Περισσότερα από 62.000 ακίνητα πρώτης ή και δεύτερης κατοικίας κινδυνεύουν να βγουν σε πλειστηριασμόαπό τις πρώτες κιόλας ημέρες του Ιανουαρίου του 2014, μόλις αρθεί το καθεστώς προστασίας των δανειοληπτών. Πρόκειται για περιπτώσεις στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων, τα οποία από το 2009 προστατεύονται από την ετησίως ανανεούμενη ρύθμιση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών. Και τούτο χωρίς να συνυπολογιστούν και όλα εκείνα τα ακίνητα, κυρίως πρώτης κατοικίας, τα οποία θα «απελευθερωθούν» με βάση τα κριτήρια που πρόκειται να θεσπίσει η κυβέρνηση το αργότερο ως τις πρώτες ημέρες του προσεχούς Δεκεμβρίου.

Ειδικότερα για 62.000 ακίνητα που ανήκουν στουςτέσσερις συστημικούς τραπεζικούς ομίλους έχουν ήδη εκδοθεί από τα δικαστήρια διαταγές πληρωμής, οι οποίες όμως δεν εκτελούνται, διότι ισχύει η απαγόρευση των πλειστηριασμών. Οπως είναι γνωστό, στη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών με έκτακτη νομοθετική ρύθμιση απαγορεύεται ο πλειστηριασμός ακινήτων αντικειμενικής αξίας ως 200.000 ευρώ, αλλά και η κατάσχεση ακινήτου για χρέη ύψους ως 200.000 ευρώ. Ωστόσο τα νομικά τμήματα των τραπεζών δεν σταμάτησαν τις προσφυγές στα δικαστήρια και καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της πενταετίας κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν δεκάδες χιλιάδες διαταγές πληρωμής.
Οπως υποστηρίζουν πηγές του «Βήματος», τα περισσότερα από αυτά είναι δάνεια τα οποία «κοκκίνισαν» από το 2006 και εντεύθεν, απλώς οι κάτοχοί τους ήταν τυχεροί και η εκδίκαση των δανείων τους έπεσε στην περίοδο της προστασίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», ο όμιλος της Εθνικής Τράπεζας έχει εκδώσει 6.300 διαταγές πληρωμής, από τις οποίες οι 5.000 αφορούν στεγαστικά δάνεια, η Alpha Bank έχει στην κατοχή της 35.000 διαταγές πληρωμής προς εκτέλεση, από τις οποίες οι 15.000 αφορούν στεγαστικά δάνεια –οι περισσότερες περιπτώσεις προέρχονται από την απορροφηθείσα από την Alpha Bank Εμπορική Τράπεζα -,η Τράπεζα Πειραιώς έχει εκδώσει 14.000 διαταγές πληρωμής, από τις οποίες οι 3.000 αφορούν στεγαστικά δάνεια, και η Eurobank έχει εκδώσει 7.000 διαταγές πληρωμής συνολικά.
Οι οφειλές επιχειρηματιών


Σύμφωνα με πηγές του «Βήματος», τα στεγαστικά δάνεια αφορούν περίπου 26.000 περιπτώσεις δανειοληπτών από τις συνολικά 62.000 διαταγές πληρωμής που έχουν εκδοθεί ως τώρα. Μάλιστα, συμπληρώνουν οι ίδιες πηγές, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις επιχειρηματικών δανείων –τα οποία καλύπτονται από τη ρύθμιση σύμφωνα με την οποία για οφειλές ως 200.000 ευρώ δεν επιτρέπεται κατάσχεση ακινήτου –όπου ο δανειολήπτης καλύπτεται από το καθεστώς της απαγόρευσης, δεν πληρώνει στην τράπεζα, ενώ η περιουσία που διαθέτει είναι πολλαπλάσια. Επί της ουσίας, λένε, «καταχρώνται του καθεστώτος προστασίας που υπάρχει».
Το θέμα βεβαίως, ύστερα από τις προ εβδομάδων ενδοκυβερνητικές αψιμαχίες, «το έχει πάρει επάνω του» ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς και όπως αναφέρεται από αρμόδιες κυβερνητικές πηγές θα επανέλθει στο προσκήνιο επισήμως στα τέλη του Νοεμβρίου.
«Αποκατάσταση της αδικίας»


Πάντως αξίζει να μειωθεί ότι τα κριτήρια, και κυρίως τα εισοδηματικά και το ανεξόφλητο ποσό του δανείου, θα λειτουργούν συνδυαστικά και όχι το καθένα μόνο του κατά περίπτωση. Δηλαδή θα πρέπει ο δανειολήπτης να διαθέτει ένα ορισμένο εισόδημα και να καλύπτει παράλληλα το ποσοστό του ανεξόφλητου δανείου που θα ορίζεται από τη νομοθετική ρύθμιση. Αν καλύπτει μόνο το ένα από τα δύο κριτήρια, δεν θα προστατεύεται από τον πλειστηριασμό.
Ιδιαίτερα εισοδηματικά κριτήρια πρόκειται να τεθούν για τις πολύτεκνες οικογένειες καθώς και για άτομα με ειδικές ανάγκες.
Στην προκειμένη περίπτωση με τη θέσπιση των κριτηρίων τραπεζίτες και κυβέρνηση, όπως τονίζεται σχετικά από τραπεζικούς κύκλους, αποσκοπούν στην «αποκατάσταση της αδικίας» όσον αφορά δανειολήπτες που ενώ έχουν οικονομική επιφάνεια και φυσικά τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τα δάνειά τους καλύπτονται από το προστατευτικό πλαίσιο της νομοθεσίας και αποφεύγουν να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες. Ετσι θα ανοίξει ο δρόμος για να βγουν σε πλειστηριασμό εξοχικές κατοικίες, δεύτερες κατοικίες, εμπορικά και επαγγελματικά ακίνητα.
Εχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι παραμένει σε ισχύ άρθρο του Ν. 3714/2008 σύμφωνα με το οποίο απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί της κύριας και μοναδικής κατοικίας για οφειλές ως 20.000 ευρώ, που προέρχονται από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Πρόκειται για το άρθρο 5 του Ν. 3714/2008 το οποίο εξαιρεί από τους πλειστηριασμούς την αποδεδειγμένη κύρια και μοναδική κατοικία του οφειλέτη εφόσον χρωστά ποσά ως 20.000 ευρώ από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Σύμφωνα με πηγές της τραπεζικής αγοράς αυτές οι περιπτώσεις δεν προκαλούν μεγάλη ζημιά στις τράπεζες. Διατηρείται κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα πλαίσιο προστασίας για περιπτώσεις χαμηλών καταναλωτικών δανείων.

Τα όρια που ισχύουν σήμερα
  • Σήμερα δεν μπορεί να κατασχεθεί η κύρια κατοικία εφόσον η αντικειμενική αξία ισούται με το αφορολόγητο όριο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας (200.000 ευρώ) προσαυξημένο κατά 50%.
  • Ετσι, αν ένας άγαμος είχε σπίτι με αντικειμενική αξία ως 300.000 ευρώ, η τράπεζα δεν μπορούσε να του το εκπλειστηριάσει εφόσον το δάνειό του είχε καταστεί ληξιπρόθεσμο.
  • Αυτά τα όρια προσαυξάνονται στην περίπτωση του εγγάμου στις 375.000 ευρώ και για τις τετραμελείς οικογένειες στα 450.000 ευρώ.
  • Επίσης δυνατότητα προστασίας υπάρχει με βάση τις διατάξεις του τροποποιημένου «νόμου Κατσέλη».
  • Οταν ένας οφειλέτης αποδεδειγμένα δεν έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει το δάνειό του μπορεί κάνοντας αίτηση στο οικείο ειρηνοδικείο να επιτύχει την παύση κάθε καταδιωκτικού μέτρου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αποφεύγει την κατάσχεση της κύριας κατοικίας του ως την εκδίκαση της αίτησής του.
  • Επιπλέον, ακόμη κι αν το Δικαστήριο απορρίψει την υπαγωγή του στον νόμο των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, μπορεί να προσφύγει εκ νέου κατά της απόφασης και να αναστείλει και πάλι οποιαδήποτε διαδικασία σε βάρος της κατοικίας του.

Ποια κριτήρια θα ισχύουν
Ηδη προετοιμάζεται το σύστημα των κριτηρίων που θα τεθεί σε εφαρμογή με την άρση του καθεστώτος απαγόρευσης των πλειστηριασμών.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «Βήματος», στη νομοθετική ρύθμιση που ετοιμάζεται κατ’ αρχήν θα καταργείται η προστασία από πλειστηριασμό των ακινήτων που ανήκουν σε δανειολήπτες οι οποίοι οφείλουν ως 200.000 ευρώ –οφειλή η οποία δεν προέρχεται από στεγαστικό δάνειο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τερματίζεται το πλαίσιο προστασίας της δευτερεύουσας και εξοχικής κατοικίας καθώς και επαγγελματικών ή εμπορικών ακινήτων.
Θα προβλέπεται ότι δεν μπορεί να αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί για περισσότερο από πέντε χρόνια. Επίσης θα μειώνεται η αντικειμενική αξία του ακινήτου που βρίσκεται σε καθεστώς προστασίας κατά 10% ετησίως. Σημαντικό ρόλο θα παίζει το ανεξόφλητο ποσό του δανείου –υπάρχουν περιπτώσεις δανειοληπτών που δεν έχουν πληρώσει περισσότερες από δύο δόσεις και άλλες που έχουν πληρώσει ένα σημαντικό ποσό αλλά σταμάτησαν να πληρώνουν από κάποια στιγμή και μετά λόγω οικονομικής αδυναμίας. Οι δύο περιπτώσεις, λένε, δεν μπορούν να έχουν την ίδια αντιμετώπιση. Ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό το ύψος του ανεξόφλητου δανείου που θα προστατεύεται από τον πλειστηριασμό.
Και φυσικά πρόκειται να τεθούν εισοδηματικά κριτήρια, δηλαδή αν ο δανειολήπτης βρίσκεται εισοδηματικά από ένα επίπεδο και κάτω και αδυνατεί να πληρώσει τις μηνιαίες καταβολές του δανείου του, θα προστατεύεται από τον κίνδυνο του πλειστηριασμού στην πρώτη του κατοικία. Δεν έχει γίνει επίσης γνωστό το ύψος του εισοδήματος που θα επιτρέπει στον δανειολήπτη να έχει την προστασία του νόμου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ