Σε προδημοσίευση του νέου τεύχους του περιοδικού DER SPIEGEL, η οποία δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα SPIEGEL-Online με τίτλο «Διαμάχη μεταξύ των Υπουργών Οικονομικών και του προέδρου της ΕΚΤ Τρισέ για την αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας» αναφέρει τα εξής:
Οι σκέψεις για μια αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας μεγαλώνουν όλο και περισσότερο, όπως παραδέχονται επισήμως μέχρι τώρα οι υπεύθυνοι για την Ευρωζώνη. Το θέμα έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πλαίσια μιας τηλεδιάσκεψης το προηγούμενο Σάββατο. Συμμετέχοντες ήταν οι Υπουργοί Οικονομικών των σημαντικότερων χωρών της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων ο γερμανός Υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η γαλλίδα ομόλογός του Κριστίν Λαγκάρντ, καθώς και ο ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για τα δημοσιονομικά Όλι Ρεν και ο Ζ.Κ. Τρισέ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Στις συνομιλίες ορισμένοι Υπουργοί Οικονομικών εξέφρασαν αμφιβολίες ότι για το αν η Ελλάδα παρά τα αυστηρά προγράμματα εξυγίανσης μελλοντικά θα μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της και να προμηθευτεί ξανά χρήματα την άνοιξη του επόμενου χρόνου από τις χρηματαγορές. Ορισμένοι Υπουργοί Οικονομικών έθεσαν το ερώτημα, αν λαμβανομένης υπόψη της κατάστασης θα ήταν σκόπιμο να προβεί σε αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Τρισέ μπλοκάρισε κατηγορηματικά την προσπάθεια με την παρατήρηση ότι δεν είναι προετοιμασμένος να το συζητήσει. Ο Τρισέ φοβάται ότι το γεγονός θα πλήξει την εμπιστοσύνη σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και ότι οι τράπεζες που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά κρατικά ομόλογα θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ανισορροπίες. Ο Υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε θεωρεί την υπερβολική και ελάχιστα πιστευτή την διακριτικότητα των κεντρικών τραπεζιτών έναντι των αγορών κεφαλαίων. Ο Επίτροπος για τα δημοσιονομικά Όλι Ρεν ανακοίνωσε την προηγούμενη βδομάδα στην συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι για το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας δεν θα επιτρεπόταν να μιλά κανείς δημοσίως και ότι θα έπρεπε κανείς κάποτε να την διευκολύνει.
Η εφημερίδα Welt online δημοσιεύει ρεπορτάζ των Jan Dams και Annette Prosinger με τίτλο «Ο Steinbrück υπολογίζει σε αναδιάρθρωση» και υπότιτλο «Γερμανοί και Ισπανοί συζητούν για τις μεταρρυθμίσεις της Ε.Ε.». Μεταξύ άλλων, το δημοσίευμα αναφέρει:
«Κατά την άποψη του πρώην Υπουργού Οικονομικών Steinbrück η Ελλάδα και οι πιστωτές της κινδυνεύουν με αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Λόγω των αυξημένων χρεών της, η χώρα δε θα είναι σε θέση να χρηματοδοτεί πλέον τα επιτόκιά της», εκτίμησε ο Γερμανός πολιτικός του SPD στο Γερμανο- ισπανικό Forum του Βερολίνου. «Δεν υπάρχει δρόμος ώστε να παρακαμφθεί η αναδιάρθρωση».
Η Καγκελάριος Μέρκελ υπόσχεται εδώ και μήνες ότι οι ιδιώτες επενδυτές θα κληθούν να πληρώσουν- όμως, το νωρίτερο, μετά τα μέσα του 2013. Εντός της κιτρινό-μαυρης ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ωστόσο, διευρύνεται η εκτίμηση ότι η Ελλάδα δε θα καταφέρει να αντέξει μέχρι τότε. Τα τωρινά σχέδια προβλέπουν ότι η χώρα θα μπορέσει να τοποθετήσει και πάλι ομόλογά της στην κεφαλαιαγορά.
«Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο», ακούγεται παρά ταύτα εδώ και κάποιες μέρες και από κύκλους του κυβερνητικού συνασπισμού. «Η Ελλάδα δε θα μπορέσει σε καμία περίπτωση να αντέξει έως το 2013, όταν θα τεθεί σε λειτουργία ο διαρκής μηχανισμός ESΜ» Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Έλληνα οικονομικού συμβούλου της κυβέρνησης, Λουκά Παπαδήμου, το ελληνικό έλλειμμα για το 2010 ίσως είναι μεγαλύτερο απ’ ότι υπολογιζόταν και θα μπορούσε να ξεπεράσει το ποσοστό του 10%.. Ο κ. Παπαδήμος θεωρεί ότι, λόγω της μεγάλης τρύπας στον προϋπολογισμό, θα είναι απαραίτητα και επιπλέον μέτρα λιτότητας γι’ αυτή τη χρονιά.
Ο κ. Steinbrück θεωρεί ότι το πρόβλημα δεν είναι το ευρώ, αλλά η έλλειψη σε δομές αποφάσεων. Κι από τη Γερμανία λείπει το πολιτικό θάρρος να βλέπει κανείς τα γεγονότα κατά πρόσωπο, δηλώνει ο ολοένα και δημοφιλέστερος Γερμανός πολιτικός, ο οποίος θεωρείται από κάποιους στο SPD ως μελλοντικός υποψήφιος για το χρίσμα του Γερμανού Καγκελαρίου.
Ο κίνδυνος αφερεγγυότητας των χωρών που έχουν αιτηθεί βοήθεια ανησυχεί τις γερμανικές τράπεζες, δήλωσε σε εκπομπή του Deutschland radio, ο εκτελεστικός διευθυντής της Ένωσης Γερμανικών Τραπεζών, Michael Kemmer. Σε κάθε περίπτωση όμως, η Ένωση Γερμανικών Τραπεζών χαιρετίζει την προσφυγή της Πορτογαλίας στο μηχανισμό στήριξης.
Σε ερώτηση για το αν με τρεις χώρες υπό την «ομπρέλα» διάσωσης, θα είναι ποτέ δυνατόν να επιστραφεί το σύνολο των δανείων που έχει χορηγηθεί ή αν, δεδομένων των συνθηκών και ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας, πρέπεπει να αρχίσουμε να εξετάζουμε το ενδεχόμενο μιας αναδιάρθρωσης, ο κ. Κέμερ απάντησε:
Υπάρχουν συγκεκριμένες πιθανότητες να υπάρξουν προβλήματα αποπληρωμής ορισμένων μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων. Από το 2013, υπάρχει η ηρεμία του ότι ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης θα προσφέρει σταθερότητα και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούν να εμπλακούν οι ιδιώτες πστωτές, πράγμα που σημαίνει ότι οι τελευταίοι θα μπορούσαν όντως να υποστούν απώλειες, οι οποίες κάτω από τις συνθήκες που επικρατούν, είναι αρκετά λογικές. Σήμερα δεν μπορεί κανείς να πει πότε θα συμβεί αυτό, ωστόσο δεν μπορεί και κανείς να το αποκλείσει. Υπάρχει μια πιθανότητα.
Σε ερώτηση για το ποιές θα είναι οι επιπτώσεις στις τράπεζες, ο κ. Κέμμερ είπε ότι αυτό εξαρτάται, από το βαθμό εμπλοκής της κάθε μιας. Νομίζω ότι οι γερμανικές τράπεζες έχουν όντως εμπλοκή, ωστόσο αυτό είναι σε ένα βαθμό, διαχειρίσιμο. Θα μπορούσαν να διαχειριστούν τις απώλειές τους.. Όπως είπα, αυτό είναι κάτι που θα συμβεί σε δυό χρόνια και κάποιες φορές, πρέπει να περιμένει κανείς, προκειμένου να δει το πως εξελίσσονται τα πράγματα. Αλλά ωστόσο, πράττει ορθά όποιος έχει ηδη αρχίσει να το σκέφτεται και να υπολογίζει τι συνέπειες μπορεί να υπάρξουν.
Στο σημείο αυτό, και αφού γίνεται αναφορά στο σκληρό πρόγραμμα λιτότητας που εφαρμόσθηκε στην Ελλάδα, στην εκπομπή αναμεταδόθηκε ηχογραφημένη δήλωση του Gustav Adolf Horn, Διευθυντή του Ινστιτούτου Μακροοικονομικών και Πολιτικών Ερευνών προς το Deutschland Radio, σύμφωνα με την οποία, «η κατάσταση έχει φθάσει στο απροχώρητο, πρέπει να προσφέρουμε σε αυτές τις χώρες, μια πραγματική διέξοδο, δεν μπορείτε να σωθείτε από την κρίση αλλά πρέπει να την ξεπεράσετε». Ο κ. Κέμμερ σχολίασε: «Έτσι είναι…υπό αυτές τις συνθήκες υπάρχει καθοδική τροχιά. Πάντως πιστεύω ότι πρέπει …να τηρηθούν οι προυποθέσεις και να ακολουθηθούν οι ευρωπαϊκές πρδιαγραφές… Αλλά έχετε δίκιο:… η τροχιά είναι καθοδική, δεν μπορεί η βοήθεια να κάνει τίποτα. Πρέπει να τηρηθούν οι ισορροπίες και, στην περίπτωση της Ελλάδος, αυτό είναι δύσκολο. Δύσκολο αλλά όχι καταδικασμένο».
Σε άλλη εκπομπή του Deutschland radio, σε συνέντευξη που παραχώρηση ο καθηγητής οικονομικών Max Otte, άσκησε δριμεία κριτική στον μηχανισμό διάσωσης. «Λέμε ότι σώζουμε το ευρώ αλλά πρόκειται περί ανοησιών, στην πραγματικότητα, σώζουμε τις τράπεζες». Σε ερώτηση για το αν η Πορτογαλία έπρεπε να δηλώσει πτώχευση, ο καθηγητής Οτε είπε ότι «ναι… και μετά , όλοι μαζί, κυβέρνηση, τράπεζες και ενδεχομένως ΕΕ, εργάζονται από κοινού για μια μερική σεισάχθεια, είναι κάτι που έχει ήδη γίνει σε αναπτυσσόμενες χώρες και η ζωή συνεχίζεται».
Ανάλυση του David Böcking δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα SPIEGEL–Online με τίτλο «Οι χώρες της κρίσης σε κλινική αποκατάστασης» αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
Είναι οι τρεις κλονισμένες υποψήφιες χώρες της Ευρώπης: η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία διασώθηκαν με χρήματα της ΕΕ, ωστόσο τώρα ξεκινούν πραγματικά τα προβλήματα. Πώς θα λάβουν οι χώρες που βρίσκονται σε κρίση ξανά χρήματα από τις χρηματαγορές; Μια ματιά σε μια δύσκολη διαδικασία αποκατάστασης.
Δημοσιονομικοί παραβάτες, υποψήφιες προς χρεοκοπία, PIIGS. Για τις χώρες της Ευρώπης που βρίσκονται σε κρίση υπάρχουν πολλά ονόματα, ελάχιστα είναι κολακευτικά. Από τότε που η Ελλάδα, η Ιρλανδία και πλέον και η Πορτογαλία στηρίζονται με χρήματα της ΕΕ είναι κυρίως ένα πράγμα: ασθενείς.
Τα αίτια είναι διαφορετικά, ωστόσο τα συμπτώματα σε όλες τις χώρες ίδια: Με τις δικές τους δυνάμεις δεν θα μπορούσαν παρά ελάχιστα εξασφαλίζουν νέο χρήμα, τα επιτόκια, τα οποία έπρεπε να πληρώσουν για τα κρατικά τους ομόλογα, ήταν πολύ υψηλά. Τώρα πλέον προσέρχονται στο ταμείο της ΕΕ, η οποία τους δανείζει χρήματα μέσω της ασπίδας διάσωσης.
Ο σημαντικότερος στόχος αυτής της επιχείρησης φαίνεται να έχει επιτευχθεί: Ο κίνδυνος επέκτασης έχει προς το παρόν αποφευχθεί – μετά το αίτημα για βοήθεια της Πορτογαλίας τα επιτόκια για τα κρατικά ομόλογα της Ισπανίας και της Ιταλίας μειώθηκαν.
Αυτό σημαίνει: Οι αγορές δεν τις θεωρούν προς το παρόν ως τις επόμενες υποψήφιες χώρες για διάσωση μέσω της ΕΕ. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διακήρυξε την εμπιστοσύνη της στη σταθερότητα της Ευρωζώνης, καθώς αύξησε λίγες μόνο ώρες μετά την έκκληση της Πορτογαλίας για βοήθεια το επιτόκιο. Οι τραπεζίτες του ευρώ δεν βλέπουν πλέον προφανώς τον κίνδυνο ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να οξυνθεί η κρίση. […]
Οι Έλληνες επιδιώκουν από το 2012 να αντλήσουν από μόνοι τους κεφάλαια, επειδή τότε λήγει η προθεσμία της βοήθειας από το ταμείο διάσωσης της ΕΕ, EFSF. Ωστόσο και η ελληνική κυβέρνηση δεν κρύβει ότι αυτό είναι ένας φιλόδοξος στόχος. Με τα σημερινά επιτόκια δεν είναι δυνατή μια επιστροφή στις αγορές, δήλωσε ο έλληνας Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου πριν από δύο βδομάδες.
Το ελληνικό χρέος αναμένεται αυτό το χρόνο να ανέλθει στο γιγαντιαίο ποσοστό του 160%. Ο αναλυτής της Deutsche Bank Nicolaus Heinen υπολογίζει ότι σε αυτό το επίπεδο και με μεσοπρόθεσμο επιτόκιο 5% μόνο οι πληρωμές των επιτοκίων θα ανέρχονται σε 8% του ΑΕΠ. «Για μια χώρα με αδύναμες εξαγωγές και λιγοστές προοπτικές ανάπτυξης αυτό είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί». Για το λόγο αυτό είναι ζήτημα χρόνου μέχρι μια αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας. Μέσω αυτού ο χρόνος αποπληρωμής των απαιτήσεων των επενδυτών θα μπορεί να επιμηκυνθεί. Αλλά πιο πιθανή είναι μια περικοπή του χρέους, κατά την οποία οι επενδυτές πρέπει να αρνηθούν την επιστροφή ενός μέρους των χρημάτων τους.
Μια αναδιάρθρωση της Ελλάδας έχει έναν αυξανόμενο αριθμό υποστηρικτών: Ακόμη και τα ηγετικά ερευνητικά οικονομικά ινστιτούτα έχουν εκφραστεί ήδη υπέρ αυτής στις γνωμοδοτήσεις τους. Σε αυτές ζητούν σαφώς την συμμετοχή στις απώλειες των ιδιωτών πιστωτών όπως οι τράπεζες. Ο Joachim Sceide, επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία του Κιέλου, κατονόμασε ως «σκάνδαλο» τις εγγυήσεις του μελλοντικού ταμείου διάσωσης ESM σύμφωνα με τα τωρινά σχέδια για τα κρατικά ομόλογα – και μάλιστα με έξοδα των φορολογουμένων.
«Μια περικοπή χρέους θα αποτελούσε χάρη για την Ελλάδα», δήλωσε ο Scheide στο SPIEGEL-Online. Ακόμη και μετά την περικοπή μια επιτυχής επιστροφή στις αγορές δεν θα ήταν βέβαια βέβαιη «αλλά τουλάχιστον πάρα πολύ πιθανή». Η εναλλακτική είναι η χώρα να παγώσει ξαφνικά τις πληρωμές των επιτοκίων – και με αυτό τον τρόπο να αιφνιδιάσει τους επενδυτές. «Αυτό θα ήταν σίγουρα το μεγαλύτερο ατύχημα που μπορεί να συμβεί».
Και ο κορυφαίος οικονομολόγος συνεχίζει: Σύμφωνα με την άποψη του Scheide μία αναδιάρθρωση χρέους δεν θα έπρεπε να εξεταστεί μόνο για την Ελλάδα. «Ακόμη και για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία θα έπρεπε κανείς να σκεφτεί μια διαδικασία ελεγχόμενης πτώχευσης». Αν ισχύει αυτό, τότε οι ασθενείς της Ευρώπης θα χρειάζονταν μια δραστική θεραπεία.
