Είναι πλέον ξεκάθαρο. Το «κλειδί» για την επόμενη ημέρα στη σχέση του ΔΝΤ με την Ελλάδα και τη συμμετοχή του στο τρίτο Μνημόνιο θα είναι η τελική απόφαση των Ευρωπαίων για την αναδιάρθρωση και το βάθος της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.
Η νέα αυτή σχέση όμως οικοδομείται πλέον στην ομολογία αποτυχίας του πρώτου Μνημονίου και των λαθών που έγιναν από την πλευρά του ΔΝΤ, ξεκινώντας από την υποχώρηση του Ταμείου να εγκαταλείψει την αρχή του για «κούρεμα» του δημοσίου χρέους από το 2010 λόγω της αντίδρασης των Ευρωπαίων ως τον «πολλαπλασιαστή» των μέτρων λιτότητας που οδήγησαν σε μεγαλύτερη πρωτοφανή ύφεση τη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση η στάση και οι δηλώσεις της γενικής διευθύντριας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ, η αυτοκριτική για τα λάθη του Ταμείου που περιλαμβάνονται στην Εκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης και ο διαχωρισμός των τριών επιτυχημένων προγραμμάτων (Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Κύπρου) από αυτό της Ελλάδας είναι ένα σημαντικό γεγονός που θα επηρεάσει και τη μελλοντική πορεία του προγράμματος.
Με δηλώσεις της η κυρία Λαγκάρντ υποστηρίζει ότι «η Ελλάδα με διεθνή στήριξη προχώρησε σε αξιοσημείωτη δημοσιονομική προσαρμογή αλλά επλήγη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άλλες χώρες εξαιτίας των αντιδράσεων που εκδηλώθηκαν από οργανωμένα συμφέροντα, από σοβαρά προβλήματα εφαρμογής του προγράμματος, καθώς και από τις επαναλαμβανόμενες πολιτικές κρίσεις».

«Τα παραπάνω οδήγησαν σε πολλαπλές κρίσεις υπονομεύοντας έτσι την εμπιστοσύνη προς τη χώρα, αφήνοντας τον φόβο του Grexit να επικρέμαται. Ολα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα η ύφεση στη χώρα να είναι πολύ βαθύτερη σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις» συμπεραίνει. Αναγνωρίζει ότι κανένα από αυτά τα εμπόδια που προέκυψαν κατά την εφαρμογή του προγράμματος δεν είχε προβλεφθεί εκ των προτέρων.
Η Εκθεση υποστηρίζει ότι η Ελλάδα ωφελήθηκε από τη σημαντική ελάφρυνση του δημοσίου χρέους το 2012 (το γνωστό PSI), καθώς και την αναχρηματοδότηση με πολύ ευνοϊκούς όρους από τους επίσημους πιστωτές της και το ΔΝΤ και επαναλαμβάνει την έκκληση του Ταμείου για περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
Μέγα λάθος θεωρεί την κατ’ εξαίρεση χρηματοδότηση από το Ταμείο του ελληνικού προγράμματος, παρ’ όλο που εκτιμούσε ότι το δημόσιο χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο.
Στην έκθεση μεταξύ άλλων υπογραμμίζονται τα εξής:
  • «Φταίει» η χαλαρή «αφετηρία» και ο… Τράα: Προτού ξεσπάσει η κρίση χρέους το ΔΝΤ δεν παρακολουθούσε πολύ προσεκτικά την κατάσταση στην Ελλάδα, αναφέρεται στην Εκθεση, αφήνοντας ουσιαστικά «καρφί» για τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας του στην Αθήνα, τον γνωστό Μπομπ Τράα, και την ειδική μεταχείριση που είχε η τότε κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.
Μάλιστα αναφέρει ότι «το Ταμείο πολύ γρήγορα επαινούσε τη χώρα για τις μεταρρυθμίσεις, χωρίς όμως να αξιολογεί αν έχουν εφαρμοσθεί», με παράδειγμα το 2007, όταν σε έκθεσή του μιλούσε θετικά για τις μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και για τα μέτρα ενάντια στη φοροδιαφυγή ενώ στην πραγματικότητα από το 2004 ως το 2009, δηλαδή την περίοδο Καραμανλή με εκπρόσωπο της χώρας στο ΔΝΤ την κυρία Μιράντα Ξαφά, η ελληνική κυβέρνηση έθετε μέσω νομοθετημάτων εμπόδια στην αγορά προϊόντων.
  • Η αναδιάρθρωση του χρέους: Αρχικά, επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και μερικά κράτη-μέλη ήταν αντίθετα με την αναδιάρθρωση για οικονομικούς, τεχνικούς ή πολιτικούς λόγους, οι ελληνικές αρχές συντάχθηκαν γιατί χρειάζονταν την ευρωπαϊκή βοήθεια. Το ΔΝΤ είχε απομονωθεί στις συζητήσεις για την Ευρώπη και όταν κλήθηκε τον Μάιο του 2010 το θέμα της αναδιάρθρωσης ήταν εκτός ατζέντας. «Το τρένο είχε φύγει ήδη από τον σταθμό» αναφέρεται στην έκθεση.
Επίσης υπήρχε έντονη διαφωνία και στους κόλπους του ΔΝΤ. Μια ομάδα υποστήριζε την ανάγκη γενναίας και άμεσης αναδιάρθρωσης, άλλη ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει χωρίς αναδιάρθρωση και μια τρίτη ομάδα, ενώ συμφωνούσε ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, θεωρούσε ότι δεν ήταν εφικτή η μείωσή του λόγω έλλειψης μηχανισμού προστασίας στην ΕΕ.
  • Λάθος στρατηγική: Οι ιδιαίτερα θετικές προβλέψεις που έκανε το ΔΝΤ αρχικά, οι οποίες στην πράξη δεν έβγαιναν αληθινές, είχαν ως αποτέλεσμα να γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η επίτευξη των στόχων. Επίσης, σε Ελλάδα και Πορτογαλία οι προβλέψεις ήταν ιδιαίτερα θετικές ως προς την ικανότητα των Αρχών να εφαρμόσουν δύσκολες πολιτικά μεταρρυθμίσεις. Συγχρόνως γίνεται αναφορά και στην υπεραισιόδοξη, όπως αποδείχθηκε, εκτίμηση του ΔΝΤ ότι τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα φτάσουν τα 50 δισ. ευρώ από τα 12,5 δισ. που αρχικά είχαν υπολογιστεί!
  • «Καρφιά» για τον Τόμσεν: Για το προσωπικό που συμμετείχε στα προγράμματα της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιρλανδίας η έκθεση αναφέρει ότι η απόδοση ήταν άνιση. Υπήρχαν περιστάσεις που «οι τεχνικές γνώσεις του προσωπικού έλαμψαν», όπως στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή του προγράμματος στην Ιρλανδία, αλλά δεν έγινε το ίδιο στην Ελλάδα. Η δουλειά που έγινε στον τραπεζικό τομέα ήταν «πρώτης τάξεως στην Ισπανία» αλλά όχι αρκετά καλή στην Πορτογαλία. «Η αποσπασματική διαθεσιμότητα του προσωπικού, παρότι είχε εμπειρία και τεχνογνωσία, μπορεί να ήταν μεταξύ των λόγων γι’ αυτή την άνιση απόδοση» αναφέρει η έκθεση.

ΣΤΡΟΦΗ

Η αυτοκριτική για τα λάθη του Ταμείου που περιλαμβάνονται στην Εκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης και ο διαχωρισμός των τριών επιτυχημένων προγραμμάτων (Ιρλανδίας, Πορτογαλίας και Κύπρου) από αυτό της Ελλάδας είναι ένα σημαντικό γεγονός που θα επηρεάσει και τη μελλοντική πορεία του προγράμματος.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ