Υπό τη βαριά σκιά των αποκαλύψεων ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν ακόμη και το κινητό τηλέφωνο της Ανγκελα Μέρκελ διεξήχθη η Σύνοδος Κορυφής των Βρυξελλών. Ωστόσο, στο δείπνο των ηγετών το βράδυ της Πέμπτης έγινε συζήτηση επί των επόμενων κρίσιμων βημάτων για την ευρωζώνη που συμπυκνώνονται σε δύο ζητήματα: πρώτον, στην προώθηση του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM) των τραπεζών και, δεύτερον, στην υπογραφή «συμβολαίων-μνημονίων» μεταξύ των κρατών-μελών και της Επιτροπής με σκοπό την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.
Τα «συμβόλαια-μνημόνια» αποτελούν γερμανικής εμπνεύσεως σχέδιο σε μια προσπάθεια του Βερολίνου να σταθεροποιήσει την ευρωζώνη, να προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχουν παρεκκλίσεις από τη σημερινή σφιχτή δημοσιονομική πολιτική. Το «γλυκαντικό» του γερμανικού σχεδίου είναι η δημιουργία μιας «δημοσιονομικής δυνατότητας» , δηλαδή ενός «κουμπαρά» (προς το παρόν αγνώστου χρηματικού ύψους). Μέσω αυτού θα ανταμείβονται όσες χώρες προωθούν διαρθρωτικά μέτρα ώστε να μπορούν να απαλύνονται κοινωνικά σοκ (π.χ., αύξηση της ανεργίας). Εφόσον αυτό συμβεί, θα πρόκειται για τον θεμέλιο λίθο ενός «προϋπολογισμού της ευρωζώνης».
Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμενόταν, σύμφωνα με το προσχέδιο Συμπερασμάτων, να θέσουν ως χρονικό όριο τον προσεχή Δεκέμβριο ώστε να ληφθούν οριστικές αποφάσεις. Ωστόσο, η συγκεκριμένη γερμανική ιδέα δεν θα περάσει αβρόχοις ποσίν. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε πρόσφατη συνάντηση στις 3 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, ο Νικολάους Μάγερ-Λάντρουτ, κορυφαίος σύμβουλος της καγκελαρίου Μέρκελ επί ευρωπαϊκών θεμάτων, παρουσίασε τις απόψεις του Βερολίνου σε κλειστή συνάντηση των «σέρπα», δηλαδή των εμπίστων συμβούλων των ευρωπαίων ηγετών.
Οι απόψεις αυτές δεν έγιναν ενθέρμως δεκτές και ιδιαίτερα η γαλλική πλευρά επέμεινε ότι, πέρα από τη δημοσιονομική πειθαρχία, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η κοινωνική συνοχή. Ισως σε αυτό να παίζει ρόλο το γεγονός ότι η υιοθέτηση των συμβολαίων αυτών απαιτεί τροποποίηση, έστω περιορισμένη, των κοινοτικών Συνθηκών ώστε να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες της Κομισιόν.
Επιπλέον, φως στον ορίζοντα έχει αρχίσει να διαφαίνεται και για την τραπεζική ένωση. Μετά τις αρχικές σφοδρές αντιδράσεις του στα σχέδια της Επιτροπής για πλήρη συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων περί εξυγίανσης όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών στα χέρια της, το Βερολίνο έχει αρχίσει να εμφανίζεται πιο διαλλακτικό. «Νερό στο κρασί της» έχει ήδη προσθέσει και η Κομισιόν έπειτα και από γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου ότι οι αρχικές προτάσεις του αρμοδίου επιτρόπου Μισέλ Μπαρνιέ υπερέβαιναν τα όρια δράσης της.
Η καγκελάριος Μέρκελ αναμενόταν να εμφανιστεί πιο διαλλακτική στο θέμα του SRM. Ισως αυτό να οφείλεται και στο γεγονός ότι η λήψη αποφάσεων πρέπει να επιταχυνθεί ώστε να προλάβει το κλείσιμο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λόγω των ευρωεκλογών του Μαΐου 2014. Οι πληροφορίες, που εμφανίστηκαν και στον γερμανικό Τύπο, αναφέρουν ότι το Βερολίνο επιδιώκει πλέον τρία πράγματα.
Πρώτον, ο αριθμός των τραπεζών που θα υπάγονται στον SRM να είναι οι 130 μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης, κατά το πρότυπο που εφαρμόστηκε με το εύρος εποπτείας του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (Single Supervisory Mechanism –SSM) υπό την ΕΚΤ.
Δεύτερον, σε περίπτωση που απαιτείται η χρήση εθνικών κονδυλίων για την εξυγίανση μιας τράπεζας, τότε τα εθνικά κοινοβούλια θα πρέπει να την εγκρίνουν. Αυτή η προϋπόθεση θεωρείται βαρύνουσα για τη Γερμανία λόγω του ιδιαίτερου ρόλου της Μπούντεσταγκ.
Τρίτον, το Βερολίνο θέλει να είναι σαφές ότι πριν από τη χρήση δημοσίων κονδυλίων οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι θα πρέπει να φέρουν απώλειες για τη διάσωση μιας τράπεζας με βάση το μοντέλο της «διάσωσης με ίδια μέσα» (bail in). Επί του συγκεκριμένου σημείου στο προσχέδιο Συμπερασμάτων αναφερόταν χαρακτηριστικά ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον νομοθέτη (σ.σ.: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) να υιοθετήσει την Οδηγία για τη Διάσωση και Εξυγίανση των Τραπεζών (BRRD) και την Οδηγία για την Εγγύηση Καταθέσεων ως τα τέλη του έτους». Επιπλέον, «υπογραμμίζει τη δέσμευση να επιτευχθεί μια γενική προσέγγιση από το Συμβούλιο επί της πρότασης της Επιτροπής για την εγκαθίδρυση ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης Τραπεζών ως τα τέλη του έτους ώστε να επιτραπεί η υιοθέτησή του πριν από το τέλος της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου».
Στο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης που έχει εισέλθει δυναμικά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας μετά την τραγωδία της Λαμπεντούζα, εννέα χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είχαν καταθέσει τροπολογίες στα Συμπεράσματα με σκοπό να καταγραφεί η ανάγκη η ΕΕ να δείξει την έμπρακτη συμπαράστασή της στις χώρες που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση από τις μεταναστευτικές ροές. Στις τροπολογίες αυτές καταγράφεται η ανάγκη για δικαιότερο μοίρασμα ευθυνών, χαιρετίζεται η δημιουργία Task Force που θα προτείνει μέτρα για την καλύτερη αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης ως τα τέλη του 2013 και ζητείται η αναβάθμιση του Frontex.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
