Ραντεβού στην επόμενη κρίση

Αφότου οι Ρεπουμπλικανοί πήραν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις ενδιάμεσες εκλογές του 2010, εγκαινιάστηκε μια εποχή ανταγωνισμού με τον Λευκό Οίκο. Κόκκινο πανί είναι η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας ή Obamacare αλλά και όποιο άλλο «βαρύ» νομοσχέδιο έχει επιχειρήσει να κατεβάσει ο Ομπάμα, όπως για τον περιορισμό της οπλοκατοχής. Οι Ρεπουμπλικανοί, παρασυρμένοι από την υπερδεξιά πτέρυγά τους, το λεγόμενο Κόμμα του Τσαγιού, πνίγουν κάθε νομοσχέδιο: για να το ψηφίσουν απαιτούν να διακοπεί η χρηματοδότηση του Obamacare και να μειωθεί η φορολογία (των πλουσίων) –ο πρόεδρος είναι ανένδοτος και στα δύο.

Οι διαφωνίες τους έβαλαν σχεδόν «λουκέτο» στην κυβέρνηση τον Απρίλιο του 2011, λίγους μήνες αργότερα οδήγησαν κοντά στον «δημοσιονομικό γκρεμό» και η Αμερική είδε την πρώτη υποβάθμιση στην ιστορία της από τους οίκους αξιολόγησης. Ο Ομπάμα έχει ήδη συμφωνήσει σε διάφορες περικοπές δαπανών (άμυνα, έρευνα, δημόσια έργα) αλλά βάζει κόκκινη γραμμή στην κοινωνική πρόνοια. Φιλοδοξεί να κλείσει τις «τρύπες» της νομοθεσίας για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων ώστε να χρηματοδοτήσει το Obamacare, αλλά αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους Ρεπουμπλικανούς.

Την 1η Οκτωβρίου η χώρα έφθασε στο πλαφόν δανεισμού της και χρειαζόταν έγκριση του Κογκρέσου για να το αυξήσει. Υστερα από 16ήμερο λουκέτο σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες, Λευκός Οίκος και Βουλή συμφώνησαν να αυξήσουν προσωρινά το πλαφόν ως τις αρχές Φεβρουαρίου.

Στο καλύτερο σενάριο, η νέα κρίση θα προκύψει λίγες εβδομάδες μετά από αυτή την ημερομηνία και αφού το υπουργείο Οικονομικών εξαντλήσει κάθε τρόπο που θα μηχανευτεί για να βρει χρήματα για τις υποχρεώσεις της κυβέρνησης, από μισθούς ως δόσεις δανείων. Στο χειρότερο σενάριο, η κρίση θα προκύψει πολύ πριν από τον Φεβρουάριο καθώς ο Ομπάμα έχει ανακοινώσει ότι ως το τέλος του έτους φιλοδοξεί να «σπρώξει» δύσκολα νομοσχέδια, όπως το μεταναστευτικό.

Η παράλυση της κυβέρνησης και η αποφυγή της στάσης πληρωμών στο παρά πέντε είχαν μεγάλο κόστος. Εκτός από το ότι χάθηκαν θέσεις εργασίας (π.χ., από τομείς του ιδιωτικού τομέα που εξαρτώνταν από τις κλειστές υπηρεσίες του Δημοσίου) και κέρδη (π.χ., από τον τουρισμό επειδή έμειναν κλειστά αξιοθέατα), η αβεβαιότητα επηρέασε τις επιχειρήσεις (σ’ αυτό το κλίμα διστάζουν να επενδύσουν ή να κάνουν προσλήψεις) και την ιδιωτική κατανάλωση (πλήγμα στην αγορά ακριβών ειδών, όπως αυτοκινήτων, καθώς και στις χριστουγεννιάτικες αγορές, που εφέτος αναμένονται 2% χαμηλότερες από το 2012).

Το κυριότερο όμως είναι ότι η εικόνα ακυβερνησίας και αβεβαιότητας που αποπνέει η Αμερική έπληξε τη φήμη της παγκοσμίως, κατ’ αρχάς ως εκδότριας ασφαλών ομολόγων. Στο επόμενο τρίμηνο η Ουάσιγκτον θα πληρώνει υψηλότερους τόκους για να δανείζεται. Το κινεζικό πρακτορείο Σινχούα ανέφερε ότι το μάθημα που πρέπει να πάρουν οι δανειστές των ΗΠΑ είναι ότι «τα αμερικανικά ομόλογα ίσως δεν αποτελούν πλέον ασφαλή επένδυση». Αυτό έχει μεγάλη σημασία όταν το λέει το Πεκίνο που κατέχει αμερικανικά ομόλογα αξίας 1,28 τρισ. δολαρίων. Το Σινχούα έφθασε στο σημείο να προτρέψει την υφήλιο «να αρχίσει να εξετάζει την περίπτωση να οικοδομήσει έναν απο-αμερικανοποιημένο κόσμο».

Αλλά δυστυχώς με όλα αυτά δεν ιδρώνει το αφτί των ακραίων Ρεπουμπλικανών, παρά τις δημοσκοπήσεις που δείχνουν καταβαραθρωμένα τα ποσοστά του κόμματος. Στις δικές τους εκλογικές περιφέρειες θεωρούνται ήρωες που αντιστέκονται στο «κομμουνιστικό» Obamacare, η χρηματοδότησή τους (εν όψει των ενδιάμεσων εκλογών του Κογκρέσου το 2014) αυξήθηκε και το «μάθημα» που αποκόμισαν είναι ότι χρειάζονται περισσότεροι ακραίοι, σαν τους ίδιους, στη Βουλή των Αντιπροσώπων.