Ένα οδοιπορικό λόγου όπου παιδιά, μεγάλοι, αγράμματοι και εγγράμματοι, δημοσιογράφοι, με τα βιώματα, τις παρατηρήσεις ,τις συνομιλίες ,με την τεχνική της μικροϊστορίας, της παρείσφρησης της ιδιοτέλειας, της κακότητας όπως αυτή εκπηγάζει λόγω της βιαιότητας που επικρατεί στην πολύπαθη περιοχή της Σμύρνης,με την τεχνική της ημερολογιακής ,εν μέρει ,γραφής ,δείχνει ένα πολυσυζητημένο πρόσωπο, τον Αριστείδη Στεργιάδη!
Πώς επιχειρείς να καταπιαστείς με ένα πρόσωπο πολιτικό, ιστορικό, αμφιλεγόμενο ,με εκείνον που απασχόλησε την κοινή γνώμη ,χάρη σε μια εξέχουσα θέση, εξαιτίας όμως του ιδιαίτερου, του χαρακτήρα του; Πώς ξαναμαζεύεις τα κομμάτια του μεγάλου πάζλ ,μετά από ένα σχεδόν αιώνα; Αυτό κάνει η συγγραφέας Σωτηρία Μαραγκοζάκη στο βιβλίο «Ο ΥΠΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» Όχι βεβαίως για να αποκαταστήσει το όνομα του Αριστείδη Στεργιάδη ,αλλά για να προκαλέσει τον αναγνώστη και να τον προσκαλέσει σε ένα ταξίδι μνήμης ,δίνοντας του την ευκαιρία και τη δυνατότητα να αποδράσει προς το χώρο εκείνο, όπου οι δύσκολες ιστορικοπολιτικές καταστάσεις υπαγόρευαν, άλλοτε άθελα και άλλοτε ηθελημένα, συμπεριφορές ακατανόητες,ανάρμοστες,εγωιστικές,εξωφρενικές,περίεργες,συμπεριφορές που ενώ γλύκαιναν τον αγέρα, έβγαζαν κι ένα φαρμακερό κεντρί που κένταγε μέχρι μέσα τις πονεμένες καρδιές ,κι ας ήταν των απλών πολιτών ως εκείνους των ανώτερων στρωμάτων της πολιτικής ή της εκκλησιαστικής εξουσίας, συμπεριφορές που στο κύλισμα του χρόνου σε καλούν ξανά και ξανά σε μια εκτεταμένη ,πληρέστερη μελέτη για να τις ερμηνεύσεις , ίσως διαφορετικά, καθώς πολλά ερωτήματα για πρόσωπα και πράγματα παραμένουν αναπάντητα.
Η πολυτάραχη περίοδος 1919-1922 απασχόλησε πολλούς πολιτικούς, ερευνητές, ιστοριοδίφες, ιστορικούς ,λογοτέχνες αλλά η προσωπικότητα του Αριστείδη Στεργιάδη ,μας έγινε γνωστή ως αμφιλεγόμενη επί τα χείρω. Ποια είναι η άλλη πλευρά του αμφι… ,ασχέτως αν την απορρίπτουμε ή την αποδεχόμαστε; Με τη φωνή πολλών προσώπων ,η συγγραφέας θα πατήσει στέρεα στα ιστορικά γεγονότα, θα τα εμπλουτίσει με μαρτυρίες προκειμένου ο αναγνώστης να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα. Ένα εύρημα, μια τεχνική γραφής που δε βιάζει τη σκέψη , αλλά γεμίζει τη φαρέτρα μας με πλείστες όσες πληροφορίες, που εκμαιεύουμε και από τα πλασματικά περιστατικά.
Οι πλασματικοί χαρακτήρες γεμίζουν τα κενά της πραγματικότητας και τη φωτίζουν σε σημείο που αίρεται η ιστορία και στρέφεται το περιεχόμενο του βιβλίου στη λογοτεχνία .Η εναλλαγή προσώπων και καταστάσεων σε συνάφεια με την κατάλληλη για την περίσταση γλωσσική επινόηση, θα ακυρώσει το μονότονο και αποκρουστικό ύφος σε όφελος ενός πεζογραφήματος ποιότητας μέσα από μια πολυεπίπεδη γραφή. Το ύφος ,η γλώσσα ,ο στοχασμός ,η ανάπλαση βιωμάτων , ο ενδόμυχος συλλογισμός και προπαντός η έκπληξη που μας επιφυλάσσει η συγγραφέας να διατρέξουμε τριακόσιες ογδόντα επτά σελίδες για να φτάσουμε σε ένα αφηγηματικό παραλήρημα του ίδιου του Ύπατου Αρμοστή και εκεί να ακούσουμε όλα όσα περιμέναμε ν’ ακούσουμε κάθε φορά που γυρίζαμε σελίδα, μας αποζημιώνουν για τον χρόνο που διαθέσαμε να διαβάσουμε το βιβλίο!
Εκείνο ,αναγνώστη μου, που έχει σημασία είναι η πεμπτουσία του λόγου της Σωτηρίας Μαραγκοζάκη ,πως τα πράγματα είναι έτσι κι αλλιώς ! Πριν τα ασπαστείς ,μελέτησέ τα!
* Συγγραφέας,κριτικός,φιλόλογος
