«Κόφτης» στα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών θα αρχίσει να επιβάλλεται από την ερχόμενη χρήση, ως πέναλτι σε όσες διοικήσεις δεν προχωρούν με την ταχύτητα που πρέπει στην εξυγίανση των δανειακών τους χαρτοφυλακίων. Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο ελέγχου που σχεδιάζει αυτή την περίοδο ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM), ο εποπτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), οι συστημικοί όμιλοι που δεν θα πιάνουν τους στόχους για μείωση των επισφαλειών θα «τιμωρούνται» με πρόσθετες προβλέψεις.
Με τον τρόπο αυτόν η επικεφαλής του SSM Ντανιέλ Νουί θέλει να δημιουργήσει ένα ισχυρό αντικίνητρο έναντι πιθανών κωλυσιεργιών στο θέμα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. Η επιστροφή στην κερδοφορία μετά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση του συστήματος και την ενεργοποίηση των νέων κανόνων διάσωσης τραπεζών που προβλέπουν ακόμη και «κούρεμα» καταθέσεων αποτελεί αγώνα… ζωής και θανάτου για τον κλάδο.
Η τιμωρία


Εγκυρες τραπεζικές πηγές μιλώντας στο «Βήμα» αναφέρουν πως οι νέοι κανονισμοί θα είναι έτοιμοι και θα τεθούν σε εφαρμογή σε 6-9 μήνες. Σύμφωνα με αυτούς, αν ο SSM διαπιστώνει ότι μια τράπεζα δεν έχει προβεί, όπως όφειλε, στις απαραίτητες ενέργειες για τη μείωση των πιστωτικών της «ανοιγμάτων», τότε θα υποχρεούται να επιβαρύνει τα αποτελέσματά της με πρόσθετες απομειώσεις. Για παράδειγμα, αν διαπιστωθεί πως ένα ακίνητο δεν βγήκε σε πλειστηριασμό χωρίς ουσιαστικό λόγο, η τράπεζα θα αναγκάζεται, εφόσον επιλέγει να μην το βγάλει στο «σφυρί», να διενεργεί επιπλέον προβλέψεις για αυτό.

«Ως τις αρχές του 2017 πρέπει να ξεκινήσουν επιθετικές κινήσεις για να χτυπήσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του και να αρχίσει η σταδιακή αποκλιμάκωση των δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση» επισημαίνει κορυφαίο στέλεχος συστημικού ομίλου. Οπως τονίζει, οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν ήδη αρχίσει να καταστρώνουν τα σχέδιά τους προς την κατεύθυνση επιτάχυνσης της διαδικασίας ξεκαθαρίσματος των προβληματικών χορηγήσεων.
Και υπογραμμίζει ότι μέσα στην επόμενη τριετία θα πρέπει να γίνουν όσα δεν έγιναν μετά το ξέσπασμα της κρίσης. «Υπό την προϋπόθεση ότι η οικονομία θα ανακάμψει, θα πρέπει να μειώσουμε τα «κόκκινα» δάνεια από τα επίπεδα των 100 δισ. ευρώ σήμερα σε τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ ως και το 2019. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν ξεκινήσουμε αυτή την προσπάθεια το αργότερο ως και τις αρχές του 2017. Μετά «καήκαμε»» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Χαλαρότητα ως τώρα


Εμπειρος τραπεζίτης παραδέχεται πως μετά το ξέσπασμα της κρίσης τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν χειριστεί με σχετική χαλαρότητα το θέμα, υποστηρίζοντας πως σοβαρή προσπάθεια έχει γίνει μόνο για την αποτροπή δημιουργίας επισφαλειών στις νέες χορηγήσεις.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναβλητικότητα αυτή αποδίδεται τόσο στο νομοθετικό πλαίσιο που λειτουργεί υπέρ των «κακοπληρωτών», και εν μέρει ισχύει ως σήμερα, όσο και στο γεγονός ότι δεν υπάρχει επαρκής νομική κάλυψη στα τραπεζικά στελέχη για να προχωρήσουν σε διαγραφές κυρίως δανείων επιχειρήσεων που έχουν την προοπτική να ανακάμψουν.

«Λόγω κουλτούρας στην Ελλάδα δεν έχουμε μάθει να κουρεύουμε δάνεια. Αυτό γίνεται κατά κύριο λόγο σε περιπτώσεις τελειωμένων εταιρειών, που ούτως ή αλλιώς δεν θα επιβίωναν. Ωστόσο η ανάγκη αυτή υπάρχει στα σχήματα που μπορούν να ξαναζωντανέψουν. Και πρέπει σύντομα να αρχίσουμε γενναίες αναδιαρθρώσεις για να υπάρξει βελτίωση στο επιχειρηματικό κλίμα και στην αγορά γενικότερα» τονίζει αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος συστημικής τράπεζας.
Οι προβλέψεις


Αυτή τη στιγμή οι 4 μεγαλύτερες τράπεζες διαθέτουν ένα στοκ προβλέψεων της τάξεως των 60 δισ. ευρώ για δάνεια 100 δισ. ευρώ που δεν εξυπηρετούνται. Πρόκειται για ένα ικανοποιητικό ποσοστό, που επαρκεί υπό φυσιολογικές συνθήκες ακόμη και για οριστικές διαγραφές οφειλών. Ωστόσο, αν δεν τα καταφέρουν να περιορίσουν τα «ανοίγματά» τους, κατά τις παραδοχές του SSM, υπάρχει κίνδυνος να τους επιβληθεί αύξηση των προβλέψεων ως και 20 δισ. ευρώ.

«Πρόκειται για καταστροφικό σενάριο, αν αναλογιστούμε ότι το 2015 που ήταν χρονιά stress tests, οι προβλέψεις έφτασαν στα 13 δισ. ευρώ» επισημαίνει χρηματιστηριακός αναλυτής. Το μόνο καλό είναι πως μετά την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, οι τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να αντιμετωπίσουν ζημιές ως και 16 – 17 δισ. ευρώ λόγω πιστωτικού κινδύνου.
Βέβαια, η ΕΚΤ μέσω του SSM παρακολουθεί πλέον στενά τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζικών ομίλων και είναι έτοιμη να παρέμβει επιβάλλοντας ακόμη και προληπτικά μέτρα για την προστασία τους.
Στο πλαίσιο αυτό το πρώτο ηχηρό «καμπανάκι» θα χτυπήσει αν ο δείκτης κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων πέσει κάτω από το 12%. Επόμενο, τελευταίο όριο, το 10%, κάτω από το οποίο είναι απαραίτητη μια νέα κεφαλαιακή «ένεση».


Μείωση στα 40 δισ. ευρώ
Τρία εργαλεία αναδιαρθρώσεων
Ο στρατηγικός σχεδιασμός των τραπεζών θα διαμορφωθεί με στόχο τα «κόκκινα» δάνεια να μειωθούν σε βάθος 3-4 ετών κατά 60%, στα 40 δισ. ευρώ, με τους εξής τρεις τρόπους:

1. Με ρυθμίσεις που θα γίνονται τόσο από τις εσωτερικές μονάδες τους όσο και από ανεξάρτητες εταιρείες που θα λάβουν τη σχετική άδεια από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Εκτιμάται ότι δάνεια συνολικού ύψους 40 δισ. ευρώ περίπου θα «τακτοποιηθούν» με αυτόν τον τρόπο.

2. Με πωλήσεις δανείων σε επενδυτικά σχήματα που δραστηριοποιούνται στην αγορά των επισφαλειών (distress funds). Υπολογίζεται ότι με την επιλογή αυτή θα «φύγουν» από τους ισολογισμούς τους χορηγήσεις της τάξης των 10 δισ. ευρώ.

3. Με πλειστηριασμούς στοιχείων ενεργητικού υπό εκκαθάριση εταιρειών ή με τη ρευστοποίηση εμπράγματων εξασφαλίσεων ιδιωτών που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν το χρέος τους, όποια ρύθμιση κι αν γίνει.
Προβλέπεται ότι 10 δισ. ευρώ δανείων θα «σβήσουν» με αυτόν τον τρόπο.
Αναφορικά με τις συζητήσεις για παράταση του καθεστώτος προστασίας της α’ κατοικίας, τραπεζικά στελέχη αναφέρουν πως ακόμη και αν συμφωνηθεί κάτι τέτοιο δεν επηρεάζονται τα πλάνα τους. «Σε μια «νεκρή» αγορά, ακόμη κι αν είχαμε αυτή τη δυνατότητα, δε θα προχωρούσαμε σε μαζικές πωλήσεις σπιτιών, όχι μόνο γιατί είναι κοινωνικά άδικο σε αρκετές περιπτώσεις, αλλά και επειδή δεν μας συμφέρει» τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Συμπληρώνουν δε πως η μόνη ζημιά που θα σημάνει μια τέτοια απόφαση σχετίζεται κυρίως με το μήνυμα που θα φτάσει στους στρατηγικούς κακοπληρωτές πως «το πάρτι συνεχίζεται».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ