«Υπόθεση Φαρμακονήσι» επί σκηνής

Το Φαρμακονήσι, το νησί που περικλείει εξ ορισμού τόση τραγική ειρωνεία στο παράξενο όνομά του, έπαψε να είναι μια κουκκίδα στον ελληνικό χάρτη εξαιτίας του ναυαγίου που συνέβη εκεί στις 20 Ιανουαρίου του 2014. Εντεκα άνθρωποι πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να βρουν μια καλύτερη μοίρα σε μια άλλη χώρα: οκτώ παιδιά ηλικίας 3-11 ετών και τρεις γυναίκες.

Ποια είναι η στάση της Δικαιοσύνης απέναντι στους πρόσφυγες; Πόσο απάνθρωπη αποδεικνύεται η Ευρώπη των κλειστών συνόρων; Εμπνευσμένος και σοκαρισμένος από το ίδιο το γεγονός αλλά και από ό,τι ακολούθησε, ο 37χρονος σκηνοθέτης Ανέστης Αζάς μετουσιώνει την επίμονη έρευνά του στην παράσταση «Υπόθεση Φαρμακονήσι ή Το Δίκαιο του Νερού». Από τις 26 ως τις 28 Ιουλίου και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών το Θέατρο Τέχνης στην οδό Φρυνίχου θα φιλοξενεί μια παράσταση βασισμένη στις αρετές του θεατρικού ντοκιμαντέρ. Επαγγελματίες ηθοποιοί αλλά και ειδήμονες που εμπλέκονται στην υπόθεση κοινωνικά, επαγγελματικά ή θεσμικά θα μοιραστούν τη σκηνή και θα μιλήσουν για άβολες αλήθειες, που ευτυχώς δεν τις σκέπασε ολοκληρωτικά κάποιο θαλάσσιο κύμα.

«Το προσφυγικό ζήτημα με απασχολεί πολύ, καθώς είναι η μεγάλη πληγή τη εποχής μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα παρατηρείται η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εξαιτίας των τραγικών πολέμων στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή, της φτώχειας, των κλιματικών αλλαγών κ.τ.λ. Οπως μας είπε ένας εκ των επιζώντων, ο Αφγανός Εσάνουλα Σαφί, «μαζί με τις οικογένειές μας χάθηκαν και τα δικαιώματά μας». Ο ίδιος έχασε στο ναυάγιο τη γυναίκα και τα τέσσερα παιδιά του. Εδώ λοιπόν ερχόμαστε να αναρωτηθούμε κατά πόσο σεβόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα» εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Ο ίδιος αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέμα όταν «στις αρχές Φλεβάρη βγήκε στη δημοσιότητα η απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Ρόδου, που καταδίκαζε με την κατηγορία του διακινητή και ως μοναδικό υπαίτιο για το ναυάγιο έναν 20χρονο σύρο πρόσφυγα, σε 145 χρόνια φυλάκισης και 530.000 ευρώ πρόστιμο. Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος που θα εκτίσει 25 χρόνια κάθειρξης ήταν άλλος ένας απεγνωσμένος πρόσφυγας που προσπαθούσε να ξεφύγει από τον πόλεμο. Είναι κοινό μυστικό ότι οι πραγματικοί διακινητές δεν ρισκάρουν να μπουν σε αυτές τις βάρκες, όπως και το ότι όποιος δεν έχει να πληρώσει ή δίνει λιγότερα για τη μετακίνηση καρπώνεται το ρίσκο πως σε περίπτωση που θα τους πιάσουν θα είναι αυτός που θα επωμιστεί τον ρόλο του παράνομου διακινητή. Ολα αυτό με σόκαρε, ένιωσα ότι προσβάλλει τη νοημοσύνη όλων μας».

Μαζί με τη συνεργάτιδά του, ηθοποιό και κοινωνική ανθρωπολόγο Μάρθα Μπουζιούρη ξεκίνησε μια ενδελεχή έρευνα, που κράτησε τέσσερις μήνες. Αλλοι τρεις ηθοποιοί (Θεανώ Μεταξά, Βασίλης Κουκαλάνι, Αρης Λάσκος) θα ανασυνθέσουν τα γεγονότα, μαζί με την πολύτιμη βοήθεια ανθρώπων που θα εμφανιστούν στον φυσικό τους ρόλο, όπως ο φωτορεπόρτερ Γιώργος Μουτάφης. Ο κυνισμός των θεσμών, το παρεμπόριο της απόγνωσης –υπάρχουν τεράστια κυκλώματα που πλουτίζουν από όλη αυτή την ιστορία -, το πιο τρομακτικό πρόσωπο της ανθρωπότητας, θα συναντηθούν σε μια παράσταση που πηγαίνει την έννοια του ντοκιμαντέρ πολλά βήματα παραπέρα και προέκυψε μέσα από αμέτρητες ώρες συζήτησης με ειδικούς, αναζήτησης επιζώντων, συναντήσεων διά ζώσης και μέσω Skype, βιντεοσκόπησης μαρτυριών και αποκρυπτογράφησης γεγονότων. Οπως λέει χαρακτηριστικά ο Ανέστης Αζάς, «θα μπορούσα να γράψω βιβλίο με όλο αυτό το υλικό, αλλά εμένα με ενδιέφερε να το κάνω παράσταση. Αυτό είναι το μεγάλο μου στοίχημα».

πότε & πού:

Θέατρο Τέχνης, Φρυνίχου 14, Πλάκα, 26-28 Ιουλίου. Τηλ. 210 3272.000