Αν και εν δυνάμει σημαντικό κεφάλαιο για το τουριστικό προϊόν, την περιφερειακή ανάπτυξη και την εθνική οικονομία, ο θερμαλισμός λειτουργεί υποτυπωδώς στη χώρα. Η στασιμότητα στα στοιχεία κίνησης των λουτρικών μονάδων για τρίτη συνεχή χρονιά στα επίπεδα του 2012, τα χαμηλότερα της τελευταίας δεκαετίας, καταδεικνύει τις ελλείψεις.
Για να διαμορφωθεί ωστόσο ως τουριστικό είδος, με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, προϋποθέτει κατ’ αρχάς την ολοκλήρωση και λειτουργικότητα του θεσμικού πλαισίου και τη διαμόρφωση προϊόντος και υπηρεσιών τα οποία να ανταποκρίνονται στα επίπεδα της παγκόσμιας αγοράς.

«Υπάρχει μια αγορά 22 εκατ. ανθρώπων που επισκέπτονται τους θερμαλιστικούς τόπους» λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Επιχειρήσεων Θερμαλισμού Ελλάδας δρ Ζήσης Αγγελίδης εννοώντας τη φροντίδα υγείας με ιαματικό νερό.

«Η υδροθεραπεία γεννήθηκε στην Ελλάδα. Οι πηγές είναι εθνικό απόθεμα. Η υδροθεραπεία και η θαλασσοθεραπεία θα μπορούσαν να είναι πολύ σπουδαίος αναπτυξιακός δρόμος για την Ελλάδα αλλά δεν υπάρχει υποδομή» προσθέτει.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι η χαμηλή επισκεψιμότητα στις λουτρικές μονάδες οφείλεται στο ότι τα εγχώρια ασφαλιστικά δεν καλύπτουν πια το κόστος των θεραπειών, στην απουσία υποδομών αλλά και στο ότι «η ίδια η Πολιτεία περιπλέκει τα πράγματα».
Η κατάσταση όμως στις ιδιωτικές επιχειρήσεις θερμαλισμού «είναι τραγική» λέει αναφερόμενος στη χαμηλή κίνηση.
112 Φυσικοί Πόροι


«Στη χώρα υπήρχαν ως το 2005 112 ανακηρυγμένοι Ιαματικοί Φυσικοί Πόροι, οι οποίοι ήταν δυνατόν να αναπτυχθούν τουριστικά. Ως σήμερα έχουν αναγνωριστεί 34 Φυσικοί Πόροι ως Ιαματικοί μετά τα ΦΕΚ που εκδόθηκαν», μετά την εφαρμογή του Ν. 3498/2006, λέει ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ) και μέλος της Επιτροπής Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων του υπουργείου Τουρισμού κ. Μάρκος Δανάς, αναφερόμενος στην προσπάθεια που γίνεται στο υπουργείο Τουρισμού και στην Επιτροπή Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων.

«Υπολείπονται 60 φάκελοι με τους οποίους πρέπει να ασχοληθεί η Επιτροπή Προστασίας Ιαματικών Φυσικών Πόρων για να δώσει ή όχι θετική γνωμοδότηση και στη συνέχεια να πάρουν ΦΕΚ», καθώς 31.12.2016 είναι η καταληκτική ημερομηνία για την παροχή του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας. Και αυτό λαμβάνεται εφόσον οι επιχειρήσεις εκμετάλλευσης ιαματικών πηγών έχουν ξεκινήσει παράλληλα τη διαδικασία της αδειοδότησης.
Σεεπίπεδο επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιαματικών πηγών σήμερα λειτουργούν 38 δημοτικές επιχειρήσεις, οι περισσότερες με τη μορφή ανωνύμων ή κοινωφελών επιχειρήσεων, 31 ιδιωτικές επιχειρήσεις και επτά κρατικές.

«Οταν τελειώσουν οι αναγνωρίσεις, οι αδειοδοτήσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις, θα μπορέσει να εκδηλωθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον το οποίο υπάρχει τόσο εντός όσο και εκτός επικράτειας. Πρέπει να φτιάξουμε τις υποδομές μας. Τότε θα έχουμε ένα προϊόν» τονίζει ο κ. Δανάς. Ο ίδιος εκτιμά ότι «μπορούμε να φτιάξουμε 90 επιχειρήσεις κανονικές για να πούμε ότι έχουμε μορφοποιημένο προϊόν. Δύο ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να το κάνουν», ενώ «χρειάζεται και μάνατζμεντ».
Γι’ αυτό ο Σύνδεσμος θα ξεκινήσει από το φθινόπωρο επιμορφωτικές ημερίδες ανά την Ελλάδα. Πρώτα όμως πρέπει «να είναι λειτουργικό το θεσμικό πλαίσιο» για να προχωρήσει η διαδικασία των αδειοδοτήσεων.
Στη συνέχεια, μέσω του ΕΣΠΑ ο δήμος ή το κράτος μπορεί να φτιάξει τις υποδομές ή να κάνει διαγωνισμό αναζητώντας ιδιώτη επενδυτή. Αλλά «δεν θα επενδύσει κάποιος αν δεν έχουν λυθεί οι τεχνικές προδιαγραφές για τα υδροθεραπευτήρια. Και σίγουρα απαιτείται μια σταθερότητα στη χώρα».
Επενδύσεις


«Υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον κυρίως σε περιοχές που είναι κοντά στη θάλασσα» επιβεβαιώνει ο κ. Αγγελίδης. «Δομικά θέματα όμως απαξιώνουν αυτή τη μορφή φροντίδας υγείας και τουρισμού» δηλώνει αναφερόμενος τόσο στην κατάργηση της Σχολής Υδροθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1952 όσο και στην απουσία υποδομής και στη σύγχυση που παρατηρείται σε γνωστικό επίπεδο.
Από την πλευρά της, η Ενωση Επιχειρήσεων Θερμαλισμού Ελλάδας πραγματοποιεί συνέδριο για τον Κοινωνικό Θερμαλισμό από 30 Σεπτεμβρίου ως 1η Οκτωβρίου στην Ικαρία. Ενώ υποστηρίζει ότι οι πηγές που έχουν ιστορικό παρελθόν, όπως «η πηγή του Αριστοτέλη στην Αιδηψό και η πηγή του Ιπποκράτη στη Νίσυρο θα έπρεπε να αναγνωρίζονται αυτόματα με ΦΕΚ».
Οι αδειοδοτήσεις «έχουν καθυστερήσει εννέα χρόνια» και από πέρυσι ο ΣΔΙΠΕ καθοδηγεί δημοτικές και ιδιωτικές πηγές για να συγκεντρώσουν τα δικαιολογητικά που απαιτούνται, ωστόσο «κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει με τις κρατικές» λέει ο κ. Δανάς.
Ως το τέλος Ιουλίου ο Σύνδεσμος (www.thermalsprings.gr), ο οποίος συνεργάζεται στενά με το υπουργείο Τουρισμού, θα καταθέσει τις προτάσεις του για τις τεχνικές προδιαγραφές κατηγοριοποίησης των υδροθεραπευτηρίων προκειμένου να διευκολύνει την έκδοση του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας.
Ζώνες προστασίας


Πέρα από τις αδειοδοτήσεις, όμως, σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου απομένουν να γίνουν κατ’ αρχάς η υπουργική απόφαση για τη διανομή των Ιαματικών Φυσικών Πόρων και τα προεδρικά διατάγματα για την κατοχύρωση των ζωνών προστασίας.
Τα υδροθεραπευτήρια «λειτουργούσαν πολύ παραδοσιακά» τονίζει ο κ. Αγγελίδης και λίγες εξαιρέσεις μπορούν να δεχθούν κόσμο από το εξωτερικό. Αλλά και γι’ αυτό απαραίτητη είναι η ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη Διασυνοριακή Υγεία ώστε τα ασφαλιστικά ταμεία της Ευρώπης να καλύπτουν τη δαπάνη των θεραπειών.

«Προσπαθούμε να συνεργαστούμε γι’ αυτό με αρμόδια στελέχη των υπουργείων Τουρισμού και Υγείας, με το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του ΕΟΠΥΥ που είναι τοσημείο επαφής για την εφαρμογή της οδηγίας 24/2011 για την Ελλάδα, δηλαδή μέσα από την κοινωνική ασφάλιση και όχι από το Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας» επισημαίνει ο κ. Δανάς.
Βάση αποτελεί ο Ν. 4238/2014που δίνει το δικαίωμα στα υδροθεραπευτήρια να είναι Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, εφόσον γίνει η ΚΥΑ μεταξύ υπουργείου Τουρισμού και υπουργείου Υγείας που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο, «πράγμα το οποίο όμως δεν έγινε ποτέ».

Επισκεψιμότητα
Καθηλωμένα στα χαμηλά τα εισιτήρια
Σύμφωνα με την Επισκόπηση/Ανάλυση των Στοιχείων Επισκεψιμότητας των Λουτρικών Μονάδων μέσω του ερευνητικού προγράμματος «Ιαματικές Πηγές και Λουτρότοποι» (2010-2016) που υλοποιεί η Ομάδα Περιβάλλοντος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), τα εισιτήρια στις ιαματικές πηγές και στους λουτρότοπους της χώρας έχουν σταθεροποιηθεί στο κατώτερο σημείο του 2012 τα τελευταία τρία χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα, το 2012 παρατηρείται δραματική μείωση στα εισιτήρια, τα οποία έπεσαν στις 875.197 από 1,58 εκατ. το 2011 και ανέρχονται μόλις στο 55% των εισιτηρίων του 2011 και στο 37,68% των εισιτηρίων του 2009.
Το 2013 και το 2014 παρατηρείται σταθεροποίηση στο επίπεδο του 2012 (881.090 εισιτήρια το 2014), ενώ και το 2015 τα εισιτήρια κυμάνθηκαν στις 882.570.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 2015 με τα capital controls καταγράφηκε κύμα μαζικών ακυρώσεων στις λουτρικές μονάδες της χώρας, ενώ κατά τους επόμενους μήνες, κυρίως Αύγουστο και Σεπτέμβριο, η προσέλευση λουομένων υπερέβη κατά πολύ τα δεδομένα προηγούμενων χρόνων.
Ταυτόχρονα η επιβολή περιορισμών στις τραπεζικές συναλλαγές τον Ιούνιο και η συνακόλουθη μείωση της ρευστότητας επηρέασαν αρνητικά την τουριστική κίνηση στο σύνολό της.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ