Οι αράχνες… Μαγκάιβερ

Δεν ήταν ευρέως γνωστό, αλλά στην επιστημονική κοινότητα γνώριζαν ότι ορισμένα είδη αράχνης μπορούν να… ψαρεύουν. Ερευνητική ομάδα από την Ελβετία αποφάσισε να μελετήσει το φαινόμενο και τα αποτελέσματα της έρευνας είναι εντυπωσιακά. Υπάρχουν περίπου 30 είδη αραχνών σε όλον τον κόσμο που στήνουν καρτέρι σε διάφορα σημεία από όπου περνούν ψάρια, κυρίως σε λίμνες, παραποτάμους και έλη.

Οι αράχνες αυτές κρύβονται και μόλις περάσει από κοντά τους ένα ψάρι απλώνουν με ταχύτητα ένα από τα άκρα τους και το τσιμπάνε. Το τσίμπημα απελευθερώνει νευροτοξίνες και ένζυμα που οδηγούν γρήγορα στον θάνατο το θύμα. Μόλις το ψάρι πεθάνει, η αράχνη το αρπάζει και το μεταφέρει σε κάποιο σημείο που θα μπορεί να το φάει με την ησυχία της.

Οπως είδαν οι ερευνητές, οι αράχνες που έχουν σκοτώσει ένα ψάρι συνηθίζουν να πηγαίνουν να γευματίσουν είτε κάτω από μια πέτρα είτε σε εσοχές δέντρων. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το πώς και το γιατί οι αράχνες καταναλώνουν ψάρια. Αφού βρουν το σημείο όπου θα γευματίσουν, οι αράχνες εμφυτεύουν στα νεκρά ψάρια κάποια ένζυμα τα οποία λιώνουν τους ιστούς τους.

Στη συνέχεια ρουφούν τους λιωμένους ιστούς, σύμφωνα με τους ερευνητές, όπως πίνουμε εμείς ένα μιλκσέικ. Στο ερώτημα γιατί οι αράχνες κυνηγούν ψάρια οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ειδικά για τα ημιυδρόβια είδη αραχνών τα ψάρια αποτελούν μια τροφή υψηλής διατροφικής αξίας πλούσια σε πρωτεΐνες και θερμίδες.

Το απόλυτο καμουφλάζ

Ο βιολόγος Φιλ Τόρες ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητές του είναι και οδηγός τουριστών σε εξορμήσεις εξερεύνησης στον περουβιανό Αμαζόνιο. Ο Τόρες σε μία από αυτές τις περιπλανήσεις στα δάση εντόπισε μια αράχνη που του φάνηκε ενδιαφέρουσα και έσπευσε μαζί με τους τουρίστες να τη δει από κοντά. Εκπληκτοι όλοι διαπίστωσαν ότι αυτό που έβλεπαν δεν ήταν η αράχνη αλλά ένα ομοίωμά της που είχε φτιάξει η ίδια για να ξεγελά τους εχθρούς της!
Πρόκειται για ένα είδος αράχνης που ανήκει στην οικογένεια αραχνών Cyclosa.

Τα περισσότερα από τα είδη αυτής της οικογένειας έχει διαπιστωθεί ότι έχουν κατασκευαστικές ικανότητες. Οχι όμως και σε τέτοιο επίπεδο! Η ως πρόσφατα άγνωστη σε εμάς αράχνη συγκεντρώνει νεκρά έντομα και «σκουπίδια» του δάσους και με αυτά κατασκευάζει επάνω στον ιστό της ένα πιστό αντίγραφό της. Μόλις ολοκληρώσει το ομοίωμα, η αράχνη σπεύδει να κρυφθεί καθιστώντας έτσι εξαιρετικά δύσκολο –αν όχι αδύνατο –τον εντοπισμό της από τους θηρευτές της.

Μοιάζει με αράχνη αλλά είναι απλά το ομοιώμα που φτιάχνει η πολυμήχανη Cyclosa

Η σφεντόνα

Μια μικρή αράχνη του Αμαζονίου χρησιμοποιεί τον ιστό της σαν σφεντόνα για να γραπώσει περαστικά έντομα. Τα ασυνήθιστα ακροβατικά ανακαλύφθηκαν χάρη στην παρατηρητικότητα του Τρόι Αλεξάντερ, φοιτητή του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Τζόρτζια, ο οποίος μελετούσε τις αράχνες στο Ερευνητικό Κέντρο του Ταμπομπάτα στο Περού.

Παραμένει αδιευκρίνιστο σε ποιο είδος ανήκει το αραχνίδιο, σύμφωνα όμως με τις εκτιμήσεις ερευνητή δεν αποκλείεται να πρόκειται για το είδος Naatlo splendida. Η αράχνη, με μήκος μόλις 3 χιλιοστά, υφαίνει έναν φαινομενικά απλό ιστό σε μέγεθος ανθρώπινης παλάμης. Από το κέντρο του ιστού προεξέχει όμως μια ίνα, την οποία τεντώνει η αράχνη τραβώντας την με τα αγκίστρια των ποδιών της. Η τεντωμένη ίνα στερεώνεται σε μια στέρεη επιφάνεια έτσι ώστε ο ιστός να σχηματίζει έναν κώνο.

Οταν η αράχνη αντιληφθεί τις δονήσεις ενός περαστικού εντόμου και χωρίς καν να χρειάζεται να το δει, αφήνει ελεύθερη την τεντωμένη ίνα, οπότε ολόκληρος ο ιστός εκτοξεύεται μαζί με την ίδια. Η σφεντόνα της αράχνης εικάζεται ότι διευκολύνει τη σύλληψη κουνουπιών ή άλλων εντόμων που πετούν αργά και δεν συγκρούονται στον ιστό με αρκετή ταχύτητα ώστε να κολλήσουν.

Η Naatlo splendida χρησιμοποεί τον ιστό ως σφεντόνα για να συλλάβει θηράματα

Ο άλτης

Μια αράχνη με το επιστημονικό όνομα Hasarius adansoni έλαβε την προσωνυμία «άλτης» ακριβώς επειδή εγκλωβίζει το θήραμά της πηδώντας επάνω του. Λόγω της παράξενης διάταξης των τεσσάρων ματιών της αλλά και της έλλειψης ενός συστήματος εστίασης της όρασής της, οι ερευνητές αναρωτήθηκαν πώς η αράχνη-άλτης υπολογίζει τις αποστάσεις με τόσο μεγάλη ακρίβεια.

Οι αράχνες άλτες διαθέτουν τέσσερα μάτια στη σειρά: δύο κύρια στο κέντρο και δύο μικρότερα στο πλάι. Τα μικρότερα μάτια χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση της κίνησης ενός αντικειμένου ή εντόμου το οποίο στη συνέχεια αναλαμβάνουν τα δύο κεντρικά μάτια.

Τα ευρήματα των ειδικών έδειξαν ότι τα αραχνοειδή αυτά έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τις αποστάσεις συγκρίνοντας τη θολή εκδοχή μιας εικόνας που βλέπουν με την καθαρή εκδοχή της. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αντί ο αμφιβληστροειδής χιτώνας των δύο βασικών ματιών της αράχνης να έχει μια στοιβάδα φωτοϋποδοχέων, διαθέτει τέσσερις ξεχωριστές στοιβάδες. Κοντά στην επιφάνεια υπάρχουν δύο στοιβάδες ευαίσθητες στην υπεριώδη ακτινοβολία, ενώ πιο βαθιά υπάρχουν άλλες δύο ευαίσθητες στο πράσινο χρώμα. Προκειμένου να ελέγξουν την ιδιαίτερη όρασή της οι ειδικοί τοποθέτησαν μια αράχνη και τρεις μύγες δροσόφιλες μέσα σε ένα κυλινδρικό δοχείο.

Οι ερευνητές σκέφτηκαν ότι, αν το πράσινο φως είναι τόσο σημαντικό για τις αράχνες, τότε στην έλλειψή του δεν θα μπορούσαν να υπολογίσουν με ακρίβεια τις αποστάσεις για το «κυνηγετικό» τους άλμα. Ετσι «έλουσαν» τα έντομα με φωτισμό διαφόρων χρωμάτων και παρακολούθησαν τις αντιδράσεις τους.

Είδαν λοιπόν ότι, ενώ οι αράχνες μπορούσαν με ευκολία να παγιδεύσουν τις μύγες υπό το πράσινο φως, όταν τις έλουζε κόκκινο φως, τα πράγματα ήταν σαφώς πιο δύσκολα. Το πράσινο φως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο κατά τη διαδικασία της σύγκρισης των δύο εικόνων (θολής – καθαρής) που ακολουθούν οι αράχνες για τον ακριβή υπολογισμό των αποστάσεων.