και τα δύο και πολλά περισσότερα. Για όσους απαριθμούν την καταστολή και τα εγκλήματα εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων, υπάρχουν άλλοι τόσοι που αναγνωρίζουν ότι ο Φιντέλ, ανατρέποντας το διεφθαρμένο καθεστώς του Φουλχένσιο Μπατίστα εγκαθίδρυσε ένα σύστημα μεγαλύτερης ισότητας για τον κουβανικό λαό και αποτέλεσε σύμβολο αντίστασης και έμπνευσης όλων των αντι-ιμπεριαλιστικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και αλλού.
Μαρίν Λεπέν, Γαλλία
Μαύρη σκιά επάνω από την Ευρώπη
Ο επόμενος μεγάλος πολιτικός σεισμός μπορεί να γίνει στη Γαλλία και ονομάζεται… Μαρίν Λεπέν. Η 48χρονη αρχηγός του γαλλικού Εθνικού Μετώπου διεκδικεί με αξιώσεις την προεδρία της Γαλλίας, αφού εκτιμάται ότι θα φθάσει (πολλοί φοβούνται ακόμη και να νικήσει) στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που θα διεξαχθούν την ερχόμενη άνοιξη. Η δημοσκοπική και εκλογική εκτόξευση του Εθνικού Μετώπου από το 2011, όταν η Μαρίν πήρε τα ηνία του κόμματος από τον πατέρα της Ζαν-Μαρί Λεπέν, είναι αξιοσημείωτη. Η Λεπέν ευνοήθηκε από την οικονομική κρίση και την άνοδο της ξενοφοβίας εξαιτίας του προσφυγικού κύματος, ωστόσο κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει τους επιδέξιους πολιτικούς χειρισμούς της – κατάφερε να απομακρύνει το κόμμα από το ακροδεξιό, αντισημιτικό παρελθόν του, αλλά έμεινε πιστή στην ξενοφοβία, στον ευρωσκεπτικισμό και στον αντι-ισλαμισμό. Η ίδια έχει δεσμευθεί ότι αν εκλεγεί πρόεδρος θα πραγματοποιήσει δημοψήφισμα για τη συμμετοχή της Γαλλίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Βίκτορ Ορμπαν, Ουγγαρία
Κήρυκας «ανελεύθερης δημοκρατίας»
Η πολιτική μορφή του Βίκτορ Ορμπαν είναι δύσκολο να αγνοηθεί: ήδη από τη στιγμή που εξελέγη πρωθυπουργός της Ουγγαρίας για δεύτερη φορά το 2010, επιστρατεύοντας ένα εκρηκτικό μείγμα εθνικιστικού λαϊκισμού και κοινωνικού συντηρητισμού, ο ηγέτης του δεξιού κόμματος Fidesz ήρθε να προστεθεί στη λίστα των πολιτικών της ΕΕ που φλερτάρουν με τον αυταρχισμό. Εχοντας φιμώσει τον αντιπολιτευόμενο Τύπο με τον νόμο για τα ΜΜΕ που πέρασε το 2011 και επεμβαίνοντας στη Δικαιοσύνη, ο Ορμπαν αργά και σταθερά κάνει πραγματικότητα το όραμά του για την Ουγγαρία, που ο ίδιος σε ομιλία του περιέγραψε με τις λέξεις «ανελεύθερη δημοκρατία». Ο ούγγρος πρωθυπουργός ήταν ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης που υποστήριξε προεκλογικά τον Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, ενώ έχει καταστήσει το μεταναστευτικό προτεραιότητα της πολιτικής του ατζέντας. Με συρμάτινους φράχτες, κανόνια νερού, στρατό, δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες, η ουγγρική κυβέρνηση κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να αποτρέψει την είσοδο προσφύγων.
Σιγκμούντουρ Γκουνλάουγκσον, Ισλανδία
Το πρώτο πολιτικό θύμα των Panama Papers
Η αποκάλυψη των λεγόμενων Panama Papers για τον τεράστιο κρυμμένο πλούτο πολιτικών και άλλων ισχυρών ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη οδήγησε τον πρωθυπουργό της Ισλανδίας Σιγκμούντουρ Γκουνλάουγκσον σε παραίτηση τον περασμένο Απρίλιο. Ο 41χρονος Γκουνλάουγκσον ήταν το πρώτο πολιτικό θύμα του «σκανδάλου του αιώνα» αφού, όπως αποκαλύφθηκε, ο ίδιος και η πλούσια σύζυγός του διατηρούσαν offshore εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Τουλάχιστον 12 ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του πρώην βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον και του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση, όπως αποκάλυψαν τα δεκάδες χιλιάδες έγγραφα που διέρρευσαν μέσω των Wikileaks. Ο Γκουνλάουγκσον, πρωθυπουργός της Ισλανδίας από το 2013, φέρεται να αγόρασε με τη σύζυγό του την offshore το 2007 από τη νομική εταιρεία Mossack Fonseca του Παναμά, μέσω του παραρτήματος της Landsbanki – μίας από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ισλανδίας – στο Λουξεμβούργο. Στη συνέχεια εξελέγη πανηγυρικά υποσχόμενος ανακούφιση των πολιτών από την παντοδυναμία των τραπεζικού συστήματος.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
