Ενδιαφέρον από το εξωτερικό για τις ελληνικές τράπεζες φέρνει η ανακεφαλαιοποίηση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες κυβερνητικές πηγές, ξένοι τραπεζικοί όμιλοι έχουν προσεγγίσει τις αρμόδιες αρχές εκφράζοντας ενδιαφέρον για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι τράπεζες όπως η Morgan Stanley και η Deutsche Bank, ενεργώντας για λογαριασμό τους και λογαριασμό πελατών τους, εξετάζουν το ενδεχόμενο συμμετοχής στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που θα πραγματοποιήσουν οι ελληνικές τράπεζες για την κάλυψη των ζημιών που θα προκύψουν από το «κούρεμα» των ομολόγων (PSI) και τους ελέγχους της BlackRock. Το ενδιαφέρον τους, αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, εστιάζεται στις δύο-τρεις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το ενδιαφέρον των ξένων πηγάζει από τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Οπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλος, η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου θα γίνει σε ποσοστό της τάξεως του 90% με κοινές μετοχές. Στην αύξηση, η οποία θα είναι εγγυημένη από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης (ΤΧΣ), θα συμμετάσχουν παλαιοί και νέοι ιδιώτες μέτοχοι. Το ποσοστό της αύξησης που θα μείνει αδιάθετο θα καλυφθεί από το ΤΧΣ, δηλαδή το Δημόσιο.
Οσοι ιδιώτες συμμετάσχουν στην αύξηση θα έχουν το δικαίωμα (warrant), αν το επιθυμούν, μέσα σε μία πενταετία να αγοράσουν από το ΤΧΣ πρόσθετες μετοχές, κατ’ αναλογία της συμμετοχής τους στην αύξηση. Τις μετοχές αυτές θα μπορεί να τις αγοράζουν στην τιμή της αύξησης, προσαυξημένη κατά ένα ποσοστό κάθε χρόνο με επιτόκιο που στην αρχή θα είναι χαμηλό και θα αυξάνεται στη συνέχεια. Το ακριβές ύψος του επιτοκίου μένει να καθοριστεί.
Αν λοιπόν σε τρία ή πέντε χρόνια η ελληνική οικονομία έχει ανακάμψει και οι τράπεζες έχουν συνέλθει, δημιουργούνται προϋποθέσεις ανόδου της τιμής των τραπεζικών μετοχών από τα σημερινά χαμηλά επίπεδα. Σε περίπτωση που η άνοδος αυτή είναι σημαντική, όσοι αποκτήσουν μετοχές σήμερα, αγοράζοντας τότε άλλες τόσες σε προνομιακή τιμή, θα αποκομίσουν σημαντικά κέρδη ή ακόμη θα αποκτήσουν σημαντικό κομμάτι των ελληνικών τραπεζών με σχετικά χαμηλό κόστος.
Ωστόσο τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι ο τρόπος με τον oποίο γίνεται η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δύσκολα θα προσελκύσει το ενδιαφέρον όχι μόνο των ξένων αλλά και εγχώριων ιδιωτών μετόχων. Και τούτο διότι, όπως εξηγούν, μετά τις ζημιές του PSI και της BlackRock στην ουσία θα μηδενιστεί η καθαρή θέση των τραπεζών και η αύξηση θα πραγματοποιηθεί με πολλαπλασιαστή μία φορά τη λογιστική αξία της τράπεζας. Η τιμή αυτή είναι υψηλότερη από τις περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες, ο μέσος όρος των οποίων διαμορφώνεται στο 0,8 φορές τη λογιστική αξία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ιταλική Unicredito, η οποία έκανε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με πολλαπλασιαστή 0,18.
«Τι είδους μέτοχος είναι αυτός που θα συμμετάσχει σε μια τόσο ακριβή επένδυση;» διερωτώνται χαρακτηριστικά τραπεζικές πηγές, οι οποίες προσθέτουν ότι «για να βγάλουν κέρδη οι επενδυτές κάνοντας χρήση των warrants, η τιμή της μετοχής θα πρέπει στο μεταξύ να έχει υπερπενταπλασιαστεί».
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι «με δεδομένο πως ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί οι ακριβείς όροι της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δεν μπορεί κανείς να προδικάσει ενδιαφέρον από το εξωτερικό» και προσθέτουν ότι «οι ξένοι επενδυτές θα ενδιαφερθούν για τις ελληνικές τράπεζες μόνο σε περίπτωση που μπορούν να εξασφαλίσουν ετησίως, για πέντε χρόνια, διψήφιες αποδόσεις, της τάξεως του 15%».

Ανακεφαλαιοποίηση σε 7 βήματα
Με υπουργική απόφαση η ελάχιστη συμμετοχή των υφισταμένων ή νέων ιδιωτών μετόχων
Σε επτά βήματα θα ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος από τις ζημιές που θα υπάρξουν εξαιτίας του PSI και των ελέγχων της BlackRock.

1. Η τράπεζα υποβάλλει αίτημα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης εφόσον προηγουμένως έχει κριθεί βιώσιμη από την Τράπεζα της Ελλάδος. Παράλληλα καταθέτει business plan με βάση το οποίο στοιχειοθετείται το ύψος της κεφαλαιακής ενίσχυσης. Στο business plan περιγράφονται αναλυτικά οι κινήσεις που θα κάνουν οι μέτοχοι της τράπεζας για την κεφαλαιακή ενίσχυσή της, δηλαδή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, πώληση περιουσιακών στοιχείων, μείωση δαπανών κτλ.
2. Το business plan εγκρίνεται από την Τράπεζα της Ελλάδος και το ΤΧΣ.
3. Γίνεται οικονομικός έλεγχος και εκθέσεις αποτίμησης τόσο από το ΤΧΣ όσο και από την τράπεζα για τον προσδιορισμό της δίκαιης αξίας της τράπεζας. Αν υπάρξει απόκλιση υψηλότερη του 15% μεταξύ των δύο εκθέσεων, η Τράπεζα της Ελλάδος αναθέτει σε τρίτη ανεξάρτητη εταιρεία τη διενέργεια έκθεσης αποτίμησης, η οποία και λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη.
4. Προσδιορίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση, δηλαδή με αύξηση κεφαλαίου με κοινές μετοχές και δικαιώματα επαναγοράς (warrants) μετοχών στο μέλλον από το ΤΧΣ ή έκδοση μετατρέψιμων ομολογιών, τύπου CoCos, που μετατρέπονται αυτόματα σε μετοχές αν το Core Tier I πέσει κάτω του 7% ή με συνδυασμό των δύο. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, η ανακεφαλαιοποίηση θα διενεργηθεί κατά 90% με αυξήσεις κεφαλαίου και έκδοση μετοχών υπέρ του Ταμείου και μόλις κατά 10% με έκδοση CoCos.
5. Ξεκινά η αύξηση κεφαλαίου με το ΤΧΣ σε ρόλο underwriter, δηλαδή σε ρόλο εγγυητή κάλυψης της αύξησης. Εφόσον οι παλαιοί και νέοι μέτοχοι της τράπεζας καλύψουν το ελάχιστο ποσοστό που τους αναλογεί (τουλάχιστον 10%), το ΤΧΣ αποκτά μετοχές με περιορισμένο το δικαίωμα ψήφου. Αν δεν το καλύψουν, αποκτά κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου.
6. Το Ταμείο ελέγχει την πορεία της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης της τράπεζας, το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε τρία χρόνια, ενώ προβλέπεται δυνατότητα παράτασης. Αν οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας δεν καλύπτονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, τότε οι μετοχές που κατέχει μέσω του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου τύπου CoCos αποκτούν δικαίωμα ψήφου.
7. Το Ταμείο αποφασίζει τον τρόπο και τη διαδικασία διάθεσης των μετοχών και των μετατρέψιμων ομολόγων τύπου CoCos που κατέχει εντός πενταετίας. Η διάθεση μπορεί να γίνει είτε τμηματικά είτε συνολικά κατά την κρίση του Ταμείου. Αποκλείεται η πώληση μετοχών σε οποιαδήποτε εταιρεία ελέγχεται άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο.
Σημειώνεται ότι το ύψος της ελάχιστης συμμετοχής των υφισταμένων ή νέων ιδιωτών μετόχων στην επανακεφαλαιοποίηση ώστε οι ιδιώτες να μη χάσουν τη διοίκηση, ο χρόνος και ο τρόπος έκδοσης και άσκησης των δικαιωμάτων επαναγοράς (warrants), ο τρόπος υπολογισμού της αξίας των μετοχών που τους αναλογούν και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια θα καθοριστούν αργότερα με υπουργική απόφαση.
Με πολιτική απόφαση οι επενδύσεις
Η προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό είναι θέμα πολιτικής απόφασης, δηλαδή αν τα κόμματα θέλουν ή όχι να κρατικοποιήσουν τις τράπεζες. «Αν δεν θέλουν να τις κρατικοποιήσουν θα πρέπει να δημιουργήσουν τέτοιους όρους ώστε να προσελκύσουν ιδιώτες επενδυτές» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι και σημειώνουν ότι καθοριστικό σημείο είναι οι όροι με τους οποίους θα αποχωρήσει το κράτος από τις τράπεζες στη λήξη της πενταετίας. «Το Δημόσιο έχει συμφέρον να μπουν οι ιδιώτες για να τρέξουν τις τράπεζες και να πάρει πίσω τα λεφτά του» αναφέρουν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ