ΚΩΣΤΑΝΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο χορός των λέμινγκς
Εκδόσεις Κριτική, 2015,
σελ. 290, τιμή 12,50 ευρώ

Εχουμε γράψει κατ’ επανάληψη πως το νουάρ αφήγημα προσδιορίζεται από κάποιες καταστάσεις τις οποίες βιώνουν οι ήρωές του: μοναξιά, ενοχή, απόγνωση, φόβο, τρόμο, ερωτικό πόθο, σεξουαλική στέρηση. Ενίοτε οι ήρωες των νουάρ παίζουν με τον θάνατο, λαβώνονται ή αφανίζονται. Στην Ελλάδα η νουάρ λογοτεχνία δεν ευδοκιμεί και αυτοί που την καλλιεργούν μετρούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Κυριότερος εκπρόσωπός της στη χώρα μας είναι ο Κώστας Καλφόπουλος (1956), βασικά με το Καφέ Λούκατς-Budapest Noir, και έπεται ο Αναστάσης Σιχλιμίρης (1968) με το Επτά μέρες βροχή –τώρα εμφανίστηκε και ο Κωσταντής Σταυρόπουλος (1982). Και οι τρεις τοποθετούν την πλοκή των ιστοριών τους σε ευρωπαϊκές πόλεις, ίσως γιατί η χώρα μας δεν προσφέρεται για κάτι τέτοιο. Ο Σταυρόπουλος, που σπούδασε Εφαρμοσμένα Μαθηματικά και Φυσική στο ΕΜΠ, καθηγητής σήμερα στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (για ένα διάστημα εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στη Βεγγάζη της Λιβύης), το 2012 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με στοιχεία νουάρ, το Αναζητώντας μια Νάπολη στο Βερολίνο. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το Ο χορός των λέμινγκς (αμφότεροι οι τίτλοι είναι μάλλον ατυχείς), ένα αξιανάγνωστο νουάρ μυθιστόρημα με όλα τα γνωρίσματα του είδους.

Κεντρικός ήρωας και αφηγητής είναι ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Ντάριο Γκρούμο, ο οποίος έχει ένα άθλιο γραφείο στο Μπάρι. Ζει με έναν γάτο, τον Πέδρο, και προσπαθεί να επιβιώσει αναλαμβάνοντας να βρει ανθρώπους που έχουν εξαφανιστεί. Οι τελευταίες του δουλειές αφορούν μια νεαρή γυναίκα την οποία ψάχνει ο ηλικιωμένος σύζυγός της και έναν καθηγητή μαθηματικών που για τη διαλεύκανση της δολοφονίας του ενδιαφέρεται η αγαπημένη του. Ο Γκρούμο, δουλεύοντας με επιμονή, ανακαλύπτει πως η γυναίκα έχει εραστή, σύντομα όμως βρίσκεται δολοφονημένη. Και όταν πηγαίνει στη Νάπολι για τον καθηγητή, τρώει άγριο ξύλο από μια συμμορία νεαρών κακοποιών. Και ύστερα ταξιδεύει στη Λιβύη για να λύσει κάποιες απορίες σχετικά με τις δύο υποθέσεις που τελικά συνδέονται μεταξύ τους.
Το μυθιστόρημα (λέμινγκς = τρωκτικά της Αρκτικής που αυτοκτονούν μαζικά) είναι πολιτικό και κοινωνικό καθώς πραγματεύεται δύο διαφορετικά θέματα: το δουλεμπόριο προσφύγων από τις χώρες της Αφρικής που αναπτύσσεται στην Ιταλία, καθώς και το μίσος που καλλιεργείται εκεί από ακροδεξιές οργανώσεις, μα και τα ερείπια που άφησε στη Λιβύη ο εμφύλιος πόλεμος μετά την ανατροπή του Καντάφι. Παρά τις κάποιες υπερβολές στην πλοκή, η αφήγηση του Σταυρόπουλου είναι διαποτισμένη με νουάρ χρώματα που σπάνια συναντάμε στην ελληνική λογοτεχνία. Δεν είναι μόνο τα αδιέξοδα του ήρωα, η μοναξιά του, ο πόθος του για μια γυναίκα, μια μπαργούμαν, ο φόβος του μπροστά στον θάνατο. Είναι ακόμη η ποίηση της γραφής, ο τονισμός της απόλαυσης που προσφέρουν ο καφές, το τσιγάρο και το ουίσκι, η νοσηρή περιγραφή του Μπάρι, της Νάπολι και της Βεγγάζης, η υγρασία των λιμανιών, η ομίχλη, ο ήλιος που καίει και η βροχή που μουσκεύει. Είναι επίσης οι μυρωδιές που φτάνουν στα οσφρητικά όργανα του αναγνώστη: οσμή από σκουπίδια, οσμή αίματος και θανάτου, κι όλα αυτά υπό τους ήχους τζαζ μουσικής από σαξόφωνο.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ