ΗΠΑ και Ρωσία αναζητούν λύση για τη Συρία

Η ηγεσία του ΝΑΤΟ μπορεί να ετοιμάζει, για τον Σεπτέμβριο, τα μεγαλύτερα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου στρατιωτικά γυμνάσια με συμμετοχή 16 κρατών της Συμμαχίας. Η Μόσχα μπορεί να επιδεικνύει ένα «τέταρτης γενιάς καταδιωκτικό αεροσκάφος» –που όμως θα τεθεί σε υπηρεσία το 2020 –και οι «θερμοκέφαλοι» που αφθονούν στην Ουάσιγκτον και στη Μόσχα μπορεί να αλληλοτροφοδοτούνται με σενάρια πυρηνικού πολέμου, αλλά την ίδια στιγμή η Αμερική και η Ρωσία συνεργάζονται. Στόχος τους, να βρεθεί κάποια «λύση» στο πρόβλημα με τη Συρία και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η απειλή των τζιχαντιστών. Υπάρχουν «πολλές και σοβαρές ενδείξεις ότι μπορεί να δοκιμαστεί και στη Συρία η διπλωματική οδός», δήλωσε ανώνυμα αξιωματούχος του Λευκού Οίκου την περασμένη Δευτέρα. Οι «New York Times» προχωρώντας περισσότερο αποκαλύπτουν ότι η Ουάσιγκτον –κάπως καθυστερημένα βέβαια –«αντιλαμβάνεται ότι η πολιτική λύση του πολύμορφου εμφυλίου πολέμου στη Συρία αποτελεί την καλύτερη στρατηγική καταπολέμησης των τζιχάντ» και διαπιστώνει πως «είναι φανερό ότι υπάρχει νέο πνεύμα συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ».

Οι παίκτες

Δεν είναι απλό το πρόβλημα, καθώς στην ουσία ανοίγει ο δρόμος για μια αναδόμηση της στρατιωτικής, της πολιτικής, της δογματοθρησκευτικής επιρροής στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής και είναι πολλοί οι ενδιαφερόμενοι και περισσότεροι εκείνοι που ανησυχούν. Τρεις είναι οι βασικοί «παίκτες» που έχουν εμπλακεί στη διπλωματική «διέξοδο» –η Αμερική, η Ρωσία και το Ιράν, το οποίο διαθέτει το μουσουλμανικό «διαβατήριο» και μπορεί να συνομιλεί με μεγαλύτερη άνεση και πειστικότητα με τους ομοθρήσκους της περιοχής. Η Αμερική εγκατέλειψε τις «κόκκινες γραμμές» για τη Συρία, ο Τζον Κέρι δεν ζητεί πλέον «να φύγει ο Ασαντ» από τη Δαμασκό και περιορίζεται να δηλώσει ότι απλώς «έχασε τη νομιμότητά του» και ο Λευκός Οίκος χαιρέτισε το ότι «η Ρωσία είναι πρόθυμη να βοηθήσει». Στη Μόσχα, όπου βλέπουν τον κίνδυνο να επιστρέψουν από τη Συρία οι εκατοντάδες Τσετσένοι που πολεμούν με τους τζιχαντιστές, έχουν πλέον αντιληφθεί ότι «η εποχή και το κράτος του Ασαντ» τελείωσαν.

Ο «πολύποδας»

Στον πέμπτο χρόνο βρίσκεται ο εμφύλιος θρησκευτικοπολιτικός πόλεμος στη Συρία. Στην πραγματικότητα έχουμε πέντε διαφορετικές συγκρούσεις: σουνίτες που πολεμούν τον Ασαντ και τις στρατιωτικές δυνάμεις του, τους Κούρδους που μάχονται εναντίον των τζιχαντιστών οι οποίοι εισέβαλαν από το Ιράκ, σουνίτες που πολεμούν τους τζιχάντ, τζιχαντιστές που πολεμούν τις δυνάμεις του Ασαντ και από τον περασμένο Ιούλιο τη σύγκρουση της Τουρκίας με τους ένοπλους Κούρδους του ΡΚΚ. Το «κράτος Ασαντ» έχει περιοριστεί περίπου στο ένα πέμπτο της χώρας και οι αντοχές του φθίνουν. Αυτόν τον «πολύποδα», κατά τον χαρακτηρισμό της Χίλαρι Κλίντον, επιχειρεί να δαμάσει σήμερα η διπλωματία.

Το ξεκίνημα ήταν η εντελώς αιφνίδια επίσκεψη του αμερικανού υπουργού Τζον Κέρι στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν τον περασμένο Μάιο στο Σότσι. Το ζήτημα των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ήταν αυτό που τους απασχόλησε, ανακοίνωσαν αμερικανικές πηγές. Δεν ήταν το μόνο. Αποκαλύπτεται τώρα ότι οι δύο άνδρες συζήτησαν το πρόβλημα της Συρίας «υπό το πρίσμα της εξάπλωσης του τρομοκρατικού τζιχαντισμού». Στο Σότσι συμφωνήθηκε να ανατεθεί στο Ιράν, «με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει συμφωνία για τα πυρηνικά του», να βολιδοσκοπήσει τις αντιδράσεις των κρατών της περιοχής σε μια «κοινή διπλωματική προσπάθεια» για τη Συρία. Ακολούθησε ένα δίμηνο συνομιλιών στην Ντόχα, στη Μόσχα, στη Δαμασκό, στο Ριάντ, υπουργών και κυβερνητικών αξιωματούχων των χωρών της περιοχής, ενημερώθηκε ο ισραηλινός πρωθυπουργός και μία εβδομάδα μετά τη συμφωνία της 13ης Ιουλίου για τα πυρηνικά του Ιράν ήταν έτοιμα σε γενικές γραμμές δύο (αντικρουόμενα) σχέδια ειρήνευσης –του Ιράν, το οποίο εκφράζει και αντιλήψεις του καθεστώτος Ασαντ, και της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο «εγκρίνουν» οι σουνιτικές δυναστείες.