Παρά το γεγονός ότι οι ισχυρές κεντρικές τράπεζες τύπωσαν μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης σχεδόν 12 τρισ. δολ. μετά την κατάρρευση του 2008, η παγκόσμια οικονομία παραμένει αδύναμη, την ώρα που ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως οι «σούπερ» τραπεζίτες κινούνται πλέον σε «αχαρτογράφητα νερά», καθώς οι τράπεζες είναι εκτεθειμένες το ίδιο ή και περισσότερο από όσο ήταν την εποχή της Lehman Brothers. Η μόχλευση π.χ. της Fed είναι 78 προς 1 και της ΕΚΤ 26 προς 1, όταν της Lehman Brothers ήταν 30 προς 1.
Τα επιτόκια παραμένουν αρκετά χαμηλά –σε Ιαπωνία και ευρωζώνη είναι, μάλιστα, μηδενικά. Η ΕΚΤ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας έχουν καταφύγει ακόμη και στα αρνητικά επιτόκια, χρεώνοντας τους καταθέτες για τη φύλαξη των μετρητών τους, σε μια προσπάθεια να πιέσουν τις τράπεζες να δώσουν δάνεια και τις επιχειρήσεις να κάνουν επενδύσεις. Παρά το γεγονός ότι η Fed μεταβάλλει σταδιακά το έξι ετών πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που υλοποιούσε, η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Ιαπωνίας συνεχίζουν να αγοράζουν μαζικά ομόλογα, κάτι που οδήγησε στην πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, ενώ ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αν η επιβράδυνση της οικονομίας συνεχιστεί και οι κυβερνήσεις δεν μπορέσουν να συντονιστούν καλύτερα, ίσως έρθει η ώρα του «χρήματος από το ελικόπτερο» που μεταφράζεται σε μείωση φόρων και/ή αύξηση των δαπανών των κυβερνήσεων και αντιστάθμιση του κόστους με «τύπωμα χρήματος» παρά με δανεισμό.
Η ιδέα αυτή του οικονομολόγου Milton Friedman υιοθετήθηκε προσφάτως και από τον αποκαλούμενο και «βασιλιά των ομολόγων» μεγαλοεπενδυτή Bill Gross. «Ρίξτε το χρήμα από το ελικόπτερο» ανέφερε ο διαχειριστής της Janus Capital Group. Η εναλλακτική είναι «η κατεπείγουσα επίσκεψη στην αποτοξίνωση μέσω λιτότητας και μια παρατεταμένη ύφεση».
Σύμφωνα με τον Gross μάλιστα, η Fed, η ΕΚ και η BoE εφαρμόζουν ήδη μια «κρυφή» μορφή «ρίψεων από το ελικόπτερο» μέσω των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Στον κόσμο των οικονομικών, οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν γίνει οι ήρωες. Από την κατάρρευση της Wall Street το 2008, πασχίζουν να σώσουν την παγκόσμια οικονομία, χωρίς να τους αποθαρρύνουν οι αναποδιές, η κριτική ή το μεγάλο βάρος που καλούνται να σηκώσουν. Για ορισμένους ωστόσο το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι μια φούσκα ομολόγων, καθώς το 2008 αντιστοιχούσαν σε 80 τρισ. δολάρια ενώ τώρα είναι πάνω από 100 τρισ. δολάρια. Την ίδια στιγμή η αγορά παραγώγων που χρησιμοποιεί αυτή τη φούσκα ως ασφαλιστική δικλίδα είναι πάνω από 555 τρισ. δολάρια.
Από την κατάρρευση της Lehman Brothers το παγκόσμιο χρέος έχει εξάλλου αυξηθεί κατά 60 τρισ. δολ. Στην πραγματικότητα δηλαδή η παγκόσμια οικονομία, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, δεν ανέκαμψε, απλώς χρησιμοποιήσαμε τη μελλοντική ανάπτυξη ως ενέχυρο και ουσιαστικά δανειστήκαμε από το μέλλον.
Το χρέος αντικατέστησε την παραγωγικότητα και πλέον οι τράπεζες λειτουργούν με αυστηρότερους κανονισμούς μαζί με έναν άνευ προηγουμένου όγκο «δωρεάν χρήματος» από τις κεντρικές τράπεζες.

Συνεδρίαση της Fed
Η Τζάνετ Γέλεν, το «Brexit» και η αύξηση των επιτοκίων
Η Τζάνετ Γέλεν, πρόεδρος της Fed, εγκατέλειψε τον συνηθισμένο επιφυλακτικό ρόλο της μιλώντας για νέα αύξηση των επιτοκίων «τους επόμενους μήνες». Σύμφωνα με τη CME Group, η πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων τον Ιούνιο αποτιμάται στο 35%.
Αντίστοιχα, για τον Ιούλιο η πιθανότητα αποτιμάται στο 65%. Το ποσοστό έχει υπερδιπλασιαστεί από τα τέλη του Απριλίου. Αναλυτές αναμένουν μία με δύο αυξήσεις επιτοκίων για το 2016. Πάντως, πιθανόν να αναγκαστεί ούτως ή άλλως να αναβάλει την όποια απόφασή της για αύξηση των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Ιουνίου, απόρροια των ολοένα αυξανόμενων ανησυχιών για τις οικονομικές επιπτώσεις από το δημοψήφισμα στη Βρετανία. Το γεωπολιτικό ρίσκο πιθανόν να καθυστερήσει την όποια αύξηση μέχρι τον Ιούλιο τουλάχιστον.
Η συνεδρίαση της Fed έχει προγραμματιστεί εξάλλου για τις 14 και 15 Ιουνίου, μόλις μία εβδομάδα πριν από το βρετανικό δημοψήφισμα στις 23 Ιουνίου. Η Citigroup αναμένει μόνο μία αύξηση του παρεμβατικού επιτοκίου (στο 0,75%) ως τα τέλη του 2016, ενώ άλλοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα πρέπει κάποια στιγμή η Fed να αποδεχθεί τις αρνητικές συνέπειες των υψηλότερων επιτοκίων, αναμένοντας ότι τελικά θα λάβουν χώρα δύο αυξήσεις επιτοκίων εφέτος.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ