Η γεννημένη στον Καναδά και μεγαλωμένη στη Νέα Ζηλανδία Έλινορ Κάτον με το πολυσέλιδο επικό μυθιστόρημά της «The Luminaries» (Granta) ήταν η νικήτρια του εφετινού 45ου Βραβείου Μπούκερ. Το βραβείο ανακοινώθηκε σε επίσημη τελετή στην οποία μίλησε η δούκισσα της Κορνουάλης Καμίλα το βράδυ της Τρίτης 15 Οκτωβρίου στην κατάμεστη μεσαιωνική αίθουσα Γκίλντχολ του παλαιού δημαρχείου του Λονδίνου.
Ο πρόεδρος της πενταμελούς κριτικής επιτροπής, ο κριτικός λογοτεχνίας και πανεπιστημιακός καθηγητής Ρόμπερτ ΜακΦάρλαν αναφέρθηκε στην ποσότητα και στη μεγάλη θεματική και ειδολογική ποικιλία των υποψήφιων μυθιστορημάτων και μίλησε για την πεμπτουσία του είδους του μυθιστορήματος, για μια αλήθεια που μόνο το μυθιστόρημα μπορεί να αποκαλύψει, ούτε η μαρτυρία, ούτε η Ιστορία, ούτε η δημοσιογραφία. «Για να επιβιώσει το μυθιστόρημα», είπε, «πρέπει να συνεχίσει να αποκαλύπτει αυτό που μόνο το μυθιστόρημα μπορεί να αποκαλύψει».
Το «The Luminaries», το δεύτερο μυθιστόρημα της Έλινορ Κάτον, μια εκτενής αφήγηση που ξετυλίγεται σε περισσότερες από 800 σελίδες, διαδραματίζεται στο 1866. Ένας φιλόδοξος χρυσοθήρας, ο Γουόλτερ Μούντι, αποβιβάζεται στη Νέα Ζηλανδία με σκοπό να γίνει πλούσιος. Τη νύχτα της άφιξής του συναντιέται με δώδεκα άντρες που συσκέπτονται κρυφά προκειμένου να διαλευκάνουν μια σειρά από ανεξιχνίαστα εγκλήματα: Ένας πλούσιος άνδρας έχει εξαφανιστεί, μια οπιομανής πόρνη επιχειρεί να τερματίσει τη ζωή της ενώ στο αγροτόσπιτο ενός μέθυσου, τον οποίο έχουν εντοπίσει νεκρό, ανακαλύπτεται απροσδόκητα μια μεγάλη περιουσία. Ο πρωταγωνιστής γρήγορα θα εμπλακεί σε ένα σύνθετο μυστήριο.
Φανερά συγκινημένη, με κόμπο στον λαιμό, η νεαρή συγγραφέας ευχαρίστησε τους εκδότες της για την εμπιστοσύνη τους και αναφέρθηκε στην υπομονή, στον αγώνα και στην αυτοπειθαρχία που πρέπει να έχει ένας συγγραφέας στις μέρες μας για να αναδειχτεί βάσει της αξίας τους και όχι βάσει των νόμων της αγοράς.
Υποψήφια ήταν επίσης τα μυθιστορήματα:
«We Need Names» (Chatto & Windus) της Νόουβαϊολετ Μπουλαουάγιο
«Harvest» (Picador) του Τζιμ Κρέις
«The Lowland» (Bloomsbury) της Τζούμπα Λαχίρι
«A Tale for the Time Being» (Canongate) της Ρουθ Οζέκι
«The Testament of Mary» (Penguin) του Κολμ Τόιμπιν
«Είναι μια βραχεία λίστα που διασχίζει ηπείρους, που ενώνει χώρες και διατρέχει αιώνες», ήταν το σχόλιο του ΜακΦάρλαν για τους εφετινούς φιναλίστ. «Όλα τα μυθιστορήματα ασχολήθηκαν με τις παραξενιές της τύχης που φέρνουν τους ανθρώπους κοντά τον έναν στον άλλο και με τις επώδυνες καταστάσεις που μας κρατούν μακριά».
To βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 50.000 στερλινών για τον νικητή και 2.500 στερλινών για όσους έφτασαν ως τη βραχεία λίστα.
Από το 2014 συμμετέχουν όλοι οι αγγλόφωνοι στο Μπούκερ
Το βραβείο Μπούκερ απονέμεται από το 1969 στο καλύτερο πρωτότυπο μυθιστόρημα γραμμένο στην αγγλική γλώσσα. Δικαίωμα συμμετοχής στον διαγωνισμό είχαν μέχρι τώρα οι πολίτες της Κοινοπολιτείας των Εθνών, της Ιρλανδίας και της Ζιμπάμπουε, δηλαδή Βρετανοί και κάτοικοι πρώην βρετανικών αποικιών. Εκτός διαγωνισμού παρέμενε ένα πολύ μεγάλο και εμπορικά σημαίνον κομμάτι της αγγλόφωνης παραγωγής: οι αμερικανοί συγγραφείς. Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο στον οποίο η αγγλική κυριαρχεί, η διάκριση εγγλέζικο – αμερικανικό παύει να έχει νόημα. Κάποιοι θρηνούν τον επικείμενο υποβιβασμό του καθαρόαιμου βρετανικού μυθιστορήματος εμπρός στην ορμητική αμερικανική παραγωγή. Άλλοι μιλούν για μια αναγκαία τροποποίηση στους κανονισμούς του βραβείου μιας και οι περισσότεροι βρετανοί λογοτέχνες, πλέον ζουν, γράφουν και διδάσκουν και στην Αμερική. Αυτή η εξέλιξη του θεσμού θα κριθεί στον χρόνο. Όπως και να έχει πάντως, η Έλινορ Κάτον θα καταγραφεί ως η τελευταία νικήτρια του «κλασικού» βρετανικού ιστορικού Μπούκερ.
