Η επικράτηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο κάνει πολλούς να αναρωτιούνται αν θα γίνει αναπόφευκτα ένα ισλαμικό κράτος. Αλλωστε το «ισλαμιστές εναντίον κοσμικών» είναι το πάγιο ερώτημα που τίθεται σε κάθε χώρα που βιώνει την Αραβική Ανοιξη. Ο πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι είναι ένας μετριοπαθής ισλαμιστής –αλλά πόσο μετριοπαθής πραγματικά; Εχει απέναντί του μια αντιπολίτευση με έντονες εσωτερικές διαφωνίες, από την οικονομία ως το τι θα γίνει με τα απομεινάρια του καθεστώτος Μουμπάρακ. Οι οπαδοί της όμως είναι διατεθειμένοι να κατεβαίνουν καθημερινά στους δρόμους απαιτώντας τα δικαιώματά τους. Κινδυνεύει η Αίγυπτος να γίνει ισλαμικό κράτος;
«Υπάρχουν πολλά εμπόδια σε μια ισλαμιστική Αίγυπτο» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Τζόναθαν Αντελμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ στις ΗΠΑ. «Το κυριότερο είναι ότι, αντίθετα προς το Ιράν ή το Αφγανιστάν, η παλαιά ελίτ στην Αίγυπτο παραμένει εν πολλοίς στη θέση της». Φέρνει το παράδειγμα των στρατιωτικών που, κατά βάθος, είναι κατά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αν και τα βρήκαν με τον Μόρσι για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους.
«Ο στρατός δείχνει απρόθυμος τελευταίως να πατάξει τους διαδηλωτές της αντιπολίτευσης» λέει. Το αποδίδει στο ότι οι στρατιωτικοί επιθυμούν διακαώς να διατηρήσουν «την εικόνα τους ως υπερασπιστών της επανάστασης που ανέτρεψαν το μισητό παλαιό καθεστώς το 1952 (τον βασιλιά Φαρούκ) και το 2011 (τον Μουμπάρακ)».
Εκτός από τον στρατό, «υπάρχουν οι δυνάμεις ασφαλείας (ένα εκατομμύριο άτομα) που αντιπαθούν τον Μόρσι και επίσης επιθυμούν να δείξουν ότι δεν είναι κατά της επανάστασης», όπως και «η μεγάλη γραφειοκρατία (3,5 εκατ. άτομα) και οι δικαστικοί που είναι ως επί το πλείστον διορισμένοι από τον Μουμπάρακ».
Η αντιπολίτευση, «βλέποντας τι συνέβη στις κοσμικές και φιλελεύθερες δυνάμεις και στις γυναίκες στο Ιράν, στο Αφγανιστάν, στο Νότιο Σουδάν και σε μικρότερο βαθμό στην Τουρκία, είναι πρόθυμη να πολεμήσει μέχρις εσχάτων».
«Δεν πιστεύω ότι η Αίγυπτος κινδυνεύει να γίνει ισλαμιστική» συμφωνεί μιλώντας προς «Το Βήμα» ο Μοχάμεντ Ελμενσάουι, από το αμερικανικό Middle East Institute και αρθρογράφος αιγυπτιακής εφημερίδας. «Το 90% των Αιγυπτίων είναι έτσι κι αλλιώς μουσουλμάνοι. Θεωρώ όμως απίθανο να γίνει η Αίγυπτος μια νέα Σαουδική Αραβία ή ένα νέο Ιράν. Εχει πιο φιλελεύθερη κληρονομιά και μεγαλύτερη ευρωπαϊκή επιρροή».
«Υπάρχει ένα κύμα ισλαμοποίησης στην Αίγυπτο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μετατρέπεται σε ένα ισλαμικό κράτος. Ο φόβος αυτός, που εκφράζεται κατά κόρον εκτός Αιγύπτου, δεν έχει καμία βάση» προσθέτει.
Η σημερινή νομοθεσία όμως στην Αίγυπτο επιτρέπει τα θρησκευτικά κόμματα (που ήταν απαγορευμένα επί Μουμπάρακ). Ετσι οι σκληροπυρηνικοί σαλαφιστές έφεραν 20% και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι 43%. «Δεν θα έβαζα την Αδελφότητα στο ίδιο καλάθι με τους ισλαμιστές» λέει ο Ελμενσάουι. «Είναι πολύ πραγματιστές και ακολουθούν πιο φιλελεύθερες πολιτικές –για τα δεδομένα της Αιγύπτου, που είναι μια πολύ παραδοσιακή κοινωνία».
«Πριν από 40 χρόνια, αν ρωτούσες κάποιον στη Μέση Ανατολή «Τι είσαι;», θα σου απαντούσε «Αραβας». Αν τον ρωτήσεις σήμερα θα σου πει «Μουσουλμάνος». Οι Αιγύπτιοι ήταν πάντα λίγο διαφορετικοί γιατί θα σου απαντούσαν «Είμαι Αιγύπτιος»». Συνεπώς, «ό,τι κι αν συμβεί στην Αίγυπτο, θα μετριαστεί από την έντονη αιγυπτιακή ταυτότητα. Αν οι Αιγύπτιοι υπερτονίσουν το ισλαμικό χαρτί, θα χάσουν την ταυτότητά τους».
«Η Αίγυπτος κυβερνάται από ανθρώπους που δεν διαθέτουν καμία απολύτως πείρα. Ο πρόεδρος Μόρσι προσπαθεί σκληρά, αλλά αντιμετωπίζει φοβερές προκλήσεις. Κάνει λάθη –όπως το ότι δεν παρέστη στην τελετή ενθρόνισης του επικεφαλής της Κοπτικής Εκκλησίας. Ο Μόρσι προσπαθεί να οδηγήσει την Αίγυπτο σε μία μετριοπαθή ισλαμική κατεύθυνση. Το αν θα τα καταφέρει είναι άλλη υπόθεση…».
ΝΑΙ
- Η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι το καλύτερα οργανωμένο και πιο δημοφιλές κόμμα στην Αίγυπτο. Μαζί με τους πιο ακραίους ισλαμιστές του σαλαφιστικού κόμματος έχει δύναμη γύρω στο 65% αφήνοντας μόνο 35% στην κοσμική αντιπολίτευση.
- Η αντιπολίτευση δεν διαθέτει κάποιον χαρισματικό ηγέτη γύρω από τον οποίο να συσπειρωθεί για να εμπνεύσει τον λαό. Παραμένει διασπασμένη και όλα δείχνουν ότι μετά τις προεδρικές εκλογές και το δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα θα χάσει και τις βουλευτικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν μάλλον τον Απρίλιο.
- Ο πρόεδρος Μόρσι έχει δώσει μεγάλες εξουσίες στον εαυτό του: νομοθετικές ελλείψει Βουλής, αφού την προηγούμενη τη διέλυσε το Ανώτατο Δικαστήριο τον Ιούνιο με διάφορα προσχήματα, καθώς και δικαστικές τις οποίες ανέλαβε γιατί οι «μουμπαρικοί» δικαστές τού έβαζαν τρικλοποδιές.
ΟΧI
- Η κοσμική αντιπολίτευση μπορεί να αντιμετωπίζει μεγάλα εσωτερικά προβλήματα, όμως είναι ικανή να αγωνιστεί για τα συμφέροντά της. Διαθέτει στελέχη με κύρος και είναι ικανή να διοργανώνει τεράστιες διαδηλώσεις κατά της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
- Ο πρόεδρος Μόρσι δεν είναι χαρισματικός (η υποψηφιότητά του για την προεδρία ήταν μια λύση ανάγκης για το κόμμα του), ούτε έχει καταφέρει να βελτιώσει την καθημερινή ζωή των Αιγυπτίων, κυρίως όσον αφορά την οικονομία και την τάξη. Οι Αιγύπτιοι «ξύπνησαν» μετά την Αραβική Ανοιξη και απαιτούν τα δικαιώματά τους.
- Αντίθετα προς το Ιράν, που έγινε ισλαμικό μετά την επανάσταση του 1979, η Αίγυπτος δεν διαθέτει συσπειρωτικούς εχθρούς: είναι σύμμαχος και δέχεται χρηματική βοήθεια από τον «Μεγάλο Σατανά» (ΗΠΑ) ενώ συνεχίζει να τιμά την ειρήνη που έχει υπογράψει με τον «Μικρό Σατανά» (Ισραήλ).
Γκρέαμ Μπάνερμαν από το Middle East Institute της Ουάσιγκτον
Αναζητείται επειγόντως μετριοπάθεια
«Η Αίγυπτος πάντα ήταν ισλαμική» λέει μιλώντας προς το «Βήμα» ο Γκρέαμ Μπάνερμαν από το Middle East Institute της Ουάσιγκτον. «Απλώς τα καθεστώτα των τελευταίων 40 ετών την είχαν απομακρύνει από το Ισλάμ προς χάρη του αραβικού εθνικισμού. Είχαν χάσει όμως την επαφή με τον λαό. Οποιαδήποτε κυβέρνηση στη Μέση Ανατολή σήμερα θα είναι πιο ισλαμική από την προηγούμενη».
Αναζητείται επειγόντως μετριοπάθεια
«Η Αίγυπτος πάντα ήταν ισλαμική» λέει μιλώντας προς το «Βήμα» ο Γκρέαμ Μπάνερμαν από το Middle East Institute της Ουάσιγκτον. «Απλώς τα καθεστώτα των τελευταίων 40 ετών την είχαν απομακρύνει από το Ισλάμ προς χάρη του αραβικού εθνικισμού. Είχαν χάσει όμως την επαφή με τον λαό. Οποιαδήποτε κυβέρνηση στη Μέση Ανατολή σήμερα θα είναι πιο ισλαμική από την προηγούμενη».
«Πριν από 40 χρόνια, αν ρωτούσες κάποιον στη Μέση Ανατολή «Τι είσαι;», θα σου απαντούσε «Αραβας». Αν τον ρωτήσεις σήμερα θα σου πει «Μουσουλμάνος». Οι Αιγύπτιοι ήταν πάντα λίγο διαφορετικοί γιατί θα σου απαντούσαν «Είμαι Αιγύπτιος»». Συνεπώς, «ό,τι κι αν συμβεί στην Αίγυπτο, θα μετριαστεί από την έντονη αιγυπτιακή ταυτότητα. Αν οι Αιγύπτιοι υπερτονίσουν το ισλαμικό χαρτί, θα χάσουν την ταυτότητά τους».
Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τον κ. Μπάνερμαν δεν είναι αν η Αίγυπτος οδεύει προς τον ισλαμισμό, αλλά «η πλήρης διατάραξη της τάξης. Οι θεσμοί βρίσκονται υπό πίεση. Δεν υπάρχει ομοφωνία για την κατεύθυνση προς την οποία πηγαίνει η χώρα: από τη μία οι κοσμικοί, από την άλλη οι ισλαμιστές και στη μέση πολλοί που επιθυμούν απλώς να επιστρέψει η τάξη».
«Η Αίγυπτος κυβερνάται από ανθρώπους που δεν διαθέτουν καμία απολύτως πείρα. Ο πρόεδρος Μόρσι προσπαθεί σκληρά, αλλά αντιμετωπίζει φοβερές προκλήσεις. Κάνει λάθη –όπως το ότι δεν παρέστη στην τελετή ενθρόνισης του επικεφαλής της Κοπτικής Εκκλησίας. Ο Μόρσι προσπαθεί να οδηγήσει την Αίγυπτο σε μία μετριοπαθή ισλαμική κατεύθυνση. Το αν θα τα καταφέρει είναι άλλη υπόθεση…».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
