Αν κάτι δεν είναι δυνατόν να επιδιορθωθεί, τότε πρέπει να βρούμε ένα εναλλακτικό… ανταλλακτικό για να κάνει την ίδια δουλειά. Αυτό ίσως σύντομα συμβεί σε ό,τι αφορά τα ραβδία και τα κωνία, τα φωτοευαίσθητα κύτταρα των ματιών τα οποία «σβήνουν» με την πάροδο του χρόνου προκαλώντας τύφλωση. Ειδικοί ανακάλυψαν ένα φάρμακο το οποίο κάνει τα γειτονικά κύτταρα των κατεστραμμένων να αναλάβουν το καθήκον να φέρουν εις πέρας το έργο των γειτόνων τους.

Το 2012 ο Ρίτσαρντ Κρέιμερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ ανακάλυψε ότι η έγχυση ενός συγκεκριμένου χημικού στα μάτια τυφλών ποντικών οδηγούσε τα γαγγλιακά κύτταρα των ματιών τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν είναι ευαίσθητα στο φως, να αποκρίνονται σε αυτό. Τα συγκεκριμένα κύτταρα μεταφέρουν τα οπτικά σήματα από τα ραβδία και τα κωνία στον εγκέφαλο και έτσι τα πρώην τυφλά ποντίκια ανέκτησαν έναν βαθμό ικανότητας να βλέπουν το φως.

Από το υπεριώδες στο ορατό φάσμα

Ωστόσο το συγκεκριμένο πείραμα ήταν επιτυχημένο μόνο σε ό,τι αφορούσε το υπεριώδες φως. Τώρα ο δρ Κρέιμερ και η ομάδα του ανακάλυψαν ένα άλλο φάρμακο που επιτυγχάνει το ίδιο σε ό,τι αφορά το ορατό φάσμα του φωτός, όπως αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Neuron». Μόλις έξι ώρες μετά την έγχυση του φαρμάκου τυφλά ποντίκια μπορούσαν να μάθουν να αποκρίνονται στο φως όπως ποντίκια που έβλεπαν – αν και ο ερευνητής παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει αν τα πειραματόζωα ανέκτησαν όραση ή απλώς ευαισθησία στο φως.

Όταν οι ερευνητές μελέτησαν την επίδραση του φαρμάκου στα κύτταρα του αμφιβληστροειδούς με περισσότερη λεπτομέρεια, είδαν ότι δεν επηρέαζε τα υγιή κύτταρα. «Το γεγονός αυτό είναι άκρως σημαντικό και ελπιδοφόρο» σημείωσε ο δρ Κρέιμερ και εξήγησε ότι «πιθανότατα αν κάποιος εγχύσει το φάρμακο σε έναν οφθαλμό με μερική τύφλωση, θα αποκατασταθεί η όραση των κατεστραμμένων περιοχών του ενώ θα μείνουν ανέπαφες οι υγιείς – αν και δεν έχουμε διεξαγάγει πειράματα για να επιβεβαιώσουμε κάτι τέτοιο».

Πιο εύκολη χρήση, αναστρέψιμες παρενέργειες

Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται και άλλες μέθοδοι για την αποκατάσταση της όρασης όπως η γονιδιακή θεραπεία και η χρήση βλαστικών κυττάρων. Ωστόσο κατά τον δρα Κρέιμερ, ένα φάρμακο θα ήταν ευκολότερο στη χρήση και οι όποιες παρενέργειές του θα ήταν αναστρέψιμες, κάτι που δεν συμβαίνει εύκολα με τις άλλες υπό δοκιμή θεραπευτικές μεθόδους.

Πέρυσι ο Ρόμπιν Αλι από το University College του Λονδίνου μεταμόσχευσε φωτοευαίσθητα κύτταρα που είχαν προκύψει από εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα, στα μάτια τυφλών ποντικών. Όπως λέει, η μελέτη του δρος Κρέιμερ είναι ενδιαφέρουσα και μπορεί τελικώς να βοηθήσει ορισμένα άτομα με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας η οποία οδηγεί σε καταστροφή των ραβδίων και των κωνίων. Ωστόσο, επισημαίνει ότι δεν είναι ακόμη σαφές αν το φάρμακο θα αποκαθιστά την όραση. «Οι αποκρίσεις του φωτός που προκαλούνται ίσως είναι πολύ ‘θορυβώδεις’ και καθόλου χρήσιμες» λέει. «Ισως βέβαια ο εγκέφαλος θα μπορεί να μάθει να ερμηνεύει τις νέες πληροφορίες. Ωστόσο αυτό χρειάζεται να αποδειχθεί» καταλήγει ο ειδικός.