Η Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ, η οποία ενοχοποιείται για δραματική μείωση των πληθυσμών των ψαριών στις ευρωπαϊκές θάλασσες, δεν μπορεί να αναμορφωθεί χωρίς την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στα αλιευτικά σκάφη, δήλωσε στο BBC η επίτροπος Αλιείας της ΕΕ Μαρία Δαμανάκη.
Δύο είναι οι βασικές τεχνολογίες που μπορούν να περιορίσουν την υπεραλίευση και την απόρριψη «άχρηστων» ψαριών: κάμερες κλειστού κυκλώματος που θα παρακολουθούν τις επιχειρήσεις των αλιευτικών· και «έξυπνα» δίχτυα που επιτρέπουν στα μικρότερα ψάρια να δραπετεύσουν.

Τι συμβαίνει

Σήμερα, ένα σημαντικό μέρος των αλιευμάτων απορρίπτονται νεκρά στη θάλασσα επειδή θεωρούνται υπερβολικά μικρά, επειδή ανήκουν σε είδη που δεν θεωρούνται βρώσιμα, ή απλώς επειδή οι ψαράδες έχουν ήδη ξεπεράσει τα επίσημα όρια αλιείας.

«Το πιο σημαντικό ζήτημα είναι το πώς θα υιοθετήσουμε επιλεκτικά εργαλεία αλιείας ώστε να μειώσουμε τα ανεπιθύμητα αλιεύματα. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο ολόκληρης της πολιτικής μας» δήλωσε η κ. Δαμανάκη.

Οι κάμερες κλειστού κυκλώματος που παρακολουθούν τα πληρώματα έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί με επιτυχία από την αλιευτική βιομηχανία της Βορείου Αμερικής, η οποία έχει αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά το πρόβλημα της υπεραλίευσης. Οι κάμερες που δοκιμάζονται τώρα σε βρετανικά αλιευτικά, αναφέρει το BBC, έχουν μειώσει την απόρριψη ψαριών στην αλιεία μπακαλιάρου από το 38% σε μόλις 0,2%.

Οι κάμερες

Το σύστημα περιλαμβάνει ακόμα δέκτες GPS που παρακολουθεί τις κινήσεις του αλιευτικού καθώς και αισθητήρες που παρακολουθούν το βίντσι και υπολογίζουν έτσι το βάρος των αλιευμάτων.

Το κόστος του συστήματος ξεπερνά τα 10.000 ευρώ ανά σκάφος, σύμφωνα όμως με την οργάνωση που διενεργεί τη δοκιμή, τη Marine Management Organization, το ποσό αυτό είναι μικρότερο από το κόστος των επιτηρητών.

Μια άλλη νέα τεχνολογία αφορά τις δοκότρατες, σκάφη που σέρνουν βαριά αλιευτικά εργαλεία στο βυθό και καταστρέφουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Η πρακτική αυτή έχει μάλιστα καταστρέψει ένα μεγάλο μέρος των λιβαδιών ποσειδωνίας, ενός θαλάσσιου φυτού του μεσογειακού οικοσυστήματος.

Αντί απλά να σέρνονται στο βυθό, τα νέα δίχτυα «Rollerball κυλούν πάνω σε μεγάλες ελαφρές μπάλες, οι οποίες υπολογίζεται ότι περιορίζουν τη ζημιά (αλλά και την αντίσταση που συναντούν τα δίχτυα) κατά 11 με 16 τοις εκατό. Ακόμα πιο σημαντική τεχνολογία θεωρεί η κ. Δαμανάκη τα έξυπνα δίχτυα που αφήνουν το γόνο και τα μικρόσωμα ψάρια να δραπετεύσουν, αντί να πιαστούν και μετά να πεταχτούν νεκρά στη θάλασσα.

Πρόκειται ουσιαστικά για συρόμενα δίχτυα (τράτες) που φέρουν στη μέση τους ένα λοξό, πλαστικό και εύκαμπτο πλέγμα. Τα μικρά ψάρια περνούν μέσα από τις τρύπες και δραπετεύουν, ενώ τα μεγαλύτερα ωθούνται προς το κλειστό άκρο του διχτυού. Το πλαστικό πλέγμα αναπτύχθηκε στο Κέντρο Βόρειας Θάλασσας στη Δανία και κοστίζει περισσότερο από 2.000 ευρώ. Η κ. Δαμανάκη δηλώνει ωστόσο ότι το κόστος για τα μικρά αλιευτικά θα μπορούσε να καλύπτεται κατά 85% από ευρωπαϊκά κονδύλια.

Τα σκάφη

Τα ευρωπαϊκά αλιευτικά εξακολουθούν εξάλλου να επιδοτούνται, παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων για επικείμενη κατάρρευση των πληθυσμών. Στις αρχές Φεβρουαρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε δεκτή την πρόταση της Κομισιόν για αναμόρφωση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, με βασικό γνώμονα τη βιωσιμότητα των αλιευμάτων. Η πρόταση προβλέπει μεταξύ άλλων ότι τα όρια και οι ποσοστώσεις αλιείας θα καθορίζονται αυτόματα με βάσει επιστημονικές γνωμοδοτήσεις, αντί να γίνονται κάθε χρόνο αντικείμενο παζαριού μεταξύ των χωρών μελών.

Το θέμα βρίσκεται τώρα στα χέρια των εθνικών κυβερνήσεων, και η κ. Δαμανάκη ανησυχεί ότι οι μεγάλες αλιευτικές δυνάμεις -Γαλλία, Ισπανία- θα θέσουν εμπόδια τεχνικής φύσης στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.