Καλπάζουν σαν… άλλοτε οι αξίες των μετοχών

Πού πάμε λοιπόν; Είναι αλήθεια ότι οδηγούμαστε σε νέα χρηματιστηριακή και πιστωτική φούσκα, παρόμοια με εκείνη που έσκασε το 2008 βυθίζοντας την παγκόσμια οικονομία στη χειρότερη κρίση από τη Μεγάλη Υφεση της δεκαετίας του 1930; Για κάτι τέτοιο προειδοποιούν διεθνείς εποπτικοί θεσμοί και fora, με πλέον πρόσφατη την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Για κάτι τέτοιο γράφουν και τα διεθνή πρακτορεία, με πλέον πρόσφατο το Reuters. Την περασμένη Τετάρτη ο αρθρογράφος του πρακτορείου Μάικ Ντόλαν αναρωτιόταν μήπως οι φόβοι για μια νέα ωρολογιακή βόμβα ανάλογη με εκείνη που τίναξε στον αέρα το διεθνές τραπεζικό σύστημα είναι αναπόφευκτοι.

Μάλλον δεν χρειάζονται ούτε μεγεθυντικοί φακοί ούτε τηλεσκόπια ούτε εξεζητημένες μετρήσεις για να αντιληφθεί κανείς το νέο κίνδυνο. Η έρευνα της PriceWaterhouseCooper (PwC) για την πορεία των κεφαλαιοποιήσεων των επιχειρήσεων την πενταετία 2009-2014 δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι «πάμε σαν άλλοτε». Πρόκειται ασφαλώς για μια χρονική περίοδο κατά την οποία οι διεθνείς κεφαλαιαγορές ανέκαμπταν από τα βάθη στα οποία τις είχε ρίξει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο άλλο πράγμα είναι η ανάκαμψη και άλλο η εκτίναξη των τιμών των μετοχών και των κεφαλαιοποιήσεων σε ύψη ρεκόρ και σε επίπεδα πρωτόγνωρα.

Η έρευνα της PwC καλύπτει τις 100 εισηγμένες επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση στον κόσμο την περίοδο 31 Μαρτίου 2009 – 31 Μαρτίου 2014. Και τα ανησυχητικά ερωτήματα που ανακύπτουν δεν είναι λίγα. Δικαιολογείται από την πορεία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας η εκτίναξη της συνολικής κεφαλαιοποίησης των Top 100 επιχειρήσεων του πλανήτη από 8,402 τρισ. δολάρια σε 15,02 τρισ. δολάρια; Δικαιολογείται η αύξηση των 6,617 τρισ. δολαρίων (σε ποσοστό 78,75%); Οι ρυθμοί ανάπτυξης, η καταναλωτική ζήτηση, ο τζίρος, η κατάσταση στις αγορές εργασίας, η αίσθηση οικονομικής ασφάλειας και ευημερίας που έχουν οι πολίτες σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και οι ισολογισμοί των επιχειρήσεων δικαιολογούν την εκτόξευση του μέσου όρου κεφαλαιοποίησης των εταιρειών του Top 100 κατά 56% (από 84 δισ. σε 150 δισ. δολάρια);

«Παρά την κρίση, οι περισσότερες εταιρείες από τις Top 100 προέρχονται από τον κλάδο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ο συγκεκριμένος κλάδος έχει σημειώσει αύξηση της κεφαλαιοποίησής του της τάξεως του 136% σε σχέση με το 2009» αναφέρει χαρακτηριστικά η PwC. Ακόμη μεγαλύτερη άνοδο βεβαίως σημείωσαν οι κεφαλαιοποιήσεις του τεχνολογικού κλάδου (+149%) και του κλάδου της βιομηχανίας (+153%). Η εταιρεία ερευνών αποδίδει την αύξηση «στην καινοτομία και στην έξοδο από τη χρηματοοικονομική κρίση». Το ερώτημα όμως αν η παρατηρούμενη χρηματιστηριακή ευφορία –στο μέτρο μάλιστα που αυτή εντοπίζεται κυρίως στις ανεπτυγμένες αγορές –εδράζεται στην οικονομική πραγματικότητα ή αποτελεί ένδειξη μιας «νέας πιστωτικής φούσκας», όπως γράφει ο Ντόλαν στο Reuters, είναι επίκαιρο και βασανιστικό. Αλλά προσώρας βασανίζει μόνο τους αναλυτές και τους διεθνείς οργανισμούς. Οχι για τις ίδιες τις αγορές. Διότι όπως διαπίστωνε την περασμένη Τρίτη ο Μάιλς Τζόνσον των «Financial Times», τα hedge funds έχουν περιορίσει το «σορτάρισμα» –τα στοιχήματα δηλαδή στο ενδεχόμενο να πέσουν οι τιμές στα χρηματιστήρια –στα επίπεδα πριν από την κατάρρευση της Lehman Brothers. Και αυτό «παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών για τις νέες υπερβολές στις αγορές».

ΑΛΜΑΤΑ
Παγκόσμιες πρωτιές για ΗΠΑ και Apple
Η Apple και η Google έκαναν τα πιο εντυπωσιακά άλματα στην κατάταξη των 100 μεγαλύτερων σε κεφαλαιοποίηση εταιρειών. Ιδιαίτερα η κατασκευάστρια των ανάρπαστων iPhones μέσα σε πέντε χρόνια σχεδόν τετραπλασίασε την κεφαλαιοποίησή της και τώρα βρίσκεται στην 1η θέση παγκοσμίως, από την 33η θέση στην οποία βρισκόταν το 2009.

Πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι η Apple έχει μεν την υψηλότερη κεφαλαιοποίηση (469 δισ. δολάρια στις 31 Μαρτίου 2014), όμως αυτή είναι σημαντικά χαμηλότερη από τα 559 δισ. δολάρια που είχε στις 31 Μαρτίου 2012.

Σημειωτέον ότι η πρώτη του 2009, η Exxon Mobil, είχε κεφαλαιοποίηση μόλις 337 δισ. δολαρίων.

Η λίστα ανανεώθηκε κατά το ένα τρίτο την τελευταία πενταετία, καθώς μόνο 68 εταιρείες παρέμειναν σε αυτήν από το 2009. Από τις νέες παρουσίες στη λίστα αίσθηση προκαλεί το «πλασάρισμα» του Facebook στην 29η θέση με δύο μόλις χρόνια παρουσία στη Wall Street και έπειτα από το επεισοδιακό ξεκίνημά του (η μετοχή εισήχθη σημαντικά υπερτιμημένη). Σε ό,τι αφορά τους κλάδους, αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι καμία εταιρεία κοινής ωφελείας δεν περιλαμβάνεται στην εφετινή λίστα, ενώ προ πενταετίας περιλαμβάνονταν τέσσερις.

Και σε ό,τι αφορά τις χώρες με τις πιο «πλούσιες» εταιρείες, κυριαρχούν, όπως είναι φυσικό, οι ΗΠΑ (η Ευρώπη παρέμεινε σταθερή, ενώ η Κίνα και οι αναπτυσσόμενες χώρες, άλλως BRICS, είχαν λιγότερες επιχειρήσεις στο Top-100).

Στα 8,1 τρισ. δολάρια φθάνει αθροιστικά η κεφαλαιοποίηση των 47 αμερικανικών επιχειρήσεων που συμπεριελήφθησαν στη λίστα το 2014 (το 2009 ήταν 42). Τις τρεις μεγαλύτερες σχετικές μεταβολές κεφαλαιοποίησης είχαν η… αναστηθείσα από την κρίση Ιρλανδία, η Δανία και το Βέλγιο. Τις μικρότερες μεταβολές είχαν η Ρωσία, το Χονγκ Κονγκ και η Ιταλία.