Στη νέα του πάλη με τον Μάκμπεθ, τον ρόλο του τίτλου στην όπερα του Βέρντι που παρουσιάζει σε νέα παραγωγή η Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής, ο Δημήτρης Τηλιακός κουβαλά βαρύ οπλισμό. Ο βαρύτονος, ο οποίος εδώ και αρκετά πλέον χρόνια διαγράφει εντυπωσιακή διεθνή διαδρομή στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα, λέει ότι ο συγκεκριμένος ήρωας τον έχει σημαδέψει. Και όχι άδικα: η συμμετοχή του στην πολυσυζητημένη παραγωγή του ρώσου σκηνοθέτη Ντμίτρι Τσερνιακόφ, η οποία παρουσιάστηκε, μεταξύ άλλων, στην Οπερα του Παρισιού και στο θέατρο Ρεάλ της Μαδρίτης σε μουσική διεύθυνση Θεόδωρου Κουρεντζή ενώ παράλληλα κυκλοφορεί σε DVD παγκοσμίως, τον άλλαξε, όπως επισημαίνει ο ίδιος. «Ηταν μια συνεργασία στην οποία πήρα και έδωσα πολλά… Χωρίς αυτήν θα ήμουν διαφορετικός. Η διείσδυση στον ρόλο ήταν εξαιρετικά βαθιά και ουσιαστική» εξηγεί συγκεκριμένα.
Το να μπαίνει σε μια καινούργια παραγωγή φέροντας ήδη πολλά πράγματα στις αποσκευές του το θεωρεί και καλό και κακό. «Είναι κακό όταν ο σκηνοθέτης δεν ξέρει ακριβώς τι θέλει, δεν έχει “ονειρευθεί” το έργο και παραχωρεί στον ερμηνευτή την πρωτοβουλία να αφηγηθεί την ιστορία με τον δικό του τρόπο» λέει και συνεχίζει: «Κάποιοι συνάδελφοι το θεωρούν καλό αυτό, όμως για μένα είναι κακό. Σε αυτή την περίπτωση ό,τι μπορεί να κάνει ο ερμηνευτής είναι απλώς να μεταφέρει εικόνες από προηγούμενες παραγωγές. Και παρ’ όλο που αυτή τη συρραφή εικόνων προφανώς δεν θα την καταλάβει κανείς, εσύ δεν νιώθεις καλά… Θέλεις μια νέα αφήγηση, μια οπτική που θα σε βοηθήσει να δεις τον ρόλο από μιαν άλλη σκοπιά, να φωτίσεις νέα πράγματα».
Το τρομακτικό στοιχείο της όπερας
Αναφερόμενος στη νέα παραγωγή της Λυρικής, λέει πως πρόκειται για πολύ διαφορετική προσέγγιση από αυτήν του 43χρονου Τσερνιακόφ, με τον οποίο έχει ήδη συνεργαστεί σε πέντε παραγωγές και τον θεωρεί τον μεγαλύτερο σκηνοθέτη όπερας της εποχής μας. «Εδώ υπάρχει το μεταφυσικό στοιχείο, οι μάγισσες» εξηγεί. «Εκεί υπήρχε ο κοινωνικός περίγυρος: άνθρωποι σαν τον ήρωα οι οποίοι τον είχαν πείσει ότι μπορεί να κάνει τα πάντα». Ο ίδιος ο πρωταγωνιστής θεωρεί ωστόσο ότι ο Μάκμπεθ δεν έχει ανάγκη από άλλες φωνές προκειμένου να πειστεί να φθάσει στο έγκλημα: αυτό υπάρχει ήδη στο μυαλό του. Εχει εγκληματήσει προτού καν το πράξει. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται κατά την εκτίμησή του το θέμα: στο πέρασμα από τον Μάκμπεθ που σκέφτεται να πράξει στον Μάκμπεθ που δολοφονεί. «Αυτό το μεταίχμιο είναι το πιο τρομακτικό στοιχείο της όπερας και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη πρόκληση για τον ερμηνευτή: να μεταφέρει την αίσθηση της αγωνίας και του φόβου, γιατί αυτός ο άνθρωπος σκοτώνει από φόβο. Να μεταφέρει το στοιχείο μιας φθαρμένης προσωπικότητας, ενός ήρωα ο οποίος έχει απομακρυνθεί από την ανθρώπινη φύση και το συνειδητοποιεί, πράγμα που του προσδίδει τραγικές διαστάσεις» λέει, εξηγώντας πως πρόκειται για ένα βαθιά ψυχολογικό έργο. «Ο Μάκμπεθ μπορεί να σε αφανίσει… γι’ αυτό είναι καλό να μένει κανείς στην “αφέλεια” της μουσικής» συνεχίζει ο Δημήτρης Τηλιακός. «Δεν λέω πως η μουσική του Βέρντι είναι αφελής με την κυριολεκτική έννοια που δίνει κανείς στον όρο» ξεκαθαρίζει. «Απλώς μερικές φορές φωτίζει το έργο με τρόπο πιο μεσογειακό σε σχέση με τη σαιξπηρική τραγωδία και σου αναπτερώνει το ηθικό».
Εμφάνιση με διπλή σημασία
Για τον Δημήτρη Τηλιακό, η επικείμενη εμφάνισή του στον «Μάκμπεθ» της Λυρικής έχει διπλή σημασία: πέρα από αυτή καθαυτή τη σημασία που έχει ο συγκεκριμένος ρόλος για τον ίδιο, σηματοδοτεί και την πρώτη του εμφάνιση στην Ελλάδα ύστερα από πέντε χρόνια. Στο μεσοδιάστημα μεσολάβησαν πολλά και σημαντικά: μεταξύ αυτών η προαναφερθείσα συνεργασία, εμφανίσεις στο Μπαλσόι της Μόσχας, στη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης… Ο ίδιος δεν αντιμετωπίζει διαφορετικά το γεγονός ότι αυτή τη φορά τραγουδά στην Αθήνα: «Ζω σε αυτή τη χώρα, το σπίτι μου είναι εδώ» λέει συγκεκριμένα. «Βέβαια» αναγνωρίζει «είναι διαφορετικό να σε χωρίζουν από την πρόβα πέντε στάσεις του μετρό και διαφορετικό να έχεις να κάνεις αεροπορικό ταξίδι».
Οταν τον ρωτώ για το ελληνικό κοινό, λέει πως δεν διαφέρει, σε γενικές γραμμές, από αυτό του Παρισιού ή του Λονδίνου. «Είναι ίσως πιο θερμό» εκτιμά, προσθέτοντας όμως ότι θα έχει πιο σαφή εικόνα μετά την πρεμιέρα. Η επόμενη εμφάνισή του στην Αθήνα δεν θα αργήσει: το καλοκαίρι θα ερμηνεύσει τον ρόλο του τίτλου στον «Ντον Τζιοβάνι» του Μότσαρτ που θα παρουσιάσει η Εθνική Λυρική Σκηνή στο Ηρώδειο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά.
Με δεδομένη τη διεθνή εμπειρία του, θεωρεί ότι η κρίση έχει σαφώς επηρεάσει τον χώρο της όπερας. Κατ’ αρχάς οι αμοιβές, λέει, έχουν σημειώσει κάθετη πτώση και αυτή είναι μια πραγματικότητα από την οποία δεν εξαιρούνται ούτε τα μεγάλα λυρικά θέατρα. «Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να πλουτίσει πλέον με την όπερα, όπως οι τραγουδιστές των δεκαετιών του ’60, του ’70 και ως ένα σημείο και του ’80» λέει. «Μπορεί να ζήσει κανείς άνετα, να φτιάξει ένα καλό βιοτικό επίπεδο, αλλά όχι να πλουτίσει». Σε ό,τι αφορά όμως το επίπεδο των σημερινών ερμηνευτών, υποστηρίζει πως αναντίρρητα υπάρχει πολύ καλό υλικό. «Δεν εννοώ μόνο τους πολύ γνωστούς» ξεκαθαρίζει. «Υπάρχει μια γενιά νέων τραγουδιστών πολύ σημαντική, η οποία δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τους καλλιτέχνες του παρελθόντος».
«Ενα ταξίδι στους φόβους»
Στη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης έχει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού Μύρων Μιχαηλίδης, τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ιταλός Λορέντζο Μαριάνι ενώ εκτός από τον Δημήτρη Τηλιακό που πρωταγωνιστεί στην πρώτη διανομή, τον ρόλο του τίτλου ερμηνεύουν δύο ακόμη διακεκριμένοι βαρύτονοι: ο Δημήτρης Πλατανιάς και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Στον ρόλο της Λαίδης ΜάκμπΕθ εμφανίζονται οι υψίφωνοι Δήμητρα Θεοδοσίου και Τατιάνα Μελνιτσένκο ενώ τους υπόλοιπους ήρωες ερμηνεύουν έμπειροι αλλά και νεότεροι λυρικοί τραγουδιστές. Πέρα από την Ορχήστρα και τη Χορωδία, στην παραγωγή συμμετέχει και το μπαλέτο της ΕΛΣ σε πλήρη σύνθεση.
Στη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης έχει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού Μύρων Μιχαηλίδης, τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ιταλός Λορέντζο Μαριάνι ενώ εκτός από τον Δημήτρη Τηλιακό που πρωταγωνιστεί στην πρώτη διανομή, τον ρόλο του τίτλου ερμηνεύουν δύο ακόμη διακεκριμένοι βαρύτονοι: ο Δημήτρης Πλατανιάς και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Στον ρόλο της Λαίδης ΜάκμπΕθ εμφανίζονται οι υψίφωνοι Δήμητρα Θεοδοσίου και Τατιάνα Μελνιτσένκο ενώ τους υπόλοιπους ήρωες ερμηνεύουν έμπειροι αλλά και νεότεροι λυρικοί τραγουδιστές. Πέρα από την Ορχήστρα και τη Χορωδία, στην παραγωγή συμμετέχει και το μπαλέτο της ΕΛΣ σε πλήρη σύνθεση.
Οπερα σε τέσσερις πράξεις, ο «Μάκμπεθ» βασίζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Σαίξπηρ και ολοκληρώθηκε στην πρώτη του μορφή από τον Βέρντι το 1847. Ο συνθέτης επανήλθε, ωστόσο, αρκετά χρόνια αργότερα, το 1865, με αφορμή την παρουσίαση της όπερας στο Παρίσι. Στο δραματολόγιο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το έργο προστέθηκε τον Ιούλιο του 1969, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με πρωταγωνιστή τον Κώστα Πασχάλη, έναν από τους ερμηνευτές που άφησαν εποχή στον συγκεκριμένο ρόλο.
Εν προκειμένω ο Μαριάνι εστιάζει στον τρόπο σκέψης των δύο ηρώων και εικονοποιεί την αντίδραση στο συναίσθημα του φόβου. Το σκηνικό αποδίδει ένα no man’s land –έναν τόπο στο πουθενά, μια «απεικόνιση» των σκοτεινών σημείων του μυαλού μας. «Ο Μάκμπεθ αποτελεί ένα ταξίδι στους φόβους, στο σκοτάδι, στα απύθμενα βάθη της ψυχής μας…» σημειώνει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης.
πότε & πού:
Ο «Μάκμπεθ» του Βέρντι παρουσιάζεται από την Εθνική Λυρική Σκηνή στις 17, 18, 19, 21, 22, 24, 25 και 26/1 (στις 20.00), στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Τιμές εισιτηρίων:22 ευρώ, 40 ευρώ, 55 ευρώ, 70 ευρώ. Τιμή παιδικού & φοιτητικού εισιτηρίου: 13 ευρώ.
Προπώληση εισιτηρίων
Ταμεία ΘΕΑΤΡΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑ
Ακαδημίας 59-61, Αθήνα, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο
Τρίτη – Κυριακή: 09.00–21.00 & Δευτέρα: 09.00-16.00
Τηλ. πωλήσεις 210 3662100
Ηλεκτρονική προπώληση: www.megaron.gr
Ταμεία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών
Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη
Δευτέρα – Παρασκευή 10.00-18.00 & Σάββατο 10.00-14.00
κατά τις ημέρες των παραστάσεων:
Δευτέρα – Παρασκευή 10.00-20.30
Σάββατο 10.00-14.00 & 18.00-20.30
Κυριακή 18.00-20.30
& Ομήρου 8, ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 10.00-16.00
Τηλεφωνική Αγορά Εισιτηρίων – 210 7282333
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
