Η βιωσιμότητα χρέους των χωρών της Ευρωπαϊκής περιφέρειας

Αναλύοντας μακροχρόνια στατιστικά στοιχεία του δημοσίου χρέους των χωρών της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία) από το 1850 μέχρι σήμερα μπορούμε να βγάλουμε πολύτιμα συμπεράσματα.

1. Στη διάρκεια των τελευταίων 160 ετών η δημοσιονομική πολιτική τόσο της Ελλάδας όσο και της Ιταλίας παραμένει ιδιαίτερα χαλαρή για όσο χρονικό διάστημα το δημόσιο χρέος κινείται κάτω από το 90% του ΑΕΠ. Ιταλία και Ελλάδα λαμβάνουν τα απαραίτητα δημοσιονομικά μέτρα αντιμετώπισης του αυξανόμενου χρέους εάν και εφόσον το παραπάνω σημείο αναφοράς ξεπερασθεί. Σε αντίθεση, Ιρλανδία και Ισπανία λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης του αυξανόμενου χρέους μόλις το δημόσιο χρέος ξεπεράσει το 60% του ΑΕΠ.

2. Οι παραπάνω διαφορές στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής εξηγούν, σε μεγάλο βαθμό, την ισχυρή πίεση στο κόστος δανεισμού που υφίστανται Ελλάδα και Ιταλία σε σχέση με Ισπανία και Ιρλανδία. Αφενός, το 90% ως σημείο αναφοράς αποτελεί τροχοπέδη στην αύξηση του ΑΕΠ (όπως έχουν διαπιστώσει οι έγκριτοι οικονομολόγοι Kenneth Rogoff και Carmen Reinhart). Αφετέρου, το 90% ως σημείο αναφοράς ερμηνεύεται από τις διεθνείς αγορές ως κατ’ εξακολούθησην παράβαση του «θεσμοθετημένου» 60% ορίου της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Η πολιτική της Ελλάδας και της Ιταλίας αντιμετώπισης του αυξανόμενου χρέους μόνο όταν αυτό ξεπεράσει το 90% ερμηνεύεται, καλώς ή κακώς, από τις αγορές ως οφθαλμοφανής ένδειξη μη βιωσιμότητας του χρέους. Η ερμηνεία των αγορών μετατρέπεται εν συνεχεία σε κρίση εμπιστοσύνης ενισχύοντας περαιτέρω τις πιέσεις για υψηλότερες αποδόσεις στα ελληνικά και ιταλικά ομόλογα. Καθώς λοιπόν Ελλάδα και Ιταλία μετακυλύουν τα δάνειά τους σε συνθήκες απαγορευτικού κόστους δανεισμού εκτινάσσεται η πιθανότητα χρεοκοπίας και κατά συνέπεια η κρίση εμπιστοσύνης μετατρέπεται σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

3. Το νέο πακέτο σωτηρίας 130 δισ. ευρώ σε συνδυασμό με το «κούρεμα» 53,5% της ονομαστικής αξίας του υπό ιδιωτικής κατοχής ελληνικού χρέους θα πρέπει να εξετασθεί υπό το πρίσμα της επίδρασης-ντόμινο που θα ασκούσε μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας στην Ιταλία.

Στην ομιλία του ο κ. Μήλας, παρουσίασε οικονομετρική ανάλυση σύμφωνα με την οποία η Ιταλία κινδυνεύει σε μεγαλύτερο βαθμό από τις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας από το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας. Ο κ. Μήλας κατέληξε με τα ακόλουθα: Στη διάρκεια του 2010-2011, τόσο οι έλληνες κυβερνώντες όσο και οι ιθύνοντες της τρόικας απέτυχαν κατ’ εξακολούθηση στις προβλέψεις τους σε σχέση με το δημοσιονομικό έλλειμμα και χρέος. Το νέο πακέτο σωτηρίας κάνει λόγο για χρέος 120,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2020. Πώς κατέληξαν σε χρέος 120,5% του ΑΕΠ αντί, λόγου χάριν, 121% ή 119% (η οτιδήποτε άλλο) σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα οκτώ ετών, όταν οι ίδιοι ιθύνοντες απέτυχαν παταγωδώς στις βραχυχρόνιες προβλέψεις τους σχετικά με το 2010 και το 2011;