Η χώρα στον προθάλαμο της Κόλασης

Πέντε χρόνια μετά το Καστελόριζο και δύο πακέτα διάσωσης, και η οδύσσεια της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας συνεχίζεται, με την Ιθάκη να φαντάζει ακόμη μακριά, την ώρα που τα χρήματα τελειώνουν, η πραγματική οικονομία ασφυκτιά και η χώρα, όπως λέγεται, παραμένει στον «προθάλαμο της Κόλασης».

Οι τεταμένες σχέσεις κυβέρνησης και δανειστών, όπως διαφάνηκε από το Eurogroup της περασμένης Παρασκευής, αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, την ώρα που η ΕΚΤ ίσως αναθεωρήσει την αξία των ελληνικών ομολόγων όταν χρησιμοποιούνται από τις ελληνικές τράπεζες ως collateral για να λαμβάνουν δάνεια στο πλαίσιο του Εκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας, επιτείνοντας τις συνθήκες ασφυξίας. Για την Goldman Sachs πάντως αυτή τη στιγμή οι τέσσερις συστημικές τράπεζες διαθέτουν ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας ύψους 40 δισ. ευρώ. Σε περίπτωση μείωσης όμως κατά 50% των collateral (αυτή τη στιγμή το «κούρεμα» των collateral εκτιμάται ότι φθάνει στο 30%) που αποδέχεται η ΕΚΤ το «μαξιλάρι» θα υποχωρήσει στο επίπεδο των 10 δισ. ευρώ.

«Η ελληνική κυβέρνηση παίζει τα τελευταία της χαρτιά ώστε να επιβιώσει χωρίς να αθετήσει τις υποχρεώσεις της τουλάχιστον για τις επόμενες εβδομάδες, οπότε και ελπίζει να καταλήξει σε μια συμφωνία με τους δανειστές και εταίρους» εκτίμησαν ο Christel Aranda-Hassel και η ομάδα των οικονομολόγων της Credit Suisse.

Νέα εργαλεία

Η ελβετική τράπεζα δίνει μικρή πιθανότητα για μια χρεοκοπία τον ερχόμενο μήνα αναμένοντας μια (προσωρινή) συμφωνία με τους δανειστές το αργότερο ως το τέλος του Ιουνίου. Η χώρα μπορεί να πληρώσει το ΔΝΤ στις 12 Μαΐου, αλλά η καθοριστική ημερομηνία (ημέρα της κρίσης για ορισμένους) είναι η 20ή Ιουλίου, οπότε λήγει το μεγάλο ομόλογο της ΕΚΤ. Επομένως μια συμφωνία θα πρέπει να επιτευχθεί το ταχύτερο στις αρχές Μαΐου και το αργότερο ως το τέλος της παράτασης του προγράμματος (τέλος Ιουνίου).

Το βασικό ερώτημα για την ελβετική τράπεζα είναι αν η ελληνική κυβέρνηση έχει την πολιτική βούληση να καταλήξει σε μια «αμοιβαία επωφελής» συμφωνία. Υπάρχουν λόγοι που συνηγορούν σε κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει π.χ. μεγάλη ανάγκη για επιπλέον λιτότητα, ενώ έχουν αναπτυχθεί νέα εργαλεία που μπορούν να επιταχύνουν την έξοδο της χώρας από την ύφεση, συμπεριλαμβανομένου του «τυπώματος χρήματος» από την ΕΚΤ αλλά και του ευρωπαϊκού σχεδίου επενδύσεων. Δεν είναι σαφές, ωστόσο, όπως αναφέρεται, αν η σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού και ιδίως ορισμένοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ είναι πρόθυμοι να συμβιβαστούν στο ακέραιο. Ως εκ τούτου, αναφέρουν, ο κίνδυνος πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα μέσα στις επόμενες εβδομάδες ή λίγο αργότερα αν δεν επιτευχθεί μια συμφωνία έχει αυξηθεί.

Το ρίσκο

Οσο δεν επιτυγχάνεται μια συμφωνία το ρίσκο της «αποτυχίας» παραμένει. «Αυτό θα μπορούσε να πάρει τη μορφή μιας χρεοκοπίας και επιβολής capital controls, όχι ενός Grexit. Μια τέτοια έκβαση θα έβαζε την ανάπτυξη της ευρωζώνης σε κίνδυνο μέσω της μετάδοσης στον χρηματοπιστωτικό κλάδο» αναφέρει η Credit Suisse.

«Συνεχίζουμε να βλέπουμε ως το πιο πιθανό σενάριο μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από τους δανειστές της Ελλάδας, αλλά ο κίνδυνος αθέτησης πληρωμής δεν μπορεί να προεξοφληθεί» εκτίμησε και ο οίκος αξιολόγησης Fitch. «Η αθέτηση πληρωμής στο ΔΝΤ δεν θα αποτελούσε από μόνη της χρεοκοπία της χώρας, αλλά ίσως να οδηγούσε σε νέα υποβάθμιση του αξιόχρεού της» προσέθεσε. Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) θα είναι κλειδί πάντως σε περίπτωση που η Ελλάδα αθετήσει την εξόφληση δόσης προς το ΔΝΤ, ανέφερε ο οίκος.

Δυσβάστακτη θέση

«Η κατάσταση στην Ελλάδα παραμένει ρευστή και η αδυναμία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να καταλήξει σε συμβιβασμό με τους πιστωτές έχει οδηγήσει τη χώρα σε δυσβάστακτη θέση» υποστηρίζει ο Thibault Colle, στρατηγικός αναλυτής της UBS, ο οποίος δεν αποκλείει ακόμη και τη διενέργεια εκλογών αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές τις επόμενες εβδομάδες, για την οποία πάντως η ελβετική τράπεζα θεωρεί ότι τελικά θα επιτευχθεί.

Οι οικονομολόγοι Reinhard Cluse και Gyorgy Kovacs της UBS σημειώνουν πως «ο χρόνος τελειώνει» και η Ελλάδα «θα πρέπει κάτι να δώσει» καθώς οι κίνδυνοι αυξάνονται όσο οι διαπραγματεύσεις προχωρούν με αργούς ρυθμούς.

Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, εκτιμά η ελβετική τράπεζα, ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας τελικά θα υποχωρήσει μπροστά στον κίνδυνο η χώρα να μην είναι σε θέση να καλύψει τις διεθνείς υποχρεώσεις της, ενδεχόμενο που θα οδηγήσει και σε μαζική απόσυρση των καταθέσεων, προχωρώντας τελικά σε παραχωρήσεις προς τους δανειστές και εταίρους στους τομείς των ιδιωτικοποιήσεων, του Ασφαλιστικού και της φορολογίας, απομονώνοντας τις αντιδράσεις της Αριστερής Πλατφόρμας ή/και με τη βοήθεια ενός ανασχηματισμού ή και δημοψηφίσματος.