Για μεγάλο χρονικό διάστημα, το «μότο» για την ελληνική διαιτησία παρέπεμπε σε τσιτάτα από ιλουστρασιόν περιοδικά μιας άλλης εποχής: τι είναι αυτό που αγαπάμε να μισούμε; Μα, φυσικά να ασχολούμαστε με τη διαιτησία και τους εκπροσώπους της!
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και δώθε, όταν ο (αείμνηστος) καθηγητής διαιτησίας Νίκος Σαβαρής έκρινε τις φάσεις στην TV με αυξημένη τηλεθέαση, η κουβέντα για τους «άρχοντες των αγώνων» ήταν πάντα στην επικαιρότητα. Γιατί η διαιτησία «πουλά» στα μέρη μας, καθόσον είμαστε σεσημασμένοι διαιτητολάγνοι. Εκτοτε τον δρόμο των τηλεκριτικών ακολούθησαν πολλοί πρώην ρέφερι με τους Περικλή Βασιλάκη και Παναγιώτη Βαρούχα να ισοδυναμούν με γκουρού του χώρου και οι φανατικοί να αναμένουν κάθε βράδυ Κυριακής την ετυμηγορία τους.
Οι άρχοντες του ποδοσφαίρου
Ανεβάζουν και κατεβάζουν «κυβερνήσεις ποδοσφαιρικές» οι διαιτητές; Περίπου. Αν προτιμάτε, είναι ένα σημαντικό κομμάτι του παιχνιδιού και στην Ελλάδα ίσως το σημαντικότερο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και στα πρώτα χρόνια του επαγγελματικού ποδοσφαίρου οι οπαδοί επέμεναν πως το «πάνω χέρι» ανήκε στον Παναθηναϊκό. Μετά, εκεί στη δεκαετία του ’90 και για μικρό διάστημα, στην ΑΕΚ. Τώρα, στον Ολυμπιακό. Ισως ο κόσμος να αρέσκεται να εξυφαίνει θεωρίες συνωμοσίας και να χρεώνει τους παράγοντες με πράγματα που ουδέποτε αποδείχθηκαν. Να είχε επιρροή ο κ. Βαρδινογιάννης, ο αξέχαστος πρόεδρος της ΕΠΑΕ Γιώργος Δέδες, ο κ. Μελισσανίδης ή ο κ. Μαρινάκης; Θα λέγαμε πως ο κόσμος της διαιτησίας που διοικείται από παιδιά της πιάτσας ακολουθεί πάντα τον άνεμο. Και συνήθως φουσκώνει τα πανιά του πιο δυνατού. Γιατί να τον στενοχωρούν;
Αναφορικά με το σημερινό επίπεδο της ελληνικής διαιτησίας, είναι ακριβώς αυτό που μαρτυρούν τα γεγονότα: κανένας εκπρόσωπος δεν επιλέχθηκε για το Παγκόσμιο Κύπελλο και μόνο ως ευχάριστη ανάμνηση υπάρχει στις λίστες της ΦΙΦΑ το όνομα του Κύρου Βασάρα και η συμμετοχή του σε τελικά Μουντιάλ(2002). Πάλι καλά που διαθέτουμε την Ευθαλία Μήτση, μια διαιτητή που απολαμβάνει αναγνώριση στην Ευρώπη, παίζει σε Ευρωπαϊκά και Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά στην Ελλάδα τη στέλνουν στα τοπικά του Πειραιά. Ελάχιστη αναγνώριση στις αξίες.
Τα χρόνια περνούν, ο Τάσος Κάκος το πάλεψε δίχως αποτέλεσμα και στις μέρες μας ο Αναστάσιος Σιδηρόπουλος από τη Ρόδο εικάζεται πως διαθέτει τα προσόντα να αποτελέσει τον επόμενο εκπρόσωπό μας. Δεν πρόκειται για top class ρέφερι, ανήκει στην α’ κατηγορία της UEFA και θεωρείται εξελίξιμος. Τόσο ώστε, σύμφωνα με τις κακές γλώσσες, έγινε διεθνής μέσα σε έναν χρόνο, μολονότι τα κιτάπια λένε πως απαιτείται διετής παρουσία στη Λίγκα.
Φυσικά, ο χώρος της (ελληνικής) διαιτησίας βρίθει παραδόξων. Επί παραδείγματι, η νέα μόδα είναι οι μεταγραφές. Πώς έχουμε τη χειμερινή μεταγραφική περίοδο στους ποδοσφαιριστές; Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τους ρέφερι. Από τον έναν σύνδεσμο στον άλλον! Ο Μαντάκης (για παράδειγμα) είναι από την Ημαθία και διαμένει (όπως υποστηρίζουν) στο Κιλκίς. Ο Μάνταλος από την Αθήνα πήγε στην Καβάλα. Ο Αμπάρκιολης από τον Σύνδεσμο της Μακεδονίας (περιλαμβάνει τους διαιτητές του νομού Θεσσαλονίκης) στην Καβάλα. Ο Γιάχος από την Αθήνα στη Χίο, έστω και αν επιμένουν πως εργάζεται σε τράπεζα στην πρωτεύουσα και κατοικεί στην Πετρούπολη.
Βέβαια, σε όλο αυτό το σκηνικό εγείρονται κάποια ερωτηματικά. Λόγου χάρη, τι εξοδολόγια κόβουν οι διαιτητές. Είναι θέμα ή όχι; Ισως γι’ αυτό και επειδή όπως και να ‘χει δεν πρόκειται για το πλέον σύνηθες, παλαιότερα η μετακίνηση του Κασναφέρη στην Αργολίδα (επίσης από την Αθήνα) είχε προκαλέσει τριβές και αντιδράσεις. Και μια που είπαμε για τον Κασναφέρη, είναι η ζωντανή απόδειξη πως η διαιτησία (όπως η δημοσιογραφία, κάποτε) οδηγεί παντού! Από διαιτητής παράγοντας ο άνθρωπος και εσχάτως με παρουσίες στην τηλεόραση!
Οι «κεφαλές»
Η διαιτησία διοικείται από την ΕΠΟ. Σωστότερα: ανήκει στη δικαιοδοσία της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και μάλλον η Σούπερ Λίγκα βρίσκει ένα ωραίο άλλοθι για να μην ασχολείται και να λέει «δεν φταίμε εμείς» για όσα τραγελαφικά γίνονται.
Μετά την αποψίλωση της (άλλοτε ισχυρής) ΟΔΠΕ, κουμάντο κάνει η ΚΕΔ. Η ΕΠΟ. Και πρόεδρος είναι στέλεχος της ομοσπονδίας, χωρίς όμως ισχύ και λόγο στα πράγματα.
Μάλλον για διοικητικό πρόκειται και έτσι τον αντιμετωπίζουν. Ο αναπληρωτής πρόεδρος κ. Μπριάκος έχει τον τελευταίο λόγο και τον υψηλότερο μισθό (4.000 ευρώ). Οι λοιποί, οι κ.κ. Τσαχειλίδης, Καλύβας, Δούρος, λαμβάνουν από 3.500 χιλιάρικα έκαστος για να ασχολούνται με τη διαιτησία και όχι με τα επαγγέλματά τους.
Ο κ. Τσαχειλίδης ήταν εκτελωνιστής, ο κ. Καλύβας δάσκαλος, ενώ ο κ. Δούρος διατηρεί (μικρό) στεγνοκαθαριστήριο στο Βέλο Κορινθίας. Οι διαιτητές στη Λίγκα παίρνουν 1.542,40 ευρώ (καθαρά) το ματς, οι βοηθοί από 539, 84 ευρώ και ο τέταρτος 308,48 ευρώ. Αντίστοιχα, στη Β’ παίρνουν 400 και 200 ευρώ, ενώ στη Γ’ ο διαιτητής παίρνει 120 και ο βοηθός 60 ευρώ. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξοφλούνται άμεσα, γιατί υφίστανται και καθυστερήσεις στις πληρωμές.
Το πώς αξιολογούνται οι διαιτητές είναι ένα ερώτημα. Σοβαρό. Γίνονται σεμινάρια (στη Λεπτοκαρυά ας πούμε) και με ανέσεις διακοπών οι ρέφερι μαθαίνουν συμπεριφορά και κάνουν τεστ. Πρέπει να αντεπεξέλθουν και να περάσουν όλα τα τεστ, ενώ ακούν τις συμβουλές των ειδικών. Ο κ. Μπριάκος λέγεται πως πρόσφατα τους ζήτησε να είναι προσεκτικοί στο θέμα της γραμμής για το οφσάιντ.
Γενικά, το οφσάιντ το θεωρούν παγίδα, ενώ μια από τις απαιτήσεις σχετίζεται με το να είναι φειδωλοί στις δηλώσεις τους. Σαν να λέμε να μην εξηγούν τίποτα για το παιχνίδι και τις αποφάσεις τους. Να μην μπορούν να το υποστηρίξουν; Ποιος ξέρει…
ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ
Κρίνουν οι… αποτυχόντες
Το μόνο βέβαιο είναι πως οι κεφαλές της ελληνικής διαιτησίας δεν είναι αυτό που ονομάζουμε «στελέχη με υψηλή κατάρτιση». Πρόκειται για άτομα του χώρου και όχι για τεχνοκράτες, ενώ ουδείς έχει την κλάση ενός Κολίνα, για να θυμηθούμε και τι γίνεται στην Ιταλία ή σε ευρύτερο ευρωπαϊκό επίπεδο. Γιατί στην Ελλάδα ανεβαίνουν στην ιεραρχία άτομα που γίνονται ακόμη και παρατηρητές, διαιτητές που απέτυχαν στο χορτάρι. Κρίνουν οι αποτυχόντες. Δεν είναι, αλήθεια, οξύμωρο; Οπως παράδοξο είναι να βγάζουν διαιτητές Ενώσεις με μικρή συμμετοχή στην πίτα των πρωταθλημάτων. Οπως είναι η Ρόδος, η Θεσπρωτία, η Χίος, τα Γρεβενά. Βλέπετε, οι αρμόδιοι επιδιώκουν να τα έχουν καλά με τις Ενώσεις και να υπάρχει η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εκπροσώπηση. Λες και μιλάμε για ψήφους και όχι για διαιτητές. Στις σχολές διαιτησίας που διοργανώνουν οι τοπικές Ενώσεις κατά καιρούς, η ζήτηση είναι ικανοποιητική, μάλλον όμως όχι όπως στο παρελθόν. Προφανώς τα όσα ακούγονται για τον χώρο να αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για να ασχοληθεί κάποιος με τη διαιτησία, καθόσον θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς –δεν είναι μόνο ένα προσοδοφόρο επάγγελμα που θα δώσει στον διαιτητή τη χαρά να κάνει (και) πολλά ταξίδια στο εξωτερικό.
Για επιμύθιο μόνο αυτό: οι ισορροπίες στον χώρο της διαιτησίας είναι λεπτές. Χρειάζεται κάποιος να είναι ακροβάτης και να μην γκρεμιστεί. Να τα έχει καλά με τους ισχυρούς και να ανεβαίνει τα σκαλοπάτια σε έναν χώρο σκονισμένο και κάποιες φορές σκοτεινό…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
