Ανταπόκριση, Βερολίνο

«Συνάντηση των αμήχανων»: Έτσι χαρακτήριζε γερμανός σχολιαστής τη σημερινή σύσκεψη των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης στις Βρυξέλλες. Η ελπίδα, ότι η σύσκεψη θα καταλήξει σε συμφωνία, είναι εμφανώς μηδαμινή. Και ο υπαίτιος γι αυτό, σύμφωνα με τα κυβερνητικά κόμματα, τους Χριστιανοδημοκράτες και τους Σοσιαλδημοκράτες, δεν μπορεί να είναι κανείς άλλος από τον Γιάνη Βαρουφάκη. «Μπορεί να είναι ο καλύτερος οικονομολόγος του κόσμου» έλεγε ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Νόρμπερτ Σπίνρατ. «Ως πολιτικός όμως προκαλεί διάσπαση και χάος».

Η αίσθηση της αμηχανίας ήταν διάχυτη και το πρωί της Πέμπτης στη γερμανική Βουλή, όπου συζητήθηκε το θέμα της Ελλάδας, παρόλο που ορισμένοι αθεράπευτα αισιόδοξοι ομιλητές δεν εγκατέλειπαν την ελπίδα, ότι θα βρεθεί συμφωνία στις Βρυξέλλες. Αυτοί ήταν όμως η ισχνή μειοψηφία. Οι πλειοψηφικοί είχαν στα μάτια τους το εξής σενάριο:
Πέμπτη, 18 Ιουνίου: Αποτυχία της προσπάθειας για εξεύρεση συμφωνίας στο Eurogroup.

Παρασκευή, 19 Ιουνίου: Αποτυχημένη και η επιχείρηση συμβιβασμού στο ECOFIN, ή σε μια επιπλέον σύσκεψη του Eurogroup την επόμενη ημέρα.

Δευτέρα, 22 Ιουνίου. Έκτακτη σύνοδος κορυφής των 18 πρωθυπουργών και αρχηγών κρατών της ευρωζώνης επίσης στο Λουξεμβούργο. Σε περίπτωση που βρεθεί εκεί λύση θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες συζήτηση σε τέσσερα κοινοβούλια της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και στο γερμανικό, για την επικύρωση της συμφωνίας. «Οι γερμανοί βουλευτές θέλουν επαρκή χρόνο για διαβουλεύσεις» λέει ο κ.Σπίνρατ. «Μόνο ένα „ναι“ ή „όχι“ στη συμφωνία δεν τους αρκεί».

Σε περίπτωση πάλι που η μίνι-διάσκεψη της Δευτέρας δεν βρει λύση, το θέμα αναμένεται να παραπεμφθεί στην τακτική σύνοδο κορυφής της 25-26 Ιουνίου, στην οποία θα πάρουν μέρος και οι 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή θα είναι και η έσχατη ευκαιρία για τη επίτευξη συμφωνίας – αν και στην περίπτωση της Ελλάδας τίποτα δεν αποκλείεται: Η συμφωνία θα μπορούσε να επέλθει και μετά την 30 Ιουνίου, που θεωρείται «καταληκτική», επειδή την ημέρα εκείνη λήγει το τρέχον πρόγραμμα βοήθειας.

Η συζήτηση στη Βουλή ήταν και από άλλη άποψη ενδιαφέρουσα, αφού έδειξε ότι η ένταση θα συνεχίσει να κορυφώνεται με κάθε μέρα που περνά ως τις 30 Ιουνίου. Αυτό φάνηκε και στο λόγο της Άνγκελα Μέρκελ, από τον οποίο δεν έλειψαν ορισμένοι σκοτεινοί υπαινιγμοί για την περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων. Η πόρτα παραμένει ανοικτή για την Αθήνα, είπε, αλλά η τελευταία θα πρέπει να βάλει σε εφαρμογή τις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις. Αν η ελληνική κυβέρνηση δείξει σχετική θέληση, τότε η συμφωνία με τους τρεις θεσμούς, την Κομισιόν, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «είναι ακόμη δυνατή». Διαφορετικά ωστόσο;

Στην ουσία, η κ.Μέρκελ δεν φάνηκε να άλλαξε την καθιερωμένη της γραμμή, κάτι που συμπυκνώθηκε σε γνωστές φράσεις όπως: «Η γερμανική κυβέρνηση θέλει να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ», ή «όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει και τρόπος». Από την άλλη όμως άσκησε ασυνήθιστα αυστηρή κριτική στην ελληνική κυβέρνηση (όχι μόνο σε εκείνη του Αλέξη Τσίπρα, αλλά και σε αυτή του Αντώνη Σαμαρά) λέγοντας ότι οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις καθυστερούν συνεχώς και ότι αυτός είναι και ο λόγος που δεν εκταμιεύονται οι δόσεις του προγράμματος.

Από το λόγο της καγκελάριου έλειπε και η παλιότερη σαφής διαβεβαίωση, ότι η Γερμανία «θα κάνει το παν για να μείνει η Ελλάδα στη νομισματική ένωση». Παράλληλα, όπως είπε η συμπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πράσινων Κάτριν Γκέρινγκ-Έκχαρτ, έλειπε και η ειλικρίνεια, που επιτάσσει να ειπωθεί καθαρά, ότι η γερμανική κυβέρνηση προετοιμάζει κρυφίως την παροχή ενός τρίτου προγράμματος.

Ακόμη πιο αυστηρός από την κ.Μέρκελ ήταν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Σοσιαλδημοκρατών Τόμας Όπερμαν. «Θέλουμε τον συμβιβασμό, αλλά δεν θα αφήσουμε να μας εκβιάσουν» είπε απευθυνόμενος στην Αθήνα. Στην Ευρώπη, πρόσθεσε, δεν επιτρέπεται να επιβληθεί η λογική που λέει, ότι όσο πιο επιθετικός είναι ένας εθνικός εγωισμός, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επιτυχία του.

Αλλά ούτε και αυτή η όψιμη «αυστηρότητα» αλλάζει τη βασική γραμμή των Σοσιαλδημοκρατών. «Είμαστε αταλάντευτα κατά του grexit» (σ.σ.: της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη) τονίζει ο κ.Σπίνρατ. «Ο Όμπερμαν ήθελε απλώς να αυξήσει την πίεση στην Ελλάδα ενόψει του τελικού γύρω των διαπραγματεύσεων».

Αυτό ισχύει προφανώς και για την κ.Μέρκελ. «Η καγκελάριος έπρεπε να φανεί αυστηρή για να εξουδετερώσει τις αντιστάσεις στο εσωτερικό του κόμματος της, που τελευταία γίνονται όλο και πιο έκδηλες» κρίνει ο συμπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πράσινων Άντον Χοφράιτερ. «Η αύξηση της πίεσης σε βαθμό ασφυξίας είναι μέρος του παιχνιδιού».

Και ο εκπρόσωπος της Linke (Αριστεράς) σε θέματα προϋπολογισμού Ντίτμαρ Μπαρτς προσθέτει: «Η Μέρκελ δεν έχει άλλη λύση από την συμφωνία με την Αθήνα. Κάθε τι άλλο θα σήμανε παραδοχή της αποτυχίας της μέχρι τώρα πολιτικής της και διάλυση της ευρωζώνης».

Το μοναδικό εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας παραμένει έτσι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Όμως αυτό δεν είναι πλέον μεγάλο. «Ο Σόιμπλε έχει την ίδια τύχη με τον Βαρουφάκη – παίζει πλέον ρόλο κομπάρσου στα δρώμενα για την Ελλάδα» λέει ο κ.Σπίνρατ. Ο αποψινός του λόγος στο Eurogroup θα είναι έτσι και ένα είδος κύκνειου άσματος στο θέμα. Το πρόβλημα θα περάσει στη συνέχεια οριστικά στα χέρια της κ.Μέρκελ, η οποία θα του δώσει και την τελική λύση του τις επόμενες ημέρες.