Στη Λισαβόνα φθάνουν αύριο Τρίτη οι αντιπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προκειμένου να συζητηθούν οι όροι του δανεισμού των 80 δισ. ευρώ από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης
Στο πρώτο στάδιο οι επαφές με τη μεταβατική κυβέρνηση θα έχουν διερευνητικό χαρακτήρα καθώς οι επίσημες διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν την ερχόμενη Δευτέρα 18 Απριλίου.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι δανειστές της Πορτογαλίας θα απαιτήσουν αυστηρότερα μέτρα ακόμα και από αυτά που είχε ήδη επιβάλει τους τελευταίους 12 μήνες η κυβέρνηση του Ζοζέ Σόκρατες.
Για το λόγο αυτό ο σοσιαλιστής πολιτικός, που παραμένει στην εξουσία μέχρι τη διεξαγωγή των εκλογών της 5ης Ιουνίου, αναζητά την αναγκαία πολιτική συναίνεση προκειμένου να συμφωνηθεί το πλαίσιο μιας αντιλαϊκής πολιτικής.
Όμως την ίδια στιγμή ο Σόκρατες εγκαλεί το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών (PSD) ως αποκλειστικό υπεύθυνο της πολιτικής κρίσης και του «επονείδιστου» εξωτερικού δανεισμού.
Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο αρθρογράφος της Wall Street Journal Ιρβιν Στέλζερ «η Πορτογαλία θα λάβει με λίγη βοήθεια από τους φίλους της αυτό που ονομάζεται ‘‘φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής’’ και μεταφράζεται ως ένα πρόγραμμα λιτότητας αυστηρότερο, σκληρότερο και ευρύτερο από αυτό που απέρριψε το κοινοβούλιο της χώρας πριν από δύο εβδομάδες».
Οι όροι του δανεισμού θα διευκρινιστούν έπειτα από περίπου τρεις εβδομάδες, ωστόσο τα βασικά υλικά της «συνταγής» είναι ήδη γνωστά από τις χώρες που έχουν ήδη γευτεί το «πικρό ποτήρι» του δανεισμού από τους «φίλους» Ευρωπαίους και το ΔΝΤ.
Εκτός από την περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων και της αγοραστικής τους δύναμης οι Πορτογάλοι θα πρέπει να δεχτούν την ιδιωτικοποίηση μεγάλου μέρους της δημόσιας περιουσίας. Αυτό άλλωστε διεμήνυσε την περασμένη εβδομάδα ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών Ολι Ρεν.
Αναλυτές όπως ο Στέλζερ της Wall Street Journal επισημαίνουν ότι η Πορτογαλία (και οι υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης) μπορεί να αποφύγει την επιβάρυνση φορολογουμένων και εργαζομένων με νέα μέτρα που θα διευκολύνουν τους πιστωτές ώστε να βγουν από τη δύσκολη θέση. Όμως μια τέτοια επιλογή συνεπάγεται αναδιάρθρωση και άρνηση εξόφλησης του χρέους με όρους «μη ανεκτούς» και τελικά έξοδο από το ευρώ. Κάτι που προς το παρόν δεν φαίνεται να αποτελεί λύση για καμία ηγεσία στην ευρωζώνη και ξορκίζεται επανειλημμένως ως η χειρότερη δυνατή λύση του ευρωπαϊκού προβλήματος.
Διαψεύδει η ΕΚΤ
Από την άλλη πλευρά, η λύση που δόθηκε τελικά στο πρόβλημα της αύξησης του κόστους δανεισμού της Πορτογαλίας φαίνεται ότι υπαγορεύθηκε (έμμεσα ή άμεσα) από την Ευρωπαϊκή Ενωση μέσω της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης ήταν εκείνη που επιτάχυνε τις εξελίξεις μέσω της απόφασής της να διακόψει την παροχή πίστωσης στις πορτογαλικές τράπεζες. Ο Αντόνιο ντε Σόουζα, πρώην κεντρικός τραπεζίτης και νυν επικεφαλής του Συνδέσμου Τραπεζών της Πορτογαλίας, δήλωσε στην εφημερίδα ότι πριν από ένα μήνα ο Ζαν Κλοντ Τρισέ απέστειλε σαφές μήνυμα προς τους πορτογάλους τραπεζίτες (μέσω της Τράπεζας της Πορτογαλίας) προκειμένου να μειώσουν την εξάρτησή τους από την πιστωτική βοήθεια της ΕΚΤ.
Στη συνέχεια οι επικεφαλής των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας κατέστησαν σαφές στην κυβέρνηση ότι δεν πρόκειται να συνεχίσουν να αγοράζουν κρατικά ομόλογα αφού αυτά δεν θα γίνονταν πλέον δεκτά από την ΕΚΤ ως εγγύηση για το δανεισμό των τραπεζών. Η άρση της «εμπιστοσύνης» των τραπεζιτών έναντι του πορτογαλικού κράτους επέτεινε το πρόβλήμα του δανεισμού και οδήγησε την κυβέρνηση στην «αγκαλιά» της τρόικας των δανειστών.
Τις πληροφορίες αυτές διέψευσε με κατηγορηματικό τρόπο ο επικεφαλής της ΕΚΤ κατά τη σύνοδο των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών το περασμένο σαββατοκύριακο στην Ουγγαρία. «Δεν αναγκάσαμε τις αρχές να λάβουν κάποια απόφαση ή τις τράπεζες να κάνουν οτιδήποτε» δήλωσε ο Ζαν Κλοντ Τρισέ. Απαντώντας εμμέσως στον γάλλο τραπεζίτη ο πορτογάλος ντε Σόουζα επιμένει ότι «δεν μας είπαν να πάρουμε τη »χ» ή την »ψ» απόφαση αλλά το μήνυμά τους ήταν σαφές».
