Ο κόσμος κοιτάζει μπροστά και το ερώτημα στην Ιταλία δεν είναι ποιος θα νικήσει στις βουλευτικές εκλογές αλλά τι θα γίνει μετά τις 25 Φεβρουαρίου. Μία εβδομάδα είναι πολύς καιρός στην πολιτική, όλα όμως δείχνουν ότι πρώτο κόμμα θα αναδειχθεί, εκτός απροόπτου, το κεντροαριστερό PD του Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι. Μόνο που δεν θα έχει την πλειοψηφία. Με ποιον θα συμμαχήσει; Ο πιθανότερος εταίρος είναι ο Μάριο Μόντι, ο τεχνοκράτης απερχόμενος πρωθυπουργός, που έπεσε αλεξιπτωτιστής από τις Βρυξέλλες πριν από έναν χρόνο. Οι όροι του είναι σκληροί: και άλλες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, άγρια λιτότητα, μεταρρυθμίσεις παντού προς το πιο (νεο)φιλελεύθερο. Γι’ αυτό οι αγορές «ψηφίζουν» συμμαχία Μπερσάνι και Μόντι, ενώ ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι παίζει το τελευταίο του, ίσως, μεγάλο πολιτικό στοίχημα, ενώ ο ηθοποιός Μπέμπε Γκρίλο καραδοκεί στη γωνία για να κόψει ψήφους από όλους.

«Πιστεύω ότι η νέα κυβέρνηση θα διαμορφωθεί γύρω από το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερσάνι, με διάφορες πολιτικές εναλλακτικές. Αλλά μου φαίνεται ότι καμία δεν θα είναι δημοφιλής και όλες θα είναι βραχύβιες» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Πάολο Κουέρτσια, πολιτικός αναλυτής στη Ρώμη.

Οι περισσότεροι λένε ότι ο Προφεσόρε θα παίξει τον ρυθμιστικό ρόλο. Ο 69χρονος καθηγητής Οικονομικών και πρώην επίτροπος στις Βρυξέλλες αντικατέστησε άρον-άρον τον Καβαλιέρε τον Νοέμβριο του 2011. Αποστολή του Μόντι ήταν να συμμαζέψει την οικονομία. Ως έναν βαθμό τα κατάφερε. Σε 13 μήνες πέρασαν περισσότερα μέτρα από όσα την τελευταία δεκαετία. Αλλά ήταν μια σειρά από οδυνηρές περικοπές ύψους 26 δισ. ευρώ για τρία χρόνια.
Το ευρω-ιερατείο, βιομήχανοι και τραπεζίτες τον έχουν περί πολλού, όμως η απόδοση των μέτρων ελέγχεται: ύφεση, ανεργία στο 11%, τεράστιο ιδιωτικό χρέος σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Δεν είναι περίεργο που η δημοτικότητά του έχει κατρακυλήσει στο 13% από 71% όταν ανέλαβε.

«Παρ’ όλα αυτά, ο κεντρώος Μόντι θα δώσει αξιοπιστία στη νέα κυβέρνηση. Παραμένει ο θεματοφύλακας των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Ιταλία προς την Ευρωπαϊκή Ενωση» μας λέει ο Τζιανφράνκο Πασκουίνο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Οι αγορές ποντάρουν σε ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Η Barclays Research έγραψε σε σημείωμα προς τους επενδυτές ότι «από την άποψη της πολιτικής σταθερότητας, το καλύτερο θα ήταν ένας συνασπισμός Μόντι και Μπερσάνι». Πρόσθεσε πάντως ότι όλα εξαρτώνται από το «αν θα υπάρξει σύγκλιση για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται ακόμη για να βελτιωθεί συνολικά η ανταγωνιστικότητα της ιταλικής οικονομίας».
Ο πρώην κομμουνιστής Μπερσάνι συμμάχησε με τη ριζοσπαστική Αριστερά (SEL) και υποσχέθηκε κοινωνική δικαιοσύνη και δουλειές. «Αλλά η επόμενη κυβέρνηση δεν θα έχει περιθώρια ελιγμών. Αν κερδίσει, ο Μπερσάνι θα πρέπει να ακολουθήσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε ο Μόντι, από τις συντάξεις ως την αγορά εργασίας» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Μάουρο Μπαριζιόνε, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Υπάρχει πάντοτε και ο Καβαλιέρε. Τις τελευταίες εβδομάδες είχε άνοδο στις δημοσκοπήσεις, κυρίως λόγω της υπόσχεσης να καταργήσει έναν φόρο στα ακίνητα που επέβαλε ο Μόντι. Περί τα 4 δισ. ευρώ μπήκαν έτσι στα κρατικά ταμεία, αλλά ο Μπερλουσκόνι είπε ότι θα τα επιστρέψει στους φορολογουμένους. «Θα υποστεί σοβαρή ήττα στις εκλογές, αλλά μάλλον θα παραμείνει ισχυρός στη Γερουσία. Δυστυχώς το κόμμα του είναι ανίκανο να βρει άλλον ηγέτη. Στόχος τους θα είναι να παρεμποδίσουν το έργο της νέας κυβέρνησης» μας λέει ο Πασκουίνο.
Και ο κόσμος; Τι λέει για όλα αυτά; «Υπάρχουν δυσφορία και έλλειψη εμπιστοσύνης προς όλους τους πολιτικούς. Το εκλογικό σώμα σήμερα είναι ταλαιπωρημένο και πιο απολιτικοποιημένο από ποτέ. Φαίνεται από τα πολύ υψηλά ποσοστά της αποχής και από τη στήριξη σε κόμματα καταγγελτικού λαϊκισμού, όπως του Γκρίλο, που μπορεί να είναι τρίτη δύναμη στη νέα Βουλή. Με τέτοια απαξίωση των κομμάτων, κάθε οικονομική ή κοινωνική μεταρρύθμιση μπορεί να προκαλέσει κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού» μας λέει ο Κουέρτσια.

Προεκλογική αριθμητική
  • Πρώτος στις δημοσκοπήσεις είναι ο Μπερσάνι με 33%-34%. Δεύτερος ο Μπερλουσκόνι με 28%-29%. Τρίτο το Κίνημα 5 αστέρων, του λαϊκιστή τηλεστάρ-κωμικού Μπέπε Γκρίλο, με 15%-16%. Η λίστα Μόντι παίρνει 13%-14%.
  • Επί Μόντι το έλλειμμα έπεσε από το 4,2% στο 2,9% του ΑΕΠ, κάτω από το πλαφόν του Μάαστριχτ. Αλλά το χρέος των 1,9 τρισ. ευρώ είναι το μεγαλύτερο σε σχέση με το ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μετά το ελληνικό.
  • Ο Μπερσάνι υπόσχεται μείωση του ΦΠΑ, που έχει αυξηθεί σε 23%, και πιο δίκαιους φόρους για τα νοικοκυριά. Θέλει όμως και μείωση του εργατικού κόστους για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, για να τονώσει τις προσλήψεις.
Φράνκο Παβοντσέλο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών
«Δεν θέλουν διπλές κάλπες α λα ελληνικά»
«Κανένας στην Ιταλία δεν θέλει επανάληψη του «ελληνικού σεναρίου», με νέες εκλογές ύστερα από δύο μήνες. Η επόμενη κυβέρνηση θα είναι ένας συνασπισμός, με κορμό την Κεντροαριστερά» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Φράνκο Παβοντσέλο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και πρόεδρος του αγγλόφωνου πανεπιστημίου John Cabot της Ρώμης.
«Πιστεύω ότι το PD θα κερδίσει την πλειοψηφία στη Βουλή και ότι στη Γερουσία θα έχει την πλειοψηφία με τον Μόντι. Ο Μπερλουσκόνι έκανε μεγάλη επιστροφή, αλλά δεν του φτάνει για να νικήσει.

Ο Μόντι θα παίξει σημαντικό ρόλο στη νέα κυβέρνηση. Θα θέσει πολύ αυστηρούς όρους και ο Μπερσάνι μάλλον θα πρέπει να συμφωνήσει. Αίσθησή μου είναι ότι μετά τις εκλογές θα υπάρξει συναίνεση σε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Η σταθερότητα της κυβέρνησης είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Με το τραγικό εκλογικό σύστημα που έχουμε, οδηγούμαστε πάντα σε αδύναμες κυβερνήσεις.

Αν σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού Μπερσάνι – Μόντι, θα έχουμε έναν μήνα του μέλιτος. Μετά; Είναι δύσκολο να προβλέψουμε τι μπορεί να συμβεί. Θα εξαρτηθεί επίσης από τη συμπεριφορά βουλευτών που θα εκλεγούν με τον συνασπισμό του Μπερλουσκόνι, αλλά μπορεί να στηρίξουν τον Μόντι μετά τις εκλογές.

Η δυνατότητα του Μπερλουσκόνι να επηρεάσει τη μετεκλογική Ιταλία εξαρτάται από το πόσο καλά θα τα πάει στη Γερουσία. Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι δεν θα έχει αρκετούς βουλευτές για να παρεμποδίσει το έργο της κυβέρνησης. Μόντι και Γκρίλο στερούν πολλές ψήφους από τη συνηθισμένη δικομματική κατανομή. Αν ο Μπερλουσκόνι δεν καταφέρει να παίξει ρόλο-«κλειδί» μετά τις εκλογές μπορεί να χάσει τη Λέγκα του Βορρά από σύμμαχο» μας λέει ο κ. Παβοντσέλο.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ