Το πρόβλημα ισχύος της Γερμανίας

Είναι σύντομη η διαδρομή με το τραμ από το τεράστιο κτίριο που στεγάζει το Συμβούλιο των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως το γραφείο, στις Βρυξέλλες, της γερμανικής δεξαμενής σκέψης Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP). Πρόσφατα και οι δυο αποκάλυψαν εξίσου ενδιαφέρουσες πτυχές της αυξανόμενης πολιτικής ισχύος της Γερμανίας στην Ευρώπη. Το ζήτημα που συζητείτο στην SWP ήταν τα σχέδια της επανεκλεγείσας βρετανικής κυβέρνησης για διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την παραμονή η μη στην ΕΕ και τους χειρισμούς πριν αυτό λάβει χώρα.

Την ίδια στιγμή, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε συναντούσε τον βρετανό ομόλογό του Τζορτζ Όσμπορν, ο οποίος θα ηγείται της «επαναδιαπραγμάτευσης» της σχέσης της χώρας του με την ΕΕ. Η γερμανική προσέγγιση στις ευρωπαϊκές υποθέσεις είναι κάπως σχιζοφρενική. Η σκληρή, χωρίς νόημα στάση στην ελληνική κρίση χρέους έρχεται σε αντίθεση με την μπερδεμένα μετρημένη ακόμη και πασιφιστική στάση στην εξωτερική πολιτική και τα ζητήματα ασφάλειας, ή την αμφιλεγόμενη εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας.

Στην πρόσφατη συνάντηση στο Συμβούλιο των Υπουργών, η σιδερένια γροθιά της Γερμανίας έγινε εμφανής όταν ο Σόιμπλε φέρεται να απέρριψε τις προτάσεις του Όσμπορν για μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη αποκαλώντας τις «ανόητες». Λέγεται ότι χρησιμοποιεί αυτή τη μηνιαία προγραμματισμένη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών για να προειδοποιεί τον Όσμπορν ότι πρέπει να ξεχάσει οποιεσδήποτε ιδέες που έχει για μεγάλες αλλαγές στη συνθήκη. Αυτά είναι εμφανή στη συνάντηση του SWP. Οι περισσότεροι από τους περίπου 20 συμμετέχοντες είναι Γερμανοί, ωστόσο οι συνομιλίες διεξάγονται στα Αγγλικά.

Ένας ειδικός του SWP στη βρετανική πολιτική αναλύει την πιθανή τακτική του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον και δείχνει μία εντυπωσιακή κατανόηση του βρετανικού ψυχισμού όπως και των πολιτικών λεπτομερειών. Οι συμμετέχοντες επίσης αγγίζουν και την «αναπόφευκτη»μοίρα της Γερμανίας να βρεθεί διστακτικά σε κάποιο είδος ηγετικού ρόλου όταν θα απαντάει στις απαιτήσεις της Βρετανίας. Μακράν η πιο διστακτική σεμνή από τις μεγάλες οικονομίες της ΕΕ, η Γερμανία ακόμη δείχνει διχασμένη για τον ηγετικό ρόλο που καλείται να αναλάβει. Στη διάρκεια των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων, η φωνή της Γερμανίας ευλόγως δεν ακουγόταν

Τα πρώτα σκιρτήματα της αποφασιστικής επιρροής στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής ήρθαν τη δεκαετία του 1980, όταν ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ έδωσε τα χέρια με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν για να δώσει τη μεγαλύτερη ώθηση μέχρι σήμερα στην ευρωπαϊκή οικονομική και πολιτική ενοποίηση. Ο καρπός της φραγκο -γερμανικής συνεργασίας συμπεριλάμβανε το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ. Μετά την γέννησή του το 1999, η γερμανική κυβέρνηση, που μετακινήθηκε από τη Βόννη στο Βερολίνο, ήταν ευχαριστημένη για ακόμη μία φορά με το χαμηλό προφίλ της. Η αυξανόμενη ισχύς της Γερμανίας μπορεί να μετρηθεί από τον ρόλο που διαδραματίζουν γερμανοί πολίτες στη γραφειοκρατία της ΕΕ και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Γερμανοί αξιωματούχοι και εκλεγμένα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κινούν τα νήματα στις Βρυξέλλες. Αλλά το να μετράμε κεφάλια στους διάφορους θεσμούς της ΕΕ δεν δίνει την πλήρη εικόνα για την άνοδο της Γερμανίας. Η πραγματική της φύση και μέγεθος φαίνονται στις τάξεις της κοινωνίας των πολιτών. Από δεξαμενές σκέψεις και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις σε μέσα ενημέρωσης και επιχειρήσεις, οι Γερμανοί έχουν γίνει οι κυρίαρχοι στην ΕΕ. Εν όψει ενός πιθανού δημοψηφίσματος στην Βρετανία, η πρόκληση για τη Γερμανία είναι να προσφέρει στην Ευρώπη το όραμα και τη δημιουργικότητα που η αποτελεσματική ηγεσία απαιτεί μαζί με τη διπλωματική δεξιότητα προκειμένου να μην αποξενώσει τους εταίρους της.