Γιατί ο Πούτιν θα χειροκροτούσε το Brexit

Δεν χρειάζεται να είσαι Βρετανός για να έχεις άποψη για το Brexit. Τις τελευταίες εβδομάδες μια σειρά ηγέτες του κόσμου έχουν εκφράσει τη γνώμη τους σχετικά με το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Και η συντριπτική πλειοψηφία υποστηρίζει την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ.

Και τι έχει δηλώσει για το Brexit ο πρόεδρος της Ρωσίας; Απολύτως τίποτα. Το Κρεμλίνο σιωπά επί του θέματος. Αυτό δεν εμπόδισε τη Ρωσία να εμπλακεί στη συζήτηση περί Brexit. Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε πρόσφατα ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν «θα ήταν ευτυχής» αν η Βρετανία έφευγε από την ΕΕ.

Ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Φίλιπ Χάμοντ ήταν ακόμη πιο άμεσος. «Η μόνη χώρα, αν θέλετε να πούμε την αλήθεια, που θα της άρεσε να φύγουμε από την ΕΕ είναι η Ρωσία. Και αυτό λέει από μόνο του όσα χρειάζεται να ξέρουμε» είπε.

Ισχυρισμοί που ρώσοι αξιωματούχοι δεν τους αποδέχονται. «Η Ρωσία έχει κατηγορηθεί για τα πάντα. Οχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε όλον τον κόσμο. Παρακολουθούμε, για παράδειγμα, την προεκλογική εκστρατεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και αναφερόμαστε και εκεί… Αλλά η Ρωσία δεν έχει καμία σχέση με το Brexit. Δεν εμπλεκόμαστε σε αυτή τη διαδικασία. Δεν έχουμε κανένα συμφέρον σε αυτόν τον τομέα» δήλωσε στο BBC η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα.

Πράγματι η Ρωσία «δεν εμπλέκεται»: στο κάτω-κάτω δεν θα αποφασίσουν οι ρώσοι ψηφοφόροι για το Brexit. Αλλά «κανένα συμφέρον σε αυτόν τον τομέα»; Αυτό είναι συζητήσιμο.

«Αν υπάρξει ένα Brexit, αν υπάρξει μια κρίση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αυτό θα είναι νίκη προπαγάνδας για τη Ρωσία» υποστηρίζει ο καθηγητής Σεργκέι Μεντβέντεφ από την Ανώτατη Σχολή Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας. Πιστεύει ότι ο υπολογισμός του Κρεμλίνου είναι απλός: Brexit = ασθενέστερη ΕΕ = ισχυρότερη Ρωσία.

«Η Μόσχα βλέπει τα πάντα σαν ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Ο,τι χάνει η Δύση το κερδίζει ο Πούτιν. Ο,τι είναι κακό για την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι καλό για τη Ρωσία. Είναι τόσο απλό. Στο Κρεμλίνο δεν σκέφτονται πιο μακριά, ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος, για το ζήτημα των ταξιδιών χωρίς βίζα, ότι θα αυξηθεί το κόστος των συναλλαγών για τις ρωσικές επιχειρήσεις» τονίζει ο Μεντβέντεφ.

Ως μέρος αυτού του γεωπολιτικού «παιχνιδιού» η Μόσχα καλλιεργεί τις διμερείς σχέσεις με χώρες της ΕΕ που θεωρεί «φιλικές» προς τη Ρωσία, όπως η Ελλάδα, η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Ενας από τους στόχους είναι να σπάσει την ομοφωνία της ΕΕ στο θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Οι κυρώσεις επιβλήθηκαν για την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014 και εντάθηκαν όταν φιλορώσοι αυτονομιστές κατέλαβαν τμήματα της Ανατολικής Ουκρανίας.

Ορισμένες δυτικές κυβερνήσεις κατηγορούν επίσης το Κρεμλίνο ότι προσπαθεί να σπείρει τη διχόνοια στην ΕΕ υποστηρίζοντας εθνικιστικά κόμματα στην Ευρώπη.

«Η Ρωσία δεν θα κλάψει πολύ αν η ΕΕ πέσει σε βαθύτερη κρίση, αλλά για να είμαι ειλικρινής δεν χρειάζεται να κάνουμε μεγάλες προσπάθειες» λέει ο Φιοντόρ Λουκιάνοφ, διευθυντής του περιοδικού «Russia in Global Affairs».

«Και αυτό επειδή η ΕΕ είναι ήδη σε πολύ βαθιά κρίση. Οι αντι-ευρωπαϊκές και ξενοφοβικές δυνάμεις βρίσκονται σε άνοδο και όχι εξαιτίας της υποστήριξης από τη Μόσχα αλλά λόγω των εσωτερικών βαθιών αντιφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το γεγονός ότι οι εξωτερικοί αντίζηλοι ή αντίπαλοι επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν εσωτερικά προβλήματα προς το δικό τους συμφέρον είναι δυστυχώς κάτι φυσιολογικό στην πολιτική» τονίζει ο Λουκιάνοφ.

Πιο εύκολα με μία-μία χώρα χωριστά

Εκτός από τις κυρώσεις, υπάρχει ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Ρωσία βλέπει με εχθρότητα την ΕΕ: τη θεωρεί μια κλειστή λέσχη σχεδιασμένη για να περιθωριοποιήσει τη Ρωσία.

Αλλά ακόμη και αν ένα Brexit αποδυναμώσει την ΕΕ, η Μόσχα γνωρίζει ότι χρειάζεται μια σχέση με τις Βρυξέλλες. «Ακόμη και μια αποδυναμωμένη Ευρωπαϊκή Ενωση εξακολουθεί να είναι μια ένωση» λέει ο Λουκιάνοφ. «Για τη Ρωσία θα ήταν πιο εύκολο να έχει δοσοληψίες με μεμονωμένες χώρες, κυρίως με τις μεγάλες χώρες της ΕΕ. Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος στη Μόσχα που να πιστεύει ότι αυτό είναι δυνατόν».