Γιατί Ολάντ – Γκάμπριελ φλερτάρουν με τον Τσίπρα

Ο Φρανσουά Ολάντ χαρακτηρίζει πλέον τον ΣΥΡΙΖΑ «Αριστερά της διακυβέρνησης» και τους Podemos ακραίους· ο επικεφαλής της SPD και αντικαγκελάριος της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ πραγματοποιεί μια επίσκεψη υψηλού συμβολισμού στην Αθήνα και ξεκινά εκστρατεία κατά της λιτότητας· ακόμη δε και η «Frankfurter Allgemeine Zeitung», μία εφημερίδα που ο Αλ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του θα χαρακτήριζαν πιθανότατα «έκφραση του γερμανικού κατεστημένου», εξυμνεί τον έλληνα πρωθυπουργό και τον παρουσιάζει ως «επαναστάτη που έγινε εκσυγχρονιστής»…

Ο νέος ξαφνικός έρωτας της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα από τα στοιχεία του πολιτικού παιχνιδιού ανά την Ευρώπη.

Τα λίγα κόμματα του χώρου που φέρουν την ευθύνη της διακυβέρνησης (αυτοδύναμα ή σε συνασπισμούς) σπεύδουν να λάβουν θέσεις εν όψει των εκλογικών αναμετρήσεων των επομένων μηνών. Στο πλαίσιο αυτό, υπό την απειλή των ακροδεξιών και λαϊκιστικών δυνάμεων και στη σκιά του Brexit και της εικόνας διάλυσης που παρουσιάζει το Εργατικό Κόμμα στη Βρετανία, αναζητούνται συμβολικές κινήσεις για τη συσπείρωση των δυνάμεων.

Με τους όρους αυτούς, όπως ομολογούν ξένοι διπλωμάτες στην Αθήνα, ο Αλ. Τσίπρας είναι μια ιδανική περίπτωση. Εφαρμόζει χωρίς ενστάσεις τις πολιτικές λιτότητας που καταγγέλλει, διαχειρίζεται σαν να ήταν αντιπολίτευση την εσωτερική αντίδραση και καλλιεργεί την εντύπωση ότι είναι έτοιμος να φορέσει τον μανδύα του ανανεωτή.

Το δημοσίευμα της «Frankfurter Allgemeine Zeitung» την προηγούμενη εβδομάδα, λίγες ημέρες πριν από την άφιξη του αντικαγκελάριου Γκάμπριελ στην Αθήνα, προξένησε έκπληξη σε πολλούς και πυροδότησε σύγχυση. Υπό τον τίτλο «Οι επαναστάτες είναι τώρα εκσυγχρονιστές», στο κείμενο περιγράφεται με συνοπτικό (έστω και αυθαίρετο) τρόπο η τακτική της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία φαίνεται αν μη τι άλλο να εξυπηρετεί το Βερολίνο:

«Το καλοκαίρι του 2015, όταν η Ελλάδα πνιγόταν από τους πρόσφυγες, σχηματίζονταν μεγάλες ουρές μπροστά στις τράπεζες. Τίποτα δεν συνέβη. Στις ουρές της αναμονής οι Ελληνες γνώρισαν γείτονες και περιέθαλψαν πρόσφυγες, η κατάσταση των οποίων ήταν πολύ χειρότερη από τη δική τους. Αυτή είναι η μεσογειακή αισιοδοξία, η οποία εμφανίζεται ταυτόχρονα με την ευελιξία, λένε Αθηναίοι. Η Ελλάδα θα σταθεί και πάλι στα πόδια της –και πιθανότατα θα κυβερνηθεί από ένα μεταρρυθμιστικό κόμμα που θα λέγεται ΣΥΡΙΖΑ».

Στα «πάρτι» των Σοσιαλιστών

Οσο η πιστή εφαρμογή των Μνημονίων έχει γίνει το… συγκριτικό πλεονέκτημα του Αλ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ, άλλο τόσο η ρητορική του ικανοποιεί τους Σοσιαλδημοκράτες. Αγωνία τους, ειδικότερα στη Γερμανία, είναι εν όψει των εκλογών του 2017 να κατορθώσουν μία πολιτική ανάκαμψη έναντι της CDU, η οποία δέχεται πίεση από δεξιά, από τους αντιευρωπαϊστές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία. Στον απόηχο του Brexit, οι εθνικές εκλογές σε όλα τα κράτη-μέλη αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα, η ρητορική των κομμάτων στρέφεται πλέον στα ακροατήριά τους και η λιτότητα είναι για τους Σοσιαλδημοκράτες μια συνταγή εκλογικής καταστροφής. Υπό αυτή την έννοια, όλοι μοιάζουν σήμερα ικανοποιημένοι: ο Αλ. Τσίπρας επειδή θεωρεί ότι βρίσκει συμπαραστάτες, οι διεθνείς συνομιλητές του επειδή ευελπιστούν ότι έχει αλλάξει και έχει σχέδιο σοβαρό…

Σε αυτό το περιβάλλον, ο έλληνας πρωθυπουργός έχει μετατραπεί σε επίτιμο προσκεκλημένο σε κάθε «πάρτι» της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ τον προσκάλεσε στο Βερολίνο για τη διάσκεψη της Προοδευτικής Συμμαχίας (μιας αντι-Σοσιαλιστικής Διεθνούς) τον Ιούλιο, ο Φρανσουά Ολάντ τον κάλεσε στο Παρίσι για τη Σύνοδο των Σοσιαλιστών. Μόλις δε πριν από μερικές ημέρες ο γάλλος πρόεδρος ανέφερε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Les Echos» ότι υπάρχουν δύο είδη Αριστεράς: Η «Αριστερά της διακυβέρνησης», που μέσα στην πολυμορφία της έχει υποχρέωση να συνενωθεί προκειμένου να μη δώσει χώρο στη Δεξιά ή στην Ακροδεξιά, και η «Αριστερά της αμφισβήτησης», η οποία δεν θέτει ποτέ ρεαλιστικά ζήτημα εξουσίας. Κατά τον πρόεδρο της Γαλλίας, η πρώτη Αριστερά είναι αυτή του Αλ. Τσίπρα: «Η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα θα μπορούσε να είναι διαφωτιστική» ανέφερε, συγκρίνοντας ουσιαστικά το κόμμα του κ. Τσίπρα με τους «αδιάλλακτους» Podemos στην Ισπανία, τους οποίους κατηγορεί ότι «συνέβαλαν στο να επιτραπεί στη Δεξιά να κυβερνήσει». Πάντως ο Αλ. Τσίπρας είχε ποντάρει στους Podemos…

Η εξήγηση για όλα αυτά, σύμφωνα με κάποιες παραδοχές διπλωματικών πηγών, είναι απλή: «Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή δεν επιθυμούν να πυροδοτήσουν καμία άλλη κρίση. Και επειδή έχουν «διαβάσει» τον Τσίπρα, προτιμούν να τον κρατούν σε «καταστολή», παρά στα χαρακώματα και στους δρόμους».

Το σκηνικό αυτό αντικατοπτρίζεται με έναν ιδιότυπο τρόπο και στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι. Εν μέσω φορολογικής καταιγίδας, μείωσης μισθών και συντάξεων και επελαύνουσας φτωχοποίησης, η κυβέρνηση και ο κ. Τσίπρας αλλάζουν τη συζήτηση και στρέφονται στον εκλογικό νόμο. Οπως γίνεται σαφές από τη ρητορική και την τακτική της κυβέρνησης, ο πραγματικός στόχος είναι ένας: να απομονωθεί πολιτικά η ΝΔ και να διασπαστούν οι γραμμές της ελάσσονος αντιπολίτευσης, κυρίως δε του ΠαΣοΚ, με το δόλωμα της απλής αναλογικής.

Παράθυρο στη Χρυσή Αυγή

Στην προσπάθεια αυτή και με βασική επιδίωξη τη συγκέντρωση 200 ψήφων στη Βουλή ώστε να εφαρμοστεί άμεσα το νέο εκλογικό σύστημα, η κυβέρνηση δεν θα διστάσει να δεχθεί τη «συνεργασία» της Χρυσής Αυγής. Οι δηλώσεις του Προέδρου της Βουλής Ν. Βούτση, «στη Βουλή δεν υπάρχουν ευπρόσδεκτες και μη ευπρόσδεκτες ψήφοι» και «ο εκλογικός νόμος είναι ένα κορυφαίο ζήτημα και κάθε κόμμα έχει τη δική του άποψη, περιμένουμε να δούμε τι θα πει και η Χρυσή Αυγή», ήταν ένα σαφές μήνυμα: αναστολές δεν υπάρχουν, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Με αυτό το πολιτικό «παιχνίδι» σε εξέλιξη ο Αλ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα εορτάσουν την επέτειο του περυσινού δημοψηφίσματος την ερχόμενη Τρίτη. Πέραν του ότι ο Πρωθυπουργός θα βρίσκεται στην Κίνα, κάποιοι στην Κουμουνδούρου κατανοούν ότι το κόμμα τους δε θα μπορούσε να συναντηθεί στο Σύνταγμα με τη ΛΑΕ και τον Π. Λαφαζάνη, ο οποίος πάντως καλεί τους πολίτες σε πορεία διαμαρτυρίας προς το Μέγαρο Μαξίμου…