Στο δεύτερο αποκλειστικό απόσπασμα από το νέο βιβλίο του «Τα Αρχεία του Σνόουντεν», ο δημοσιογράφος της βρετανικής εφημερίδας Guardian Λιούκ Χάρντινγκ εξετάζει τον ρόλο της μυστηριώδους υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας, της FSB, στην εξασφάλιση ασύλου για τον διάσημο Αμερικανό πληροφοριοδότη. Και διερωτάται μήπως ο Σνόουντεν είναι κατά κάποιον τρόπο αιχμάλωτος του Πούτιν.
«Η παρατεταμένη παραμονή του Εντουαρντ Σνόουντεν, του ανθρώπου που αποκάλυψε τις παράνομες παρακολουθήσεις της NSA, στη Ρωσία είναι ακούσια. Ο πρώην αναλυτής της CIA εγκλωβίστηκε στο Διεθνές Αεροδρόμιο Σερεμέτιεβο της Μόσχας, όταν απέτυχαν οι προσπάθειές του να ταξιδέψει προς μια χώρα της Νότιας Αμερικής, όπως ο Ισημερινός, η Βολιβία ή η Βενεζουέλα.
Αλλά η ρωσική περιπέτεια περιπλέκει την ιστορία του Σνόουντεν. Είναι πλέον ευκολότερο για τους επικριτές του να τον εμφανίσουν όχι ως πληροφοριοδότη και πολιτικό πρόσφυγα, αλλά σαν έναν Κιμ Φίλμπι του 21ου αιώνα, επικαλούμενοι τον Βρετανό αποστάτη που πούλησε τη χώρα του και τα μυστικά του στους Σοβιετικούς», γράφει ο Χάρντινγκ.
«Οπως και αν έχει το πράγμα, ο 30χρονος Αμερικανός εξαρτάται πλέον από το Κρεμλίνο και τις σκοτεινές υπηρεσίες αντι-κατασκοπείας του για προστασία και κηδεμονία. Σύμφωνα με τους ακτιβιστές οι οποίοι τον συνάντησαν στο Σερεμέτιεβο, ο Σνόουντεν είχε αρκετούς νέους επόπτες. Ποιοι ήταν αυτοί; Ολοι στη Μόσχα υπέθεσαν ότι ήταν μυστικοί πράκτορες της FSB.
Ενας από τους δικηγόρους που κλήθηκαν στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Σνόουντεν στο αεροδρόμιο στις 12 Ιουνίου του 2013 ήταν ο Ανατόλι Κουτσερένα. Στη συνέχεια, ο Σνόουντεν έστειλε ένα email στον Κουτσερένα και ζήτησε την βοήθειά του. Μέσω εκείνου του δόθηκε το άσυλο», συνεχίζει.
«Ξαφνικά, ο Κουτσερένα πήρε τον ρόλο του δημόσιου εκπροσώπου του Σνόουντεν, μεταφέροντας τα λόγια του στον κόσμο. «Αυτή τη στιγμή θέλει να μείνει στη Ρωσία. Εχει επιλογές. Εχει φίλους και πολλούς υποστηρικτές … Νομίζω ότι όλα θα είναι εντάξει», είπε στους δημοσιογράφους.
Αλλά αυτός ο συνήγορος δεν είναι όποιος και όποιος. Ο Κουτσερένα έχει υψηλές διασυνδέσεις με όλους τους σωστούς ανθρώπους. Είναι αφοσιωμένος στο Κρεμλίνο και υποστήριξε δημοσίως την προεδρική εκστρατεία του Πούτιν, το 2011.
Είναι μέλος του «δημοσίου επιμελητηρίου» της FSB, ενός 15μελούς σώματος που δημιούργησε ο Πούτιν το 2006. Η αποστολή του είναι ασαφής, δεδομένου ότι είναι μέρος των μυστικών υπηρεσιών. Σε γενικές γραμμές περιγράφεται ως υπεύθυνο για να «αναπτύξει την σχέση» μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας και του κοινού», προσθέτει ο Βρετανός δημοσιογράφος.
«Συνεργάτες του δικηγόροι λένε ότι ο Κουτσερένα δεν είναι πράκτορας της FSB, αλλά ένας «άνθρωπος του συστήματος». Ετσι ο Σνόουντεν παραμένει στην Μόσχα. Ο Κουτσερένα υπενθύμισε ευγενικά στον κόσμο ότι αν προσπαθήσει να φύγει, θα χάσει το καθεστώς του ασύλου. Είτε του αρέσει, είτε όχι, ο Σνόουντεν είναι φιλοξενούμενος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Και, κατά κάποιον τρόπο, αιχμάλωτος του Κρεμλίνου. Κανείς δεν ξέρει πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει η εξορία του. Μήνες; Χρόνια; Δεκαετίες;» καταλήγει ο Χάρντινγκ.
