Ο κλέψας του κλέψαντος στα σουπερμάρκετ

Σε κατάστηµα µεγάλης αλυσίδας σουπερµάρκετ, ένας πελάτης πηγαίνοντας προς το ταµείο µε το καλάθι γεµάτο προϊόντα για να πληρώσει, σπρώχνει µε το πόδι του µια πεντόλιτρη συσκευασία ελαιολάδου. Οταν έρχεται η σειρά του στο ταµείο, αδειάζει το καλάθι στον πάγκο, αλλά συνεχίζει να σπρώχνει τη συσκευασία του ελαιολάδου µε το πόδι του. Η υπάλληλος του ταµείου ολοκληρώνει την καταγραφή των προϊόντων, ο πελάτης πληρώνει και βγαίνοντας από τη στενή δίοδο του ταµείου συνεχίζει να σπρώχνει τη συσκευασία του ελαιολάδου. Περιµένει λίγο, έρχεται ο επόµενος πελάτης στο ταµείο, σκύβει, παίρνει τη συσκευασία και φεύγει.

Το παραπάνω περιστατικό είναι αληθινό και δεν είναι μεμονωμένο. Και ούτε αποτελεί την εξαίρεση ή την ιδιοτροπία ενός κλεπτομανούς. Αντιθέτως, πρόκειται για ένα φαινόμενο που γίνεται όλο και πιο συνηθισμένο στην περίοδο της κρίσης. Με όλο και μεγαλύτερο τμήμα των καταναλωτών να πέφτει σε κατάσταση απόλυτης ένδειας, οι κλοπές στα σουπερμάρκετ πολλαπλασιάζονται. Και δεν μιλάμε για ληστείες αλλά για κλοπές προϊόντων από πελάτες ή ακόμη και από άτομα που εργάζονται σε σουπερμάρκετ.

Υπολογίζεται ότι οι ετήσιες απώλειες στο σύνολο του κλάδου υπερβαίνουν τα 180 εκατ. ευρώ. «Κάθε αλυσίδα μετρά απώλειες από 1,5% ως 2,5% των ετήσιων πωλήσεών της» αναφέρουν παράγοντες του κλάδου. Ιδιοκτήτης αλυσίδας μιλώντας προς «Το Βήμα» έλεγε ότι στη διάρκεια του 2012 οι απώλειες δεν ξεπέρασαν το 1,1% «και γι’ αυτό νιώθω ευτυχής». Δηλαδή έχασε περίπου 8 εκατ. ευρώ. Αλλά για να χάσει μόνο τόσα τα προηγούμενα χρόνια επένδυσε συνολικά 4 εκατ. ευρώ αναβαθμίζοντας τα συστήματα ασφαλείας των καταστημάτων του.

Οπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, παλαιότερα μεγάλη «ζήτηση» είχαν στις κλοπές οι ξυριστικές μηχανές της Gillette και τα ανταλλακτικά τους. «Ευνόητο», όπως λέει παράγων της αγοράς, διότι «είναι αντικείμενα μικρού μεγέθους σχετικά σημαντικής αξίας». Σύμφωνα με τον ίδιο «όταν διαπιστώθηκε το μέγεθος του φαινομένου η αντίδραση ήταν άμεση. Τοποθετήθηκαν δίπλα στα ταμεία και κλειδώθηκαν σε προθήκες».

Τα αλκοολούχα ποτά είχαν επίσης την τιμητική τους, ώσπου τελικά ορισμένες αλυσίδες τοποθέτησαν ειδικά ηλεκτρονικά καπάκια, τα οποία απενεργοποιούνται στο ταμείο.

Τα τελευταία χρόνια ένα από τα πιο hot προϊόντα στις προτιμήσεις των κλεφτών είναι… το μέλι. Η εξήγηση που δίδεται είναι ότι πρόκειται για μικρού μεγέθους, αλλά ακριβό προϊόν. Αφού όμως σε αρκετές περιπτώσεις τα αλκοολούχα ποτά παγιδεύτηκαν είτε κλειδώθηκαν σε προθήκες, πολλά προϊόντα ατομικής υγιεινής, που είχαν και συνεχίζουν να έχουν μεγάλη ζήτηση, προστατεύθηκαν, προϊούσης της κρίσης οι καταναλωτικές ανάγκες άλλαξαν.

Τα διάφορα είδη τροφίμων, κυρίως μικρού μεγέθους, αλλά ικανών να χορτάσουν την πείνα ενός απελπισμένου ανθρώπου, συγκεντρώνουν και τη μεγαλύτερη ζήτηση. Μάλιστα λέγεται ότι υπάρχει αλυσίδα που τοποθέτησε αντικλεπτικά μηχανήματα στη… συσκευασμένη φέτα. Ετσι έχουν την τιμητική τους προϊόντα όπως είναι κονσέρβες, ζαμπόν, σοκολάτες και ατομικής φροντίδας. Και γενικά έχουν πολλαπλασιαστεί οι κλοπές των τροφίμων.

Πηγές της αγοράς μιλώντας προς «Το Βήμα» αναφέρουν ότι «υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες κλεφτών». Πρώτον, περιπτώσεις εργαζομένων στο ίδιο το κατάστημα ή εργαζομένων στην επιχείρηση που ασχολούνται με την παράδοση – παραλαβή των προϊόντων. Δεύτερον, περιπτώσεις απελπισμένων και κυρίως πεινασμένων ανθρώπων, που τα τελευταία χρόνια, ειδικά στα αστικά κέντρα, έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά, αλλά και περιπτώσεις τοξικομανών που επιχειρούν να κλέψουν αλκοολούχα ποτά, δεδομένου ότι η αξία τους αντιστοιχεί σε μία δόση ναρκωτικού. Τρίτον, είναι συμμορίες, οι οποίες κλέβουν με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο και τα κλοπιμαία πωλούνται κυρίως σε διάφορα παζάρια. «Το Σχιστό στην Αττική είναι ένας ενδεικτικός προορισμός κλοπιμαίων από σουπερμάρκετ» λένε άνθρωποι της αγοράς.

Υψηλό ποσοστό κλοπών παρουσιάζουν τα καταστήματα που βρίσκονται σε υποβαθμισμένες περιοχές της Αττικής, όπως είναι το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας και ορισμένοι δήμοι στη Δυτική Αττική. Αντιθέτως, στην επαρχία το φαινόμενο είναι πιο περιορισμένο.

Σε μια παλαιότερη έρευνα του ECR –πρόκειται για οργανισμό που έχει συγκροτηθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ προμηθευτών και λιανεμπόρων για να λύνουν προβλήματα που αφορούν τη μείωση του κόστους, στην τροφοδοσία και την αποθήκευση των προϊόντων –οι πιο σημαντικές κατηγορίες κλαπέντων προϊόντων ήταν οι μπαταρίες, που η κλοπή τους αντιστοιχούσε στο 11,4% της συνολικής αξίας των απωλειών, τα προϊόντα μακιγιάζ, που αντιστοιχούσε στο 10,9%, τα οινοπνευματώδη ποτά που αντιστοιχούσαν στο 7%, τα είδη ατομικής περιποίησης με 6,8%, τα ξυριστικά με 6,5%, τα έλαια με 3% και το μέλι με 1,9%. Το συνολικό άθροισμα όλων αυτών των κατηγοριών ανέρχεται στο 46,4% της συνολικής αξίας των απωλειών, και είναι προφανές ότι οι κλοπές εν τέλει αφορούν όλες τις κατηγορίες των προϊόντων που πωλούνται στα σουπερμάρκετ και είναι δυνατόν να κλαπούν.