Μνήμες από την κρίση χρέους που χτύπησε την περιφέρεια της ευρωζώνης πριν από λίγα χρόνια επανέφερε η αδυναμία εξόφλησης χρεών της πορτογαλικής Banco Espirito Santo πλήττοντας την εμπιστοσύνη στο χρέος των ευάλωτων χωρών, ενώ οι αναταράξεις στις χρηματαγορές υπονόμευσαν και τη δεύτερη έξοδο της Αθήνας στις αγορές. Σε αυτό το κλίμα το Ελληνικό Δημόσιο χαμήλωσε τον πήχη απορροφώντας 1,5 δισ. ευρώ από την έκδοση του τριετούς ομολόγου από 3 δισ. ευρώ που ζητούσε προηγουμένως επιτυγχάνοντας τοκομερίδιο 3,375% (επιτόκιο 3,5%) καθώς η ζήτηση ήταν χαμηλή, με αποτέλεσμα οι προσφορές να κυμανθούν στα 3 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει πως, αν απορροφούνταν το σύνολο της προσφοράς, το τελικό επιτόκιο θα διαμορφωνόταν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.
Η Goldman Sachs εκτιμά πάντως ότι οι εξελίξεις δεν θα έχουν συστημικές συνέπειες καθώς ούτως ή άλλως οι τρέχοντες μηχανισμοί της ΕΚΤ καθώς και τα μέτρα που ανακοινώθηκαν προσφάτως θα είναι επαρκή για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες της αγοράς για μια «απότομη διακοπή» στη χρηματοδότηση τραπεζών και κρατών από τις αγορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την αναταραχή, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας υποχώρησε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα την Παρασκευή κατά τη δημοπρασία τριετών ομολόγων της ύψους 7,5 δισ. ευρώ.
Στο επίκεντρο
Το ντόμινο πωλήσεων ωστόσο στις μετοχές και στα ομόλογα των ευάλωτων χωρών της ευρωζώνης τις προηγούμενες ημέρες οδήγησε σε μια καλοκαιρινή καταιγίδα στις αγορές την ώρα που η άνοδος του επενδυτικού ρίσκου έστρεψε τους επενδυτές προς την «ασφάλεια» των γερμανικών ομολόγων. Η μεγαλύτερη εισηγμένη τράπεζα της Πορτογαλίας βρίσκεται στο επίκεντρο θύελλας για τη διασύνδεσή της με εταιρείες συμμετοχών της επιχειρηματικής οικογένειας Espirito Santo, η οποία ίδρυσε την τράπεζα τον 19ο αιώνα και παραμένει ο μεγαλύτερος μέτοχός της με ποσοστό 25% μέσω της Espirito Santo Financial Group (ESFG).
Επειτα από ισχυρές πιέσεις για να ξεκαθαρίσει τη θέση της και να σταματήσει την περιδίνηση που προκάλεσε στις αγορές, η τράπεζα ανέφερε την Παρασκευή ότι η έκθεσή της στις εταιρείες της επιχειρηματικής οικογένειας ανέρχεται σε 1,18 δισ. ευρώ και ότι μπορεί να απορροφήσει τις όποιες ζημιές, σημειώνοντας ότι δεν διατρέχει κίνδυνο η κεφαλαιακή θέση της. Η ανακοίνωση σταθεροποίησε τις αγορές, ωστόσο το κλίμα στην ευρωζώνη παραμένει εύθραυστο. Οι εξελίξεις στην Πορτογαλία φέρνουν στο επίκεντρο το «ρίσκο αδιαφάνειας», εκτίμησε χαρακτηριστικά η Goldman Sachs. Αυτό που αποτέλεσε σοκ για την αγορά ήταν η αδιαφάνεια με την οποία συνδέονται κάποιες τράπεζες με εταιρείες και κυρίως η ιδιοκτησιακή δομή τους, κάτι που θα οδηγήσει τους επενδυτές να στρέψουν τις αμφιβολίες τους προς τα χρηματοοικονομικά εκείνα ιδρύματα που έχουν την ίδια ακριβώς σχέση στο ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.
Υπονόμευση
Η υπόθεση Banco Espirito αναδεικνύει με σαφήνεια τα προβλήματα των πρόωρων εξόδων από τα προγράμματα διάσωσης, ενώ η οικονομία, το τραπεζικό σύστημα και τα δημόσια οικονομικά εξακολουθούν να βρίσκονται σε μια ασταθή κατάσταση, εκτιμούσαν αναλυτές άλλων επενδυτικών τραπεζών. Από την άλλη πλευρά, πάντως, ορισμένοι εκτιμούν ότι τα τραπεζικά προβλήματα επηρεάζουν άμεσα τις αγορές των κρατικών ομολόγων αυξάνοντας το κόστος δανεισμού των κυβερνήσεων. Και αυτό με τη σειρά του υπονομεύει τις προσπάθειες για ανάκαμψη από την κρίση χρέους. Αυτό που τρομάζει τους επενδυτές είναι ο κίνδυνος ενός φαύλου κύκλου. Αυτού στον οποίο οι προβληματικές τράπεζες στρέφονται στις κυβερνήσεις για στήριξη αποστραγγίζοντας τα δημόσια οικονομικά, που με τη σειρά τους παίρνουν μαζί τους τις τράπεζες στον βούρκο, την ώρα που, όπως εκτιμάται, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν κάνει ελάχιστα για να αποδυναμώσουν τον καταδικαστικό κρίκο μεταξύ τραπεζών και κρατών στην περιφέρεια της ευρωζώνης.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα χρειαστούν, όπως υποστηρίζουν αρκετοί αναλυτές, δισεκατομμύρια ευρώ με στόχο την ανακεφαλαιοποίησή τους, ενώ το μεγάλο ξεκαθάρισμα του κλάδου τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα ενδέχεται να αποκαλύψει «σκελετούς» που κρύφθηκαν μετά την κρίση του 2008.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
