Ο Αλέξης Τσίπρας εξαγγέλλοντας το δημοψήφισμα ξύπνησε τις μνήμες της πτώσης της κυβέρνησης Παπανδρέου. Ο Γιώργος Παπανδρέου εξήγγειλε το δημοψήφισμα κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠαΣοΚ αιφνιδιάζοντας τον λαό αλλά και τους ευρωπαίους ηγέτες. Αφορμή ήταν η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου, η οποία προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις και επεισόδια ακόμη και κατά του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Σε μία εβδομάδα η Ελλάδα είχε άλλον πρωθυπουργό.
Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και κατέληξαν στη συνάντηση των Καννών που συγκλόνισε την Ελλάδα και την Ευρώπη. Την Τρίτη 1η Νοεμβρίου το Υπουργικό Συμβούλιο που συγκάλεσε εκτάκτως ο κ. Παπανδρέου διχάστηκε στην προοπτική του δημοψηφίσματος. Ο Πρωθυπουργός θεωρούσε το δημοψήφισμα «μια ξεκάθαρη εντολή», μια ευκαιρία να μιλήσει ο λαός, προκειμένου να αποφευχθούν οι εκλογές και η χρεοκοπία. Αρκετοί υπουργοί ανησυχούσαν πιστεύοντας ότι το ρίσκο είναι μεγάλο. Τελικώς το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα ότι το δημοψήφισμα θα είχε ένα ερώτημα το οποίο δεν θα αφορούσε τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρώπη και στο ευρώ.
Κατά του δημοψηφίσματος τάχθηκαν όλα τα κόμματα με σκληρές δηλώσεις. Ο Αντ. Σαμαράς χαρακτήρισε τον κ. Παπανδρέου «αδίστακτο και επικίνδυνο» επειδή «πέταξε σαν κέρμα στον αέρα την παραμονή της χώρας στην ΕΕ». Ο Αλ. Τσίπρας μιλούσε για έναν «πρωθυπουργό σε απελπιστική κατάσταση» και προσέθετε ότι η πραγματική πτώχευση θα συμβεί πολύ προτού φτάσουμε στην κάλπη. Ο Φ. Κουβέλης επέκρινε τις «ψευδώνυμες επιλογές» και ζητούσε πρόωρες εκλογές. Ο Γ. Καρατζαφέρης κατέκρινε «το επισφράγισμα μιας τυχοδιωκτικής πολιτικής».
Την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τηλεφωνικά το πρωί τον κ. Βενιζέλο, ο οποίος είχε εισαχθεί σε κλινική με πόνους στην κοιλιακή χώρα, ότι η Ανγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί τους έχουν καλέσει σε συνάντηση στις Κάννες. Στην κυβερνητική αποστολή μετέχουν οι Φ. Σαχινίδης, Γ. Ζανιάς, ο πρέσβης Δ. Παρασκευόπουλος (διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού) και Ν. Ζιώγας (συνεργάτης του κ. Παπανδρέου).
Στη διάρκεια της πτήσης ο κ. Παρασκευόπουλος προειδοποίησε ότι η συνάντηση θα είναι πολύ δύσκολη. Ο κ. Βενιζέλος μετέφερε μια άκρως ανησυχητική συνομιλία με τον Γ. Προβόπουλο, ο οποίος μετείχε σε έκτακτη άτυπη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΚΤ την οποία συγκάλεσε ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Η απειλή που διατυπώθηκε για τον κίνδυνο να σταματήσει η ροή χρηματοδότησης του ελληνικού συστήματος από ευρωπαϊκές πηγές αν διεξαγόταν το δημοψήφισμα δεν επιδεχόταν αμφισβήτηση.
Στις Κάννες, στο περιθώριο της Συνόδου των G20, πραγματοποιήθηκε μία από τις πιο θυελλώδεις ευρωπαϊκές συσκέψεις. Ο γάλλος πρόεδρος απευθύνθηκε στον κ. Παπανδρέου με «γαλλικά» που έμειναν στην Ιστορία και έθεσε χωρίς περιστροφές εκ μέρους και της κυρίας Μέρκελ το δίλημμα: Ανάκληση του δημοψηφίσματος ή άμεση διεξαγωγή δημοψηφίσματος με μόνο ερώτημα «ναι ή όχι στη συμμετοχή της χώρας στο ευρώ». Οτιδήποτε άλλο, είπε, δημιουργεί επικίνδυνη νομισματική κατάσταση στην ευρωζώνη. Στη λήξη της συνεδρίασης Σαρκοζί και Μέρκελ ζήτησαν από τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να προετοιμάσει μαζί με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον κ. Βενιζέλο το σενάριο μιας πιθανής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Ο κ. Βενιζέλος αρνείται να συνεργαστεί και ο τότε πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου επικαλείται κυβερνητικές υποχρεώσεις και αναχωρεί από τις Κάννες.
Ακολούθησαν οι δηλώσεις της κυρίας Μέρκελ και του κ. Σαρκοζί στις κάμερες. «Θέλουμε η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρώπη, αλλά υπάρχει η μονομερής απόφαση για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος» είπε η καγκελάριος. Επιπλέον ανακοίνωσε το ερώτημα του δημοψηφίσματος: «Η Ελλάδα θέλει να παραμείνει στην ευρωζώνη ή όχι;». Στο ίδιο κλίμα ήταν και οι δηλώσεις Σαρκοζί.
Ο κ. Παπανδρέου, που δεν παρακολουθούσε τις δηλώσεις των ομολόγων του, ανακοίνωσε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης: «Είμαστε μέλη της ευρωζώνης, αλλά ως μέλη έχουμε και δικαιώματα και υποχρεώσεις. Προτείναμε να αποφασίσει δημοκρατικά ο ελληνικός λαός μέσω δημοψηφίσματος την κύρωση της συμφωνίας. Θεωρώ ότι ο ελληνικός λαός έχει τη σοφία και τη γνώση να πάρει τις σωστές αποφάσεις που θα εγγυηθούν τη σταθερή συμμετοχή της χώρας μας στην ευρωζώνη».
Στην πτήση της επιστροφής ο κ. Βενιζέλος πρότεινε συνάντηση των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ώστε να ανακληθεί το δημοψήφισμα. Η πρότασή του δεν απορρίπτεται αλλά ούτε εφαρμόζεται. Τότε ενημερώνει τον πρωθυπουργό ότι κατά την άφιξή τους (στις 5 το πρωί) θα κάνει μια δήλωση για την προστασία του τραπεζικού συστήματος. Η δήλωση αυτή βάζει ταφόπλακα στο δημοψήφισμα. Την επόμενη ημέρα ο κ. Παπανδρέου παραιτείται σε έκτακτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, έχοντας ήδη ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τον κ. Σαμαρά για τον σχηματισμό άλλης κυβέρνησης. Στις 11 Νοεμβρίου, έπειτα από έντονες παρασκηνιακές διεργασίες, ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Λουκάς Παπαδήμος.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Στις Κάννες, ο Νικολά Σαρκοζί απευθύνθηκε στον κ. Παπανδρέου με «γαλλικά» που έμειναν στην Ιστορία και έθεσε χωρίς περιστροφές εκ μέρους και της κυρίας Μέρκελ το δίλημμα: Ανάκληση του δημοψηφίσματος ή άμεση διεξαγωγή δημοψηφίσματος με μόνο ερώτημα «ναι ή όχι στη συμμετοχή της χώρας στο ευρώ».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
