Μπορεί ένας «τοκιστής και σουλατσαδόρος» να επικαλείται το δίλημμα «Ευρώπη ή χάος»; Ο λόγος για τη σύγκρουση που ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ του κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου, προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), και των κομμάτων της Αριστεράς που του απέδωσαν τον παραπάνω χαρακτηρισμό για την πολιτική του παρέμβαση εν όψει των εκλογών. Ο επικεφαλής του ΣΕΒ χρησιμοποιώντας οξύ και επιθετικό πολιτικό λόγο χαρακτήρισε τα κόμματα της Αριστεράς και κυρίως το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ «κόμματα της εθνικής ανευθυνότητας», αφήνοντας την ίδια στιγμή στο «απυρόβλητο» κόμματα της δεξιάς πλευράς του πολιτικού τόξου, τα οποία πολιτεύονται στη ίδια βάση της «αντιμνημονιακής πολιτικής», όπως το νεότευκτο κόμμα του κ. Πάνου Καμμένου Ανεξάρτητοι Ελληνες, ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός του κ. Γ. Καρατζαφέρη και η Χρυσή Αυγή του κ. Ν. Μιχαλολιάκου.

«Ευρώπη ή χάος»
Σύμφωνα με τα κόμματα της Αριστεράς, για τον πρόεδρο του ΣΕΒ οι σχηματισμοί αυτοί παρά την «αντιμνημονιακή» ρητορική τους δεν εντάσσονται στα «κόμματα της ανευθυνότητας», τα οποία επιχειρούν να εκτροχιάσουν τη χώρα από τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της. Αλλωστε για τον κ. Δασκαλόπουλο το διακύβευμα των επικείμενων εκλογών δεν είναι άλλο από το δίλημμα «Ευρώπη ή χάος».
Ο διαχωρισμός αυτός ήταν και ο λόγος των έντονων αντιδράσεων των κομμάτων της Αριστεράς, ενδεικτικό στοιχείο των οποίων αποτελεί το γεγονός ότι ο συνήθως ηπίων τόνων βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Δ. Παπαδημούλης αποκάλεσε τον κ. Δασκαλόπουλο «πρόεδρο των τοκιστών και των σουλατσαδόρων». Με τον τρόπο αυτόν θέλησε να υπενθυμίσει ότι ο πρόεδρος του ΣΕΒ δεν διοικεί πλέον κάποια παραγωγική επιχείρηση όπως συνέβαινε στο παρελθόν με τους επικεφαλής του οργάνου που παραδοσιακά εκφράζει τις θέσεις της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αλλά διαχειρίζεται τα κεφάλαια που συγκέντρωσε από την πώληση των επιχειρήσεών του.
Και αυτό δεν είναι το μοναδικό χαρακτηριστικό που κάνει ξεχωριστή την παρουσία του κ. Δασκαλόπουλου στη θέση του προέδρου του ΣΕΒ. Τουλάχιστον στη μεταπολιτευτική περίοδο, τότε που ακόμη στην ελληνική οικονομία η βιομηχανία ήταν ισχυρή, αν όχι η ισχυρότερη συνιστώσα της, οι πρόεδροι του ΣΕΒ – βιομήχανοι κατ’ επάγγελμα, στην πλειονότητά τους – απέφευγαν μετά βδελυγμίας πολιτικές παρεμβάσεις τόσο ισχυρές και ηχηρές όσο αυτή του νυν προέδρου του ΣΕΒ.
Συνήθως η πολιτική επιλογή του προέκυπτε με έμμεσους τρόπους. Και πολλές φορές οι δηλώσεις τους ήταν σιβυλλικές. Θέσεις είχαν, αλλά προτιμούσαν να κινούνται στο παρασκήνιο της πολιτικής ζωής για να μην «προκαλούν».
Ολα αυτά όμως συνέβαιναν στο παρελθόν. Από τότε που στη θέση του προέδρου αναδείχθηκε ο κ. Δασκαλόπουλος τα «ήθη» άλλαξαν. Μαικήνας της σύγχρονης τέχνης, από τους σημαντικότερους διεθνώς, έφερε στο ιστορικό κτίριο της οδού Ξενοφώντος, στην πλατεία Συντάγματος, μια αύρα νεωτερισμού. Πρόκειται, για όσους τον γνωρίζουν, για μια πληθωρική προσωπικότητα, που πλέον χωρίς το άγχος και τις ευθύνες της επιχειρηματικής δραστηριότητας και μάλιστα στην περίοδο της κρίσης – πρόλαβε και πούλησε τις βιομηχανίες που είχε προτού ξεσπάσει η κρίση στην υψηλότερη δυνατή τιμή που θα δικαιολογούσε ακόμη και η καλύτερη εξαγορά – έχει «πολιτικοποιήσει» τη θέση του προέδρου του ΣΕΒ.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ δεν δείχνει να θίγεται από τις αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν. Γνωρίζει ότι η οξύτητα του πολιτικού λόγου του θα τις προκαλούσε και μέσω αυτής της πρόκλησης επιβεβαιώνει τον ρόλο του στο ευρύτερο πολιτικό σύστημα. Παρομοίως έπραττε και από τότε που ήταν βιομήχανος. Αφού «έφυγε» από τη βαριά σκιά του πατέρα του Αριστείδη, ο όμιλος Δέλτα υπό τη διοίκηση του κ. Δημήτρη Δασκαλόπουλου απογειώθηκε εντός και εκτός Ελλάδος. Και οι συγκρούσεις του – μετωπικές» πολλές φορές – με τους ανταγωνιστές του, κατ’ αρχάς με τον όμιλο Φιλίππου, στη συνέχεια με τον Ολυμπο των αδελφών Σαράντη και εν τέλει με τις μεγάλες αλυσίδες των σουπερμάρκετ, κατέγραψαν την ιστορική διαδρομή του.
Η τελευταία του επιχειρηματική σύγκρουση ήταν με τον κ. Α. Βγενόπουλο, λίγους μήνες μετά την πώληση των μετοχών της Vivartia στην MIG. Σε ένα βράδυ ο κ. Δασκαλόπουλος παραιτήθηκε απ’ όλες τις θέσεις και αποχώρησε μαζί με τους στενούς συνεργάτες του. Εκείνες τις ημέρες κυκλοφόρησαν πολλές φήμες στην αγορά, ένθεν κακείθεν. Και αίφνης σιγή ασυρμάτου… Πάντως δοθείσης ευκαιρίας ο πρόεδρος του ΣΕΒ υπενθυμίζει στους συνομιλητές του πόσο σοφή ήταν η επιλογή του να πουλήσει τις μετοχές του στον ισχυρό άνδρα της MIG, και μάλιστα σε τόσο υψηλή τιμή – στα 23 ευρώ τη μετοχή.

«Πρώην γαλατάς»
Αρκετοί συνάδελφοί του, της «παλιάς αστικής τάξης», τον αποκαλούσαν υποτιμητικά «γαλατά», τότε που ο ίδιος προσπαθούσε να καταγραφεί ως «βιομήχανος», όπως και ήταν. Σήμερα όμως δοθείσης ευκαιρίας φροντίζει να υπενθυμίζει στους συνομιλητές του και να αυτοπροσδιορίζεται ως «πρώην γαλατάς». Αυτοσαρκαζόμενος φυσικά, αλλά πλέον κατέχει για τρεις θητείες τη θέση του προέδρου του ΣΕΒ. Διατηρώντας επί έξι χρόνια την κορυφαία θέση του επιχειρηματικού συνδικαλισμού, έχει πλέον την πολυτέλεια να αυτοσαρκάζεται, αλλά κυρίως να υπενθυμίζει στους συνομιλητές του ότι προέρχεται από τη βιομηχανία, έστω και αν τώρα είναι απλός επενδυτής διαθέτοντας αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Το «στρατηγείο» του είναι εγκατεστημένο στο Μαρούσι, όπου οι συνεργάτες του τα διαχειρίζονται. Αλλά απ’ ό,τι φαίνεται – ο ίδιος τουλάχιστον το επιθυμεί διακαώς – η θητεία του στον ΣΕΒ θα ανανεωθεί εκ νέου τον προσεχή Μάιο.

Υπέρ της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
Στη συνάντηση της περασμένης Τρίτης χαριτολογώντας ο πρόεδρος του ΣΕΒ είπε ότι δεν ανήκει στους «κουκουλοφόρους» – έτσι είχε αποκαλέσει ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ κ. Γιάννης Παναγόπουλος διάφορους παράγοντες που ενημέρωναν την τρόικα – και αυτό τού το έχουν αναγνωρίσει. Πράγματι, εν όψει του κινδύνου να ανατραπεί η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας – «να τιμήσουν τις υπογραφές τους», όπως είχε λεχθεί χαρακτηριστικά -, ο κ. Δασκαλόπουλος συμφώνησε τελικά με τους εκπροσώπους των άλλων οργανώσεων να διατηρηθεί. Βεβαίως η σχέση του με τα συνδικάτα δεν θα έλεγε κανείς ότι είναι ιδιαίτερα στενή, δεδομένου ότι όταν ο ίδιος ήταν ακόμη βιομήχανος δεν φημιζόταν για την ανοχή του απέναντι στη συνδικαλιστική δραστηριότητα των εργαζομένων του.

Από τους βασικούς «συντάκτες» του πρώτου μνημονίου
Την άνοιξη του 2010 τα spreads είχαν «τρελαθεί», η ελληνική οικονομία κατέρρεε και οι επικεφαλής του υπουργείου Οικονομικών ήταν πανικόβλητοι. Ο τότε υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου ζήτησε εναγωνίως τη βοήθεια του προέδρου του ΣΕΒ – ήταν ένας από τους βασικούς συνομιλητές τού τότε «τσάρου» της οικονομίας, σε σημείο που ορισμένοι κακεντρεχείς τον χαρακτήριζαν «μυστικοσύμβουλό» του. Ανθρωποι που γνωρίζουν καλά τι συνέβαινε τότε στο παρασκήνιο υποστηρίζουν ότι ο κ. Δασκαλόπουλος είναι από τους βασικούς «συντάκτες» του πρώτου μνημονίου. Μάλιστα στις συζητήσεις του τότε το αποκαλούσε «business plan», θεωρούσε δηλαδή ότι το πρώτο μνημόνιο μπορούσε να παίξει τον ρόλο που παίζει ένα «business plan» σε μια επιχείρηση που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Λίγο αργότερα ο ρόλος του έγινε πιο προφανής και ο λόγος του επί του προσκηνίου πιο ισχυρός, όταν μετά την παρότρυνση του εκπροσώπου του ΔΝΤ στην Αθήνα κ. Μπομπ Τράα ανέθεσε στη McKinsey μια μελέτη για τις τάσεις, τις προοπτικές και τις δυνατότητες της ελληνικής αγοράς. Η μελέτη δόθηκε στη δημοσιότητα προκαλώντας αμφισβητήσεις, κυρίως από τους επιστημονικούς φορείς των μικρομεσαίων, αλλά ο λόγος του ήταν περιορισμένης απήχησης στο κλίμα των ημερών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ