Πάσχα, αβγά και Επιστήμη. Τα παντρέψαμε λίγες ημέρες πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα για το χατίρι των αναγνωστών μας. Λερώσαμε εμείς ρούχα και κατσαρόλες, βάφτηκαν τραπέζια και χέρια, ψάξαμε εντατικά για σχετικά βίντεο στο Διαδίκτυο και προσπαθήσαμε να καταλάβουμε γιατί οι μητέρες και οι θείες χρειάζονταν απαραίτητα ξίδι όταν έβαφαν τα πασχαλινά αβγά με διάφορες φυτικές και μη μπογιές.Ασχοληθήκαμε όχι μόνο με τη Χημεία του καλού βαψίματος αλλά και με την υγιεινή διατήρηση των αβγών αυτές τις ημέρες, με τα μικρά και τα μεγάλα μυστικά που θα δώσουν σε μια τυπική διαδικασία έναν αέρα αναζήτησης και έρευνας.

Μαθαίνετε ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ακόμη και ασπιρίνη για το βάψιμο των αβγών, κρεμμύδια, παντζάρια, κόκκινο λάχανο και κουρκουμά, πόσες ημέρες μάξιμουμ διατηρούνται, ενώ υπάρχει και μια βήμα προς βήμα περιγραφή της βαφικής επιχείρησης. Καλές βαφές!Υπάρχει λόγος να βάψουμε εμείς τα αβγά που θα καταναλώσουν αυτές τις ημέρες οι δικοί μας άνθρωποι ή θα προσφέρουμε στους δικούς μας φίλους.

Διότι εκτός από την αιματηρή ταλαιπωρία των αμνών τις ημέρες του Πάσχα έχουμε και την αναίμακτη μεν αλλά, οπωσδήποτε, ταλαιπωρία των αβγών. Ιδιαίτερα τις εβδομάδες μετά την Ανάσταση. Τότε που πρέπει να καταναλωθούν όντας στο όριο για να θεωρηθούν ότι κανονικά είναι προς απόσυρση. Και ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα, όπως θα εξηγήσουμε, αν έχουν αγοραστεί ήδη βαμμένα!

Γιατί να βάψουμε εμείς

Καταλαβαίνουμε πως για να υπάρχει η απαιτούμενη προσφορά στην αυξημένη ζήτηση των ημερών έχουν αρχίσει να συγκεντρώνονται τα αβγά αρκετό καιρό πριν, άρα φθάνουν στα χέρια μας όχι πάντα όντας τα πιο φρέσκα. Το χειρότερο όμως τα περιμένει στη συνέχεια. Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που πιστεύουν πως το βρασμένο αβγό είναι ακόμη πιο ανθεκτικό σε σχέση με το άβραστο, μένοντας μάλιστα έξω από ψυγείο για εβδομάδες.

Συμβαίνει όμως το ακριβώς αντίθετο. Επειδή το κέλυφος είναι πορώδες και πρέπει να προστατευθεί το περιεχόμενό του από την εισροή ανεπιθύμητων ουσιών, ιδιαίτερα σε περίπτωση γονιμοποίησης, ο οργανισμός που το γεννά έχει φροντίσει να το περιβάλει με μιαν αόρατη σ’ εμάς πρωτεϊνική εξωσκελετική μεμβράνη. Σε άλλες χώρες επιβάλλεται το πλύσιμο των αβγών προτού διατεθούν στην αγορά, ενώ αλλού κάποιοι καταναλωτές πλένουν οι ίδιοι, και μάλιστα αρκετά επίμονα, τα αβγά που αγόρασαν. Ετσι όμως μειώνουν τις άμυνες του αβγού.

Ανεξάρτητα πάντως από αυτό, με το βράσιμο το τείχος προστασίας υφίσταται επίσης πολλές ρωγμές και θεωρητικά, αν τοποθετηθεί το πολύ μέσα σε δύο ώρες μετά το βράσιμο στο ψυγείο, μπορεί να διατηρηθεί χωρίς αλλοιώσεις ως και επτά ημέρες. Από αυτό και μόνο γίνεται εύκολα κατανοητό σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται ένα βρασμένο και βαμμένο πασχαλινό αβγό όταν φθάνει στα χέρια μας δέκα ημέρες μετά. Ετσι ένα πρώτο σωστό βήμα πριν από τις… συγκρούσεις από την Ανάσταση και μετά θα είναι να βαφτούν τα αβγά όσο γίνεται πιο κοντά στο Μεγάλο Σάββατο.

Αβγά, νερό, βαφές

Χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό, θα βοηθήσει σε ένα καλύτερο χρωματικό αποτέλεσμα αν επιλέξουμε για βάψιμο λευκά αβγά και αν το νερό είναι απεσταγμένο.

Προσοχή, όχι αυτό που χρησιμοποιούμε στο σιδέρωμα, δηλαδή το απιονισμένο, αλλά νερό που το pH του είναι πολύ κοντά στο 7, δηλαδή δεν είναι ιδιαίτερα όξινο ή αλκαλικό. Το γιατί θα γίνει κατανοητό στη συνέχεια.

Το επόμενο πρόβλημα είναι: Με ποιες μπογιές θα βάψουμε; Αυτές που διατίθενται στο εμπόριο θεωρητικά έχουν ελεγχθεί εδώ και χρόνια. Το μόνο που πρέπει να προσθέσουμε εδώ είναι πως και για αυτές χρειάζεται απαραίτητα μια ποσότητα ξιδιού για να στερεωθούν στο κέλυφος.

Οποιος όμως θέλει να ζήσει μια μεγάλη περιπέτεια σε μικρή κουζίνα, προκρίνει τη λύση της βαφής με διάφορες φυτικές ουσίες. Αυτό εκτός των άλλων θα του ανοίξει και τον συναρπαστικό αλλά γεμάτο αβεβαιότητες δρόμο για το πώς βάφουμε υφάσματα με ανάλογο τρόπο. Και υπάρχει και περιπέτεια εδώ, διότι οι φυτικές βαφές, σε σχέση με τις τεχνητές οργανικές βαφές, υστερούν σε ακρίβεια αποτελέσματος ενώ υπερτερούν σε πιο φιλική συμπεριφορά όχι μόνο για τον οργανισμό μας αλλά και για το περιβάλλον. Αφού ό,τι μείνει από τον χρωματικό «χαμό» μπορούμε να το αδειάσουμε ακόμη και σε μια γωνιά του κήπου χωρίς άλλες συνέπειες.

Με ξίδια, βιταμίνες και ασπιρίνες

Το πρώτο που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως για να βάψει η φυτική ουσία (αλλά και η τεχνητή) το αβγό χρειάζεται ένας ακόμη παράγοντας που λέγεται στερεωτικό (mordant στα αγγλικά, από το λατινικό ρήμα mordere που σημαίνει δαγκώνω). Αυτό λοιπόν που θα κάνει τη βαφή να «δαγκώσει» γερά το κέλυφος είναι ένα οξύ. Μπορεί να είναι ξίδι, χυμός από πορτοκάλι, κιτρικό οξύ, ασπιρίνη (=ακετυλοσαλικυλικό οξύ) ή και ένα αναβράζον δισκίο βιταμίνης C (=ασκορβικό οξύ)! Ναι, όλα αυτά, τα οποία θα πρέπει να προστεθούν στο νερό πριν από τη χρωστική ουσία.

Ενα οξύ όταν έρχεται σε επαφή με το νερό διίσταται. Αυτό σημαίνει πως διασπάται σε δύο τμήματα. Το ένα είναι θετικά φορτισμένα (πρώην) άτομα υδρογόνου που έχουν χάσει το ένα ηλεκτρόνιο που κινούνταν γύρω από τον πυρήνα και πλέον λέμε ότι πρόκειται για θετικά ιόντα υδρογόνου. Αυτά πηγαίνουν και προσκολλώνται στο κέλυφος διότι έλκονται και από τα αρνητικά φορτισμένα τμήματα της διάτρητης πλέον πρωτεϊνικής μεμβράνης. Αλλα πάλι αντιδρούν με το ανθρακικό ασβέστιο που είναι η δομική ουσία για το κέλυφος του αβγού, παράγοντας διοξείδιο του άνθρακα. Επειδή όμως συνολικά προκύπτει ένα θετικά φορτισμένο νέφος γύρω από το αβγό, έλκονται προς αυτό τα αρνητικά τμήματα από τα μόρια της όποια βαφικής ουσίας και έτσι επιτυγχάνεται η κάλυψή του με χρώμα.

Πόσο ισχυρό και πόσο πυκνό;

Μια ερώτηση που προκύπτει αβίαστα είναι φυσικά το αν παίζει ρόλο το πόσο ισχυρό είναι το οξύ και πόσο πυκνό. Δύο πράγματα διαφορετικά μεταξύ τους.

Το πόσο ισχυρό είναι ένα οξύ έχει να κάνει με το πόσο διίσταται, όπως λέγεται στη γλώσσα της Χημείας. Δηλαδή όταν ρίχνουμε μια ποσότητα στο νερό σε τι ποσοστό τα μόριά του χωρίζονται στα θετικά ιόντα υδρογόνου και στο υπόλοιπο τμήμα, διότι δεν έχουμε 100% διαχωρισμό. Υπάρχει λοιπόν ένας δείκτης που ονομάζεται σταθερά διαστάσεως και συμβολίζεται με kα. Οσο πιο μεγάλος είναι αυτός ο αριθμός τόσο πιο ισχυρό το οξύ. Για να πάρουμε μια ιδέα, το kα για το ξίδι είναι 4 φορές μικρότερο από το kα για τη βιταμίνη C, 17 φορές πιο μικρό από το κιτρικό οξύ που υπάρχει στα εσπεριδοειδή και 35 φορές μικρότερο από την ασπιρίνη.

Το πόσο πυκνό σχετίζεται με την αναλογία του ως προς τον διαλύτη, που εδώ είναι το νερό. Για όποιον παρορμητικά θα σκεπτόταν να βάλει σκέτο ξίδι (περίπου 5% διάλυμα οξικού οξέος) ή άλλο οξύ, για καλύτερα, θα πρέπει να διευκρινιστεί πως τότε η αντίδραση με το ανθρακικό ασβέστιο στο κέλυφος δίνει παραπάνω από ό,τι πρέπει διοξείδιο του άνθρακα και η επιφάνεια αποσαθρώνεται, οπότε το επίστρωμα της βαφής δεν βγαίνει καλό. Και μια παρατήρηση για το ξίδι: Προτιμήστε το λευκό (το οποίο δεν είναι ξίδι από λευκό κρασί όπως νομίζετε αλλά από κάποιο άλλο προϊόν αλκοολικής ζύμωσης – συνήθως δεν γράφουν στο μπουκάλι από πού), διότι το ξίδι από κόκκινο κρασί και χρώμα έχει και ουσίες που κάπως μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα.

Για όποιον θέλει να είναι ακριβής υπάρχει και ένα ειδικό χαρτί-δείκτης του pH, το οποίο υπάρχει σε φαρμακεία και ειδικά καταστήματα χημικών παρελκομένων. Με τη βοήθειά του ρίχνεις όσο ακριβώς οξύ χρειάζεται για να κάνεις τη δουλειά σου. Θεωρείται πως ένα pH γύρω στο 4 είναι μια χαρά, αλλιώς δίδεται σαν βάση μια αναλογία 1 μέρος ξίδι – 4 μέρη νερό, αλλά ο καθένας μπορεί να κάνει τις δικές του δοκιμές (μισό κουταλάκι του τσαγιού ξίδι σε ένα φλιτζάνι του τσαγιού δίνει pH 5 και δύο κουταλάκια ξίδι δίνουν pH 4, εκτός και αν το νερό είναι από τη βρύση και τυχαίνει να έχει pH μεγαλύτερο από 7, οπότε μειώνεται η οξύτητα).

Και κάτι ακόμη. Σε κάποια κείμενα στο Διαδίκτυο μπερδεύουν οι συγγραφείς τα στερεωτικά με τις βαφικές ουσίες. Για παράδειγμα, αναφέρουν ότι χρησιμοποίησαν σουμάκ και δεν έβαψε. Αυτό έγινε διότι το σουμάκ είναι ένα όξινο υλικό που πιο πολύ είναι για τη στερέωση της βαφής και όχι για χρωματισμό. Επίσης, αν αρχίσει κάποιος να ρίχνει σόδα στο διάλυμα της βαφής, θα αλλάζει κάπως και το χρώμα.

Με λάχανα και κρεμμύδια

Οι πιο κλασικές βαφικές ουσίες, και για τα αβγά αλλά και για τα μάλλινα ή τα βαμβακερά, βγαίνουν από ρίζες, φλοιούς κορμών, καρπούς, φύλλα και ξερά φλούδια. Στη δική μας περίπτωση χρησιμοποιήθηκαν παντζάρια, κουρκουμάς, τα εξωτερικά φλούδια κρεμμυδιού και κόκκινο λάχανο. Θα μπορούσε ακόμη να χρησιμοποιηθεί και βρασμένο σπανάκι (που το εκχύλισμά του θερμαίνεται ξανά) για να δώσει πράσινο από τη χλωροφύλλη-b που περιέχει. Το καθένα ανάλογα με τις χρωστικές ουσίες που περιέχει δίνει διαφορετικό χρώμα. Μπετανίνη από τα παντζάρια και κόκκινο ή ροζ χρώμα, κουρκουμίνη και κίτρινο από τον κουρκουμά, εξαιτίας των ουσιών κουερσετίνη, κεμπφερόλη και κουερσετίνη-3-γλυκοζίτη, πορτοκαλοκόκκινο από τα ξερά εξωτερικά φλούδια των κρεμμυδιών και ανθοκυανίνη για μπλε από το κόκκινο λάχανο.

Μια άλλη πολύ χρησιμοποιημένη πηγή φυτικής βαφής και εδώ στην Ελλάδα είναι η ρίζα του φυτού ριζάρι που δίνει κόκκινο χρώμα εξαιτίας μιας ανθρακινόνης που ονομάζεται αλιζαρίνη. Ακόμη πιο φωτεινά χρώματα μπορεί να πάρει ο ανήσυχος και πολυπράγμων βαφέας αν αντί για ξίδι χρησιμοποιηθεί μια λευκή ημιδιάφανη ουσία, η στυπτηρία του αργιλίου, που τη συναντούσαμε παλαιότερα στα κλασικά κουρεία και τη χρησιμοποιούσαν για να σταματούν το αίμα αν τύχαινε να κοπεί ο (δυστυχής) πελάτης (από το ξυράφι του κουρέα) στο ξύρισμα.

Πασχαλινά πειράματα στην κουζίνα

Το καθιερωμένο βάψιμο των πασχαλινών αβγών είναι μια διασκεδαστική εμπειρία για όλη την οικογένεια. Οι τεχνικές και οι μέθοδοι βαφής και διάκοσμου αμέτρητες.

Εμείς ωστόσο εφέτος επιλέξαμε να βάψουμε τα αβγά μας με χρώματα βγαλμένα από τη φύση, χωρίς χημικά συστατικά ή τεχνητές χρωστικές. Σε καμία περίπτωση όμως μην ξεγελαστείτε λόγω του «φυσικού»: οι βαφές από λαχανικά έχουν ισχυρές χρωστικές, γεγονός που σημαίνει ότι αν δεν θέλετε η κουζίνα σας να μοιάζει με βομβαρδισμένο από χρώματα τοπίο, καλά θα κάνετε να προστατεύσετε πάγκους ή άλλες επιφάνειες της κουζίνας, τα μαγειρικά σκεύη, τα ρούχα αλλά και τα χέρια σας – γάντια απαραιτήτως! Ο,τι στάξει πρέπει να καθαριστεί άμεσα, διαφορετικά το εφετινό Πάσχα θα μείνει για πάντα «χαραγμένο» στον πάγκο σας!

Επίσης καλό είναι να έχετε παραπάνω αβγά καθώς ενδεχομένως να υπάρξουν παράπλευρες απώλειες (σπασίματα κατά το βράσιμο) ή κάποιες χρωματικές αποτυχίες.

Αποφασίσαμε να κάνουμε τέσσερα βασικά χρώματα (μπλε, κίτρινο, ροζ, κόκκινο) και από εκεί και πέρα να αυτοσχεδιάσουμε για τη δημιουργία νέων χρωμάτων. Ιδού λοιπόν τα υλικά που θα χρειαστείτε:

  • 1 κόκκινο λάχανο (µπλε) – δόση 1 φλ. λάχανο ανά 1 φλ. νερό
  • 1 µατσάκι παντζάρια (ροζ) – δόση 1 φλ. ψιλοκοµµένο παντζάρι ανά 1 φλ. νερό
  • 5-6 άσπρα κρεµµύδια (πορτοκαλοκόκκινο) – δόση 1 φλ. φλούδια κρεµµυδιών ανά 1 φλ. νερό
  • Κουρκουµά σε σκόνη (κίτρινο) – δόση 2 κ.σ. ανά 1 φλ. νερό
  • Λευκό ξίδι – µπαίνει σε όλες τις βαφές, δόση 1-2 κ.σ. ανά 1 φλ. νερό

Στο πείραµά µας χρησιµοποιήσαµε λευκά αβγά για πιο καθαρό χρωµατικό αποτέλεσµα. Αν χρησιµοποιήσετε καφέ αβγά, το αποτέλεσµα θα είναι πιο σκούρο και σε κάποιες περιπτώσεις αλλοιωµένο. Οσο περισσότερο µένουν τα αβγά στο διάλυµα τόσο πιο έντονο χρώµα αποκτούν, ενώ εξίσου ισχυρό είναι το αποτέλεσµα όταν τα αβγά βράσουν µέσα στο διάλυµα.

Οι τεχνικές βαφής µε φυσικά χρώµατα είναι δύο: η ζεστή και η κρύα. Και στις δύο περιπτώσεις αφήνουµε τα λαχανικά να πάρουν µια βράση και στη συνέχεια χαµηλώνουµε τη φωτιά για 15 λεπτά ως µισή ώρα και τους επιτρέπουµε να απελευθερώσουν σταδιακά τους χυµούς τους. Επειτα στραγγίζουµε τον ζωµό τους.

Στην περίπτωση της ζεστής µεθόδου επιστρέφουµε το καθαρό διάλυµα στο µάτι και ρίχνουµε τα ωµά αβγά για να βράσουν µέσα σε αυτό για ένα δεκάλεπτο – µέχρι να γίνουν σφιχτά – προσέχοντας τη θερµοκρασία ώστε να µη σπάσουν. Στη συνέχεια χαµηλώνουµε τη φωτιά και τα αφήνουµε να «τραβήξουν» το χρώµα για περίπου ένα 20λεπτο. Αφαιρούµε τα αβγά προσεκτικά µε ένα κουτάλι και τα βάζουµε σε µια σχάρα για να στεγνώσουν.

Στην περίπτωση της κρύας µεθόδου έχουµε προβράσει τα αβγά µας. Αποµακρύνουµε το διάλυµα από τη φωτιά και το αφήνουµε να κρυώσει. Οταν αβγά και διάλυµα έχουν φτάσει σε θερµοκρασία δωµατίου, ρίχνουµε τα πρώτα µέσα στον χρωµατιστό ζωµό και τα αφήνουµε για περίπου 30 λεπτά. Οσο περισσότερο αφήσουµε τα αβγά τόσο πιο έντονο θα είναι το αποτέλεσµα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα το ζουµί του λάχανου (µπλε), το οποίο αρχικά µας έδωσε ένα ελαφρύ γαλάζιο ενώ έξι ώρες παραµονής του αβγού στο συγκεκριµένο διάλυµα είχαν ως αποτέλεσµα ένα έντονο πετρόλ χρώµα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το βάψιµο µε ριζάρι ή αλλιώς το ερυθρόδανο το βαφικό, το οποίο χαρίζει στα αβγά ένα βυζαντινό κόκκινο χρώµα. Για το βάψιµο 15 αβγών απαιτούνται 70 γρ ριζαρίου, σε ποσότητα νερού αρκετή για να καλύψει τα αβγά. Αφήνουµε το ριζάρι να πάρει µια βράση, το κατεβάζουµε από τη φωτιά και το αφήνουµε όλη τη νύχτα. Την εποµένη, στραγγίζουµε και στο νερό αυτό βράζουµε τα αβγά σε σιγανή φωτιά για 30 λεπτά. Μπορούµε να διακοσµήσουµε µε χρυσά αυτοκόλλητα για ένα πιο βυζαντινό αποτέλεσµα.
Οι φυσικές βαφές δεν θα έχουν το ίδιο χρωµατικό αποτέλεσµα σε όλα τα αβγά καθώς σηµαντικό ρόλο παίζει η σύσταση του κελύφους του κάθε αβγού. Ετσι κάποια ενδεχοµένως να βγουν µε φυσικά, ρουστίκ σχέδια και άλλα να µη ρουφήξουν τόσο χρώµα όσο τα υπόλοιπα. Πιο καλυπτικό και οµοιόµορφο αποτέλεσµα φάνηκε να έχει το κρεµµύδι και το ριζάρι. Ακόµη και οι «αποτυχίες» όµως είναι µικρά έργα τέχνης. Οι δικές µας αποτυχίες θυµίζουν µαρµάρινα αβγά, ενώ δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις όπου δηµιουργήθηκαν τυχαίες ζωγραφιές που θα απαιτούσαν πινέλο, µε πρωτότυπες πιτσιλιές ή ακόµη και ένα «ουρανοκατέβατο» φλιτζάνι του καφέ!  Τα φυσικά χρώµατα τείνουν να ξεθωριάζουν µε την πάροδο του χρόνου, για αυτό µην αµελήσετε να περάσετε τα τελειωµένα αβγά µε λάδι για να «κλειδώσετε» το χρώµα τους.

Αβγά σε βάθος χρόνου

Αβγά βαμμένα, αβγά ζωγραφιστά, αβγά περίτεχνα, αβγά πραγματικά, αβγά ψεύτικα, αβγά σοκολατένια, όπως και να τα φανταστούμε ένα είναι σίγουρο: ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το Πάσχα.

Τι συμβολίζουν όμως τα αβγά και πώς ξεκίνησε το έθιμο των βαμμένων αβγών; Παρά το γεγονός ότι το Πάσχα αποτελεί τη μεγαλύτερη εορτή της χριστιανοσύνης, τα αβγά ενδεχομένως να έχουν παγανιστική προέλευση. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, τα αβγά ανέκαθεν συμβόλιζαν τη νέα ζωή και την αναγέννηση της φύσης σε παγανιστικούς εορτασμούς για την άνοιξη. Αργότερα, με την εμφάνιση του χριστιανισμού, το σύμβολο του αβγού συνδέθηκε με το Πάσχα και συγκεκριμένα το σπάσιμό του με το άνοιγμα του τάφου του Ιησού κατά την Ανάσταση, συμβολίζοντας έτσι και πάλι την αναγέννηση της ανθρωπότητας.

Κάθε χρόνο το έθιμο της βαφής των αβγών φέρνει τα μέλη της οικογένειας πιο κοντά. Κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η όλη διαδικασία ενδεχομένως να έχει τις ρίζες της στον Σίμωνα τον Κυρηναίο, ο οποίος άφησε το γεμάτο αβγά καλάθι του για να κουβαλήσει τον σταυρό του Ιησού. Οταν επέστρεψε για να πάρει το καλάθι του, τα αβγά είχαν αλλάξει χρώμα. Μια άλλη θεωρία θέλει την Παρθένο Μαρία να τοποθετεί ένα καλάθι λευκά αβγά στο έδαφος όταν πηγαίνει να δει τον Εσταυρωμένο. Τα αβγά βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα του Ιησού που έσταζε επάνω τους. Αλλοι πάλι συνδέουν το έθιμο με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, η οποία κατά την επίσκεψή της στον τάφο του Ιησού κουβαλούσε ένα καλάθι αβγά που άλλαξαν χρώμα.

Το διακοσμητικό βάψιμο των αβγών, παρ’ όλα αυτά, πέρα από θρησκευτικό, απέκτησε και καλλιτεχνικό χαρακτήρα.

Για παράδειγμα, ο βασιλιάς Εδουάρδος Α’ της Αγγλίας λέγεται ότι έκανε δημοφιλή τη διαδικασία της βαφής των αβγών όταν το Πάσχα του 1307 διέταξε το βράσιμο 450 αβγών και τη διακόσμησή τους στη συνέχεια με σκοπό να προσφερθούν στα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το 1884 ο φημισμένος Οίκος Φαμπερζέ από την Αγία Πετρούπολη ανέλαβε κατόπιν παραγγελίας του τσάρου Αλέξανδρου Γ’ τη δημιουργία μιας σειράς από εντυπωσιακά αβγά διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους, αφιερωμένα στην τσαρίνα Μαρίνα Φιοντόροβα. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε από τον διάδοχό του Νικόλαο Β’, ο οποίος παράγγελνε στον ρωσικό οίκο πολυτελείας δύο αβγά ετησίως – ένα για τη μητέρα του και ένα για τη σύζυγό του. Ως την Οκτωβριανή  Επανάσταση το 1917  ο Οίκος Φαμπερζέ είχε δημιουργήσει μόνο για την οικογένεια του τσάρου συνολικά 50 μοναδικά πολύτιμα αβγά από τα οποία έχουν επιβιώσει τα 43.

Στη σύγχρονη εποχή τα αβγά έχουν πολλές μορφές για όλα τα γούστα. Ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποτελούνται εξ ολοκλήρου από σοκολάτα. Τα λατρεμένα σοκολατένια αβγά – γεμιστά ή μη – έχουν την καταγωγή τους στη Γαλλία και στη Γερμανία, όπου έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους κατά τον 19ο αι. Και ο βρετανός βιομήχανος σοκολάτας Τζον Κάντμπουρι όμως φαίνεται να έβαλε το χεράκι του ως προς την επικράτηση του σοκολατένιου αβγού την περίοδο του Πάσχα. Ενώ τα σοκολατένια αβγά της εποχής αποτελούνταν αποκλειστικά από μαύρη σοκολάτα και 50% λίπος, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα δύσπεπτα, ο Κάντμπουρι εισήγαγε μια ειδική πρέσα σοκολάτας η οποία του επέτρεπε τη βελτίωση της πασχαλινής συνταγής. Η πρώτη του απόπειρα έγινε το 1875 με την κυκλοφορία των πρώτων κοίλων αβγών από μαύρη σοκολάτα γεμιστών με κουφέτα και πολύχρωμη διακόσμηση από αμυγδαλόπαστα (marzipan). Η μεγάλη καταναλωτική έκρηξη όμως συνέβη το 1905 με την κυκλοφορία πασχαλινών αβγών από λαχταριστή σοκολάτα γάλακτος.
Με την πάροδο των ετών και την επιτάχυνση των ρυθμών της καθημερινότητας τα πραγματικά αβγά άρχισαν να χάνουν έδαφος. Η παράδοση της βαφής τους αντικαταστάθηκε από τα έτοιμα βαμμένα συσκευασμένα αβγά, ενώ και τα ψεύτικα αβγά έκαναν την εμφάνισή τους. Τα τελευταία χρόνια πολλοί είναι οι καταναλωτές οι οποίοι καταφεύγουν στην «εύκολη και χωρίς μπελάδες» λύση των πλαστικών πασχαλινών αβγών για τη διακόσμηση του σπιτιού τους. Το 2010, μάλιστα, σύμφωνα με το Bloomberg, τα ψεύτικα αβγά απειλούσαν να ξεπεράσουν σε πωλήσεις τα πραγματικά αβγά ντύνοντας τους εορτασμούς του Πάσχα σε ένα πέπλο «πλαστικού» υπερκαταναλωτισμού. Στη χώρα μας, ωστόσο, το έθιμο του τσουγκρίσματος φαίνεται να προστατεύει τα πραγματικά αβγά, τα οποία δεν λείπουν από κανένα σπιτικό τις ημέρες αυτές.