Εκπαίδευση: κάν’ το όπως η Βραζιλία

Επειτα από την επιτυχημένη έκβαση του PSI και του νέου πακέτου χρηματοδότησης, καιρός είναι να ασχοληθούμε με το έργο που πρέπει να γίνει πλέον στην πραγματική οικονομία της χώρας. Στο κείμενο που δημοσίευσε το ΔΝΤ για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν για την ενίσχυση της ανάπτυξης βρίσκουμε και τον τομέα της εκπαίδευσης. Και η συσχέτιση της εκπαίδευσης με την ανάπτυξη δεν είναι απλώς μία τυπική σχέση που συνηθίζεται και συνεπώς «πρέπει» να αναφέρεται σε τέτοιου είδους κείμενα.

Τρανταχτό παράδειγμα της σχέσης αυτής αποτελεί η Βραζιλία. Το νέο πρόγραμμα υποτροφιών σε νεαρούς επιστήμονες στοχεύει στο να φοιτήσουν 100.000 Βραζιλιάνοι (προπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές) τουλάχιστον για έναν χρόνο στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί το συνολικό κόστος του προγράμματος, το οποίο ανέρχεται στο 1,4 δισ. ευρώ. Η Βραζιλία φαίνεται να γνωρίζει πως η συσχέτιση της εκπαίδευσης με την ανάπτυξη είναι ουσιαστική. Αναφερόμενο στα ιστορικά αποτελέσματα μιας τέτοιας επένδυσης το Economist υπογραμμίζει: «Τις δεκαετίες του ’60 και ’70 το κράτος (της Βραζιλίας) χρηματοδότησε διδακτορικά προγράμματα στο εξωτερικό σε τομείς όπως της εξερεύνησης πετρελαίου, της γεωργικής έρευνας και του σχεδιασμού αεροσκαφών. Η Βραζιλία είναι σήμερα παγκόσμιος ηγέτης και στους τρεις τομείς»(!).

Η συνήθης απάντηση στο αν θα πρέπει να συμπεριλάβουμε τέτοιου είδους επενδύσεις στο πλάνο είναι πως μια τέτοια επένδυση χρειάζεται αρκετό χρόνο για να φέρει αποτέλεσμα. Γιατί όμως αυτό θα πρέπει να μας απασχολεί; Ολα τα γραφήματα για τη δυναμική του ελληνικού χρέους υπό το νέο πρόγραμμα φτάνουν μέχρι και το 2030. Το αποτέλεσμα της επένδυσης στην εκπαίδευση δεν θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αποδώσει. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως η ελληνική ιδιαιτερότητα προσφέρει ήδη πληθώρα τέτοιων επιστημόνων που έχουν χρηματοδοτήσει οι ίδιοι τις σπουδές τους στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και το μόνο που περιμένουν είναι να τους δοθεί η ευκαιρία να εφαρμόσουν τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει. Αφού λοιπόν υπάρχει το δυναμικό, τι ακριβώς λείπει;

Πίσω στο παράδειγμα της Βραζιλίας, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης οργώνονται «βιομηχανικές τοποθετήσεις» μέσω τον οποίων οι νέοι θα είναι σε θέση να αξιοποιήσουν τη γνώση και να βελτιώσουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους. Εδώ είναι που το συγκριτικό πλεονέκτημα των ελλήνων φοιτητών χάνεται ξανά. Διότι τέτοιες πρακτικές είναι άγνωστες στα ΑΕΙ.