Σκαρφαλωμένο στα Ιμαλάια, ανάμεσα στο Θιβέτ και στην Ινδία, το Βασίλειο του Μπουτάν μπορεί να είναι μία από τις φτωχότερες και λιγότερο αναπτυγμένες χώρες στον κόσμο, βρίσκεται όμως πρώτο στη λίστα με τις πιο ευτυχισμένες χώρες στην Ασία και όγδοο στην παγκόσμια κατάταξη.
Για πολλούς αιώνες ένα πέπλο μυστηρίου κάλυπτε το απομονωμένο Μπουτάν ώσπου τουρίστες άρχισαν να το επισκέπτονται στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Εδώ ο πολυσήμαντος όρος «ευτυχία» έχει μεγάλο ειδικό βάρος και η χρήση του επιβλήθηκε από τα πιο επίσημα χείλη εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια. Το 1972 ο βασιλιάς του Μπουτάν καθιέρωσε τον όρο «Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία», σε απάντηση, όπως εξήγησε, του οικονομικού όρου «Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν».
Η παρουσιάστρια του τηλεοπτικού προγράμματος «Fast Track» του BBC Κάρμεν Ρόμπερτς επισκέφθηκε τη χώρα για να ανακαλύψει την πηγή της ευτυχίας των κατοίκων της.
Ο πληθυσμός του μικρός, όπως και το μέγεθός του. Μόλις 700.000 κάτοικοι ζουν στο Μπουτάν, με μισθό που δεν ξεπερνά τα 150 ευρώ τον μήνα. Ιδιαιτερότητες; Πολλές και μάλιστα ορατές από την πρώτη στιγμή. Για παράδειγμα, εδώ απαγορεύονται οι πλαστικές σακούλες, καθώς και ο καπνός, ενώ δεν βλέπεις μποτιλιάρισμα στους δρόμους ακόμη και στις ώρες αιχμής. Οι κάτοικοι πηγαινοέρχονται στις δουλειές τους χωρίς άγχος και στρες. Η εκπαίδευση και η ιατρική περίθαλψη είναι δωρεάν για όλους. Τα παιδιά στα σχολεία, οι μεγάλοι στις δουλειές, οι ασθενείς στα μικρά και μεγάλα Κέντρα Υγείας, οι ηλικιωμένοι στο σπίτι μαζί με όλη την οικογένεια. Ετσι, λέει η βρετανίδα δημοσιογράφος, όλοι μοιάζει να έχουν έναν λόγο να χαμογελούν!
Η ευτυχία των κατοίκων στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες. Πρώτον, στη χρηστή διακυβέρνηση, που αφορά κυρίως τα εργασιακά δικαιώματα και τα κέντρα πιστοποίησης δεξιοτήτων που βοηθούν στην ανάπτυξη της χώρας. Ολοι οι εργοδότες συνεργάζονται στενά με το υπουργείο Εργασίας για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα της επιχείρησής τους.
Δεύτερος πυλώνας είναι αυτό που στις δυτικές κοινωνίες συχνά ονομάζεται «αειφόρος ανάπτυξη», με το θέμα της ισότητας των φύλων να βρίσκεται στην κορυφή της αναπτυξιακής ατζέντας. Η ειρηνική και ισάριθμη απασχόληση γυναικών και ανδρών συναρπάζει τους τουρίστες, μια και πουθενά δεν συναντάς εύκολα τέτοιες συνθήκες εργασίας.
Τρίτος πυλώνας: η διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς είναι ιερή για τους κατοίκους. Το Μπουτάν λόγω της γεωγραφικής απομόνωσής του δεν δέχθηκε καθοριστικές επιρροές από ξένους πολιτισμούς, γι’ αυτό και η χώρα βρίθει βουδιστικών ναών και μοναστηριών. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι φοράνε παραδοσιακές στολές και κοσμήματα εν ώρα εργασίας και μιλούν τη δική τους γλώσσα, την ντζόνγκα. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το Μπουτάν έγινε το 1999 η τελευταία χώρα στην οποία έφτασε η τηλεόραση αλλά και το Internet!
Τέλος, σε αυτό το κυνήγι της ευτυχίας συντελεί και ένας τέταρτος πυλώνας: η σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος. Το 70% της χώρας καλύπτεται από δάση και ο καθαρός αέρας αποτελεί, μεταξύ άλλων, ισχυρό πόλο έλξης των τουριστών. Η βιοποικιλότητα και τα 5.000 είδη φυτών εντυπωσιάζουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς επιστήμονες και απλούς φυσιολάτρες.
Για κάποιους από τους κατοίκους της σύγχρονης Δύσης το Μπουτάν φαντάζει επίγειος παράδεισος. Ο ερχομός όμως ολοένα και περισσότερων τουριστών μπορεί να αλλοιώσει την ταυτότητα αυτής της μοναδικής στον κόσμο χώρας. Γι’ αυτό η κυβέρνηση δεν αφήνει παρά συγκεκριμένο αριθμό τουριστών να εισέλθουν στη χώρα κάθε χρόνο και τους υποχρεώνει να πληρώνουν ημερήσιο φόρο και να έχουν οδηγό-ξεναγό δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο πάρα πολλές ευκαιρίες για εργασία.
Πάντως δεν είναι όλα ρόδινα για όλους στο μικρό αυτό ασιατικό βασίλειο, όπου η μετάβαση από την απόλυτη στη συνταγματική μοναρχία και ο πολυκομματισμός είναι ακόμη πολύ «φρέσκα» φαινόμενα της πολιτικής ζωής.
Στη δεκαετία του 1990 οι Αρχές έδιωξαν, συχνά με τη βία, περίπου το ένα πέμπτο των κατοίκων του βασιλείου. Επρόκειτο για ανθρώπους με καταγωγή από το γειτονικό Νεπάλ, οι οποίοι θεωρήθηκαν συλλήβδην παράνομοι μετανάστες και οι πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς τους «τρομοκρατικοί».
Επίσης Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν καταγγείλει ότι οι Αρχές επιβάλλουν σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους να φορούν υποχρεωτικά τις παραδοσιακές ενδυμασίες της πλειοψηφούσας εθνοτικής ομάδας με προφανή στόχο να «εξαφανίσουν» τις μειονότητες.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 6 Αυγούστου 2013

HeliosPlus